شعار سال: نظرات مختلفی در نحوه برگزاری آزمون دکتری و کارشناسی ارشد وجود دارد اما همه روسای دانشگاه های سطح یک به اتفاق بر حذف کنکور تحصیلات تکمیلی و افزایش اختیارات دانشگاه ها در این زمینه توافق دارند.

با حذف آزمون مقاطع تحصیلات تکمیلی افراد با شایستگی واقعی علمی در یک رقابت صحیح جذب دانشگاه ها می شوند.

گروه دانشگاه ایرنا در این گزارش درگفت و گو با روسای دانشگاه های امیرکبیر، خواجه نصیرالدین طوسی، علم و صنعت، صنعتی شریف و معاون آموزشی دانشگاه تهران به بررسی بیشتر موضوع پرداخته است.

** مهاجرت نخبگان به دلیل سد کنکور تحصیلات تکمیلی

رئیس دانشگاه امیرکبیر در خصوص نحوه جذب دانشجویان تحصیلات تکمیلی از طریق آزمون سراسری گفت: دانشجویان دکتری از طریق مصاحبه جذب می شوند و تا حدودی مشکل ارزیابی سطح علمی آنها برطرف شده است اما نیاز است تا اختیارات دانشگاه در این زمینه افزایش پیدا کند تا شاهد افزایش کیفیت جذب و پذیرش دانشجویان در این بخش باشیم.

احمد معتمدی ادامه داد: مشکل اصلی در جذب دانشجویان کارشناسی ارشد است. که سطح دانشجویان پایین بوده و ارزیابی درستی از سطح علمی آن ها صورت نمی گیرد.

وی با بیان این که در آزمون کارشناسی ارشد صرفا از دو تا سه درس آزمون گرفته می شود افزود: دانشجو با شرکت در کلاس های کنکور و تمرین تست زنی می تواند رتبه مناسب در آزمون کسب کند که این مساله یک بی عدالتی است.

رئیس دانشگاه امیرکبیر توضیح داد: یک دانشجوی قوی به دلیل مشکلات نتوانسته در کلاس های کنکور شرکت کند، اما دانشجوی دیگر که از نظر درسی نیز ضعیف است با شرکت در کلاس های کنکور رتبه بالا می آورد.

وی با تاکید براین که کنکور متمرکز برای کارشناسی ارشد روش صحیحی برای سنجش نیست، ادامه داد: در جریان کنکور دانشجویی با معدل پایین که از دانشگاه ضعیفی آمده با شش ماه شرکت در کلاس های کنکور در رشته خوبی قبول می شود.

به اعتقاد معتمدی روش سنجش دانشجویان در مراکز علمی باید تغییر کند یا اختیارات دانشگاه زیاد شود.

وی می گوید که دانشگاه ها بارها در خواستی مبنی بر اینکه دانشجویان فارغ التحصیل از دانشگاه های سطح بالا و معدل خوب راهی برای جذب به جز کنکور در مقطح کارشاسی ارشد ندارند تا در صورت عدم قبولی در کنکور به دنبال مهاجرت نباشند.

رئیس دانشگاه امیرکبیر تصریح کرد: دانشجویان استعداد درخشان هم در صورت عدم قبولی با رزومه تحصیلی خود یا تاییدیه استاد جذب بهترین دانشگاه های خارج از کشور می شوند.

وی در ادامه گفت: متاسفانه مشکلات عبور از سد کنکور باعث شده بسیاری از دانشجویان سطح بالا به خارج از کشور بروند.

** کنکور شایستگی علمی فرد را سنجش نمی کند

رئیس دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در خصوص روش جذب دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها، اظهار کرد: با افزایش تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی کیفیت آموزش و دانشجویان پایین می آید و در واقع رابطه عکس دارد.

وی عنوان کرد: زمانی که مبنای ورود دانشجو به مقاطع حساس تحصیلات تکمیلی تست زدن باشد، شایستگی علمی فرد به معنای واقعی سنجش نمی شود.

علی خاکی صدیق هم معتقد است که داوطلب با شرکت در کلاس های کنکور و خواندن چند کتاب مهارت تست زدن را می آموزد و می تواند رتبه خوبی اخذ کند و خوب تست زدن نشان دهنده مرتبه علمی حقیقی فرد نیست.

این مسئول تصریح کرد: در همه ی نظام های معتبر آموزشی دنیا برای مقاطع تحصیلان تکمیلی به خصوص دکتری پروژه ای تعریف می شود و اعضای هیات علمی برای اجرایی شدن آن اعلام آمادگی می کنند. سپس به تعداد مورد نیاز دانشجو پذیرش و در پروژه سرپرستی کرده و راهنمایی و حمایت علمی و حتی مادی می کند.

خاکی صدیق با بیان اینکه در ایران جذب دانشجویان دکتری به این صورت نیست، تصریح کرد: در کشور تعدادی دانشجو توسط سنجش معرفی می شود که دانشگاه با آنها مصاحبه می کند. البته اساتید درصد محدودی اعمال نظر می کنند که تعیین کننده نهایی نیست و مشکل پیش می آید.

رئیس دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی گفت: کنکور ارشد و دکتری باید حتما حذف شود. برای مقطع دکتری باید براساس آزمون تشریحی و توصیفی خود دانشگاه ها دانشجو جذب شود.

وی افزود: اگر برای برگزاری آزمون نیز مشکل وجود دارد، مطلوب است بر اساس رزومه علمی فرد پذیرش انجام شود. دانشگاه ها با مطالعه رزومه و مصاحبه جدی و دقیق تر شخص با استاد تخصصی موضوع جذب می شود. در تمام دنیا روند جذب دانشجوی تحصیلات تکمیلی از طریق این دو روش است و در احتمالا در کشور ما نیز برای اجرایی شدن مسئله ای وجود ندارد.

خاکی صدیق تصریح کرد: در جلسات مختلف دانشگاه ها با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موضوع حذف کنکور که یک مسئله تکراری و قدیمی بوده، مطرح شده است.

** حذف کنکور نیازمند نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی است

رئیس دانشگاه علم و صنعت گفت: دانشگاه های سطح یک به دنبال جذب دانشجویان مستعد هستند. در حال حاضر دانشگاه های سطح یک 40 درصد دانشجوهای خود را از دانشجویان ممتاز دانشگاه خود یا دانشگاه های دیگر جذب می کنند.

جبار علی ذاکری ادامه داد: برای 60 درصد باقی مانده به جای یک رقابت تستی برای ورود به مقطع بالاتر که دانشجویان مطالعه صحیحی نیز ندارند، مثل گذشته آزمون مستقل توسط دانشگاه ها برگزار شود.

رئیس دانشگاه علم و صنعت اظهار کرد: در گذشته برای آزمون مستقل متقاضیان درس های تخصصی را مطالعه می کردند و از طریق آزمون وارد دانشگاه می شدند. در حال حاضر هم بهترین روش از طریق آزمون مستقل به خصوص در مقطع دکتری است.

وی توضیح داد: در مقطع دکتری اولویت با دانشگاه ها است که بهترین دانشجویان دکتری با پتانسیل بالا را انتخاب کنند.

ذاکری اعتقاد برخی کارشناسان مبنی بر این که دانشگاه ها در جذب دانشجو بدون کنکور سلیقه ای عمل خواهند کرد را کاملا اشتباه دانست و تصریح کرد: در واقع دانشگاه ها مستعدترین دانشجویان که در دوره تحصیل خود تحقیقات، پژوهش، مطالعات موثر، نشر مقاله و کتاب را داشته اند، جذب می کنند.

رئیس دانشگاه علم و صنعت گفت: درخواست حذف آزمون مقاطع تحصیلات تکمیلی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری توسط روسای دانشگاه های سطح یک مطرح شده اما این موضوع به تنهایی نیازمند نظر وزارت علوم نیست و رای شورای عالی انقلاب فرهنگی را می خواهد.

** سوابق تحصیلی مهم تر از نمره کنکور است

رئیس دانشگاه صنعتی شریف نیز به خبرنگار ایرنا گفت: در برخی رشته ها به عنوان مثال ادبیات که تخصصی نیست آزمون برگزار شود و پس از ارزیابی نمره، پذیرش توسط مصاحبه با اختیار کامل دانشگاه ها و جذب و بررسی پرونده باشد.

محمود فتوحی با بیان اینکه بررسی پرونده در جذب دانشجویان تحصیلات تکمیلی بسیار مهم تر از نمره کنکور است، تصریح کرد: تعداد مقاله ها و فعالیت ها در صنعت بسیار حائز اهمیت تر از کنکور است.

رئیس دانشگاه صنعتی شریف یادآورشد: باید در زمینه کنکور دانشجویان تحصیلات تکمیلی اختیارات دانشگاه ها بیشتر باشد زیرا آزمون سراسری راه مناسبی برای سنجش دانسته های علمی آنها و پذیرش نیست.

** غُل و زنجیر از پای دانشگاه ها و اعضای هیات علمی باز شود

معاون آموزشی دانشگاه تهران هم در خصوص نحوه جذب دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی گفت: در حال حاضر روش پذیرش دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری کارآمد نیست. در کارشناسی ارشد به دلیل تنوع رشته و تعدد متقاضی باید از شیوه متمرکز استفاده شود اما نیاز به روش مناسب تری داریم.

وی افزود: در حال حاضر دانشگاه های سطح یک و دو 40 درصد ظرفیت خود را بر اساس آیین نامه وزارت علوم از طریق استعداد درخشان جذب می کنند که یک قدم به جلو است.

حسین حسینی تصریح کرد: موضوع مهم برای دانشگاه های سطح یک جذب دانشجویان با کیفیت است. یعنی دانشجویی که توانمند نبوده و از یک رشته غیر مرتبط با شرکت در کلاس کنکور جذب می شود، اتلاف انرژی و سرمایه انسانی است.

معاون آموزشی دانشگاه تهران در خصوص مشکل اساسی در آموزش عالی و آزمون مقاطع تحصیلات تکمیلی، گفت: در هیچ جای دنیا مجلس کشور برای پذیرش دانشجوی دکتری قانون وضع نمی کند.

به گفته حسینی در سال جاری دیوان عدالت اداری اعلام کرده شیوه نامه دانشگاه تهران مشکل دارد و دانشگاه نمی تواند نصاب (تعداد معین) تعیین کند و دانشگاه تهران هم اعلام کرده دانشجو برای جذب باید از 50 نمره 25 نمر را بیاورد، اما پیشتر حکمی صادر شده که اگر فردی در آزمون نمره پنج بگیرد با نمره سنجش جمع شده و باید پذیرش شود.

وی با بیان اینکه مطلوب نیست قوه قضاییه به قوانین دانشگاه ها ورود کند، اظهار کرد: مداخله نظام ها و سازمان های بیرونی در امور دانشگاه ها هیچ جای دنیا پسندیده نیست.

معاون آموزشی دانشگاه تهران اظهار کرد: پذیرش دانشجوی دکتری باید از حالت نیمه متمرکز خارج شده و توسط خود دانشگاه ها برگزار شود.

حسینی عنوان کرد: در همه جای دنیا جذب دانشجوی تحصیلات تکمیلی توسط دانشگاه ها روش سازمان یافته و مطلوبی است.

معاون آموزشی دانشگاه تهران ادامه داد: اگر هدف اعتلای سیستم آموزشی است باید به دانشگاه ها اعتماد کرد و غُل و زنجیر از پای دپارتمان ها، اعضای هیات علمی و دانشگاه ها باز شود.

حسینی در خصوص افزایش ظرفیت دانشجویان کارشناسی دانشگاه تهران گفت: در سال جاری قانون ایثارگران در آزمون کارشناسی ارشد اعمال شده است و30 درصد پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد به ایثارگران اختصاص یافت.

وی با بیان این که امسال این قانون برای اولین بار اعمال شد، اظهار کرد: یک سوم از ظرفیت کارشناسی ارشد به افرادی که شاخص ها و رتبه نامناسبی دارند رسید. زمان اعلام نتایج مجلس شورای اسلامی برای ایجاد عدالت و جذب دانشجویان واجد الشرایط ظرفیت ها بسیار افزایش یافت.

معاون آموزشی دانشگاه تهران تصریح کرد: موضوع فوق نمونه دیگری از مداخله نهادهای بیرونی مثل مجلس در امور دانشگاه ها است.

حسینی با بیان اینکه تبعات اجرای قانون از جیب دانشگاه ها خرج می شود، گفت: به خاطر جلوگیری از اعتراض دیگر داوطلبان، دانشگاه تهران در سال جاری 900 نفر مازاد بر ظرفیت در کارشناسی ارشد پذیرش داشته است.

وی ادامه داد: بهتر است موضوع پذیرش از طریق استعداد های درخشان به 50 درصد برسد و مابقی در مقطع دکتری از طریق سوابق تحصیلی و در کارناسی ارشد از طریق کنکور پذیرش شوند.

به اعتقاد معاون آموزشی دانشگاه تهران این موضوع یک قدم برای اصلاح وضع موجود است. دانشگاه ها باید تمام عیار ظرفیت پذیرش داشته باشند و اقدامات را با اختیارات خود انجام دهند.

** نظر وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در رابطه با طرح موضوع حذف کنکور تحصیلات تکمیلی هم در راستای درخواست و نظر روسای دانشگاه های سطح یک گفت: پس از حذف کنکور در کارشناسی، حذف آزمون کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه ها محقق می شود.

وی ادامه داد: مقاطع تحصیلات تکمیلی شامل کارشناسی ارشد و دکتری به دنبال چنین روندی هستند که جذب مستقیم دانشجو از طریق دانشگاه ها صورت گیرد.

حجت الاسلام سعید رضا عاملی، تاکید کرد: این موضوع در مقاطع زمانی مختلف و بر اساس برنامه زمانبندی محقق می شود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: حذف کنکور و پذیرش مستقیم دانشجو در مقاطع تحصیلات تکمیلی راحت تر از کارشناسی است.

براساس این گزارش همچنین پیشتر معاون آموزشی وزیر علوم به ایرنا گفته بود که این وزارتخانه موافق حذف کنکور کارشناسی ارشد و دکتری در صورت فراهم آمدن شرایط آن است.

مجتبی شریعتی درباره درخواست دانشگاه ها برای واگذاری کنکورهای مقاطع تحصیلات تکمیلی به این مراکز آموزشی، تاکید کرد: پذیرش مستقیم دانشجو توسط دانشگاه ها در مقاطع تحصیلات تکمیلی از کیفیت بهتری برخوردار می شود اما برای هر کدام باید قانون خاص تدوین و تصویب شود.

معاون آموزشی وزیر علوم، اظهار داشت: این موضوع، یک امر کلی است اما در عمل ویژگی دانشگاه هایی که قصد چنین اقدامی دارند باید شاخص های مربوط به پذیرش دانشجو تعریف شود.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری جمهوری اسلامی تاریخ انتشار12بهمن 97، کدخبر: 83192001، www.irna.ir