ایران نیز از سال ۱۳۸۹ اولین موزه علوم و فناوری کشور را تاسیس کرد. برای آشنایی بیشتر با ساز و کار‌های این موزه به سراغ سیف الله جلیلی رئیس موزه علم و فناوری ایران رفته و گفتگوی تفصیلی داشته‌ایم که بخش سوم آن را در ادامه خواهید خواند.

فکر می‌کنید موزه علم و فناوری چه قدر در آینده فناوری کشور تاثیر دارد؟

در بحث علم و فناوری مهمترین نکته تشویق است، یک نکته مهم این است که علم و فناوری فقط مربوط به دانشجو و دانش آموز نیست بلکه اقشار مختلف جامعه نیاز دارند تا در این حوزه آموزش ببینند. با نگاهی به تاریخ فناوران در دنیا می‌بینید که بسیاری از فناوری‌ها توسط کسانی توسعه پیدا کرده که دانشگاه و مدرسه را کنار گذاشته‌اند، این درست نیست که ما فقط علم و فناوری را مربوط به دانشگاه و مدرسه بدانیم، بنابراین تشویق مهمترین نکته در این زمینه است.

شعار «موزه‌های علم و فناوری دانشمندان آینده را تقویت می‌کنند»شعار ما بوده و برگرفته از شعار موزه‌های معتبر جهان است، موزه‌های علوم و فناوری می‌توانند بزرگترین و مهمترین نقش را در تشویق افراد به آموزش و یادگیری علم و فناوری داشته باشند و این شعار بی دلیل نیست، زیرا در دنیا این اعتقاد وجود دارد که موزه‌های علوم دانشمندان آینده را تربیت می‌کند و واقععیت امر هم همین است.

امروزه فرایند آموزشی در دنیا در حال تغییر است، کشوری مثل فنلاند که در آموزش پیشرو بودهوشیوه‌های آموزشی آن در مدارس و دانشگاه‌ها نمونه است را اگر مطالعه کنید، خواهید دید که یک کشور کوچک الهام بخش کشور‌های بزرگ است؛ شیوه آموزشی در این مدارس چیزی غیراز بازی نیست یعنی مدارسش شبیه موزه علمی است، چیزی به اسم آموزش رسمی که سر کلاس باشد و معلم درس بدهد نیست. حالا بیایید کارایی و خروجی چنین مدارسی را با مدارس دیگر مقایسه کنید، اصلا قابل مقایسه نیست؛ امروزه مهمترین مسئله‌ای که مطرح می‌شود بحث کارایی یک شخص در جامعه است، ما باید افرادی را تربیت کنیم که برای جامعه مفید باشند و کارایی داشته باشند نه این که یک سری افراد سربار در مدارس و دانشگاه‌های ما تربیت شوند.

در بسیاری از موارد ما افرادی را تربیت می‌کنیم که به اعتقاد من هیچ کارایی برای پیشرفت جامعه ندارند و سربار حساب می‌شوند، شما حساب کنید وقتی آگهی پایان نامه و فروش مدرک درشهر جلب توجه می‌کندیعنی مسئله آموزش اصلا مهم نیست و داوطلب تنها یک مدرک می‌خواهد و هر کسی می‌تواند سر خیابان بخرد؛ بنابراین ما باید کاری کنیم که مدارس ما در تمام سطوح تبدیل به موزه علم و فناوری شوند؛ مدارس و دانشگاه هایمان کاملا برمبنای تئوری و نظری است که هیچ نقشی در زندگی روزمره ندارد.

جالب است بدانید، در نظام آموزشی ما یک مبحث مکانیک و فیزیک در دوره دبیرستان و دانشگاه با هزار خون دل خوردن آموزش داده می‌شود، اما در موزه علوم در عرض یک ساعت آموزش داده می‌شود، پس بنابراین موزه علم و فناوری مهمترین نقش را در تشویق و تربیت دانشمندان آینده دارد.

ما دوست داریم خیلی از مسائل را به اطلاع برسانیم اولین نکته این که مسئولان بدانند اگر به آینده علمی کشور اعتقاد دارند و دوست دارند کار خوبی صورت گیرد، باید روی مراکز علم و فناوری سرمایه گذاری شود و بدانند شیوه‌های آموزش فعلی کشور ما کارایی لازم را ندارد؛ مراکز دانشگاهی ما محلی شده برای گلچین یک سری دانش آموز و دانشجو؛ ما این جوانان را آماده کرده و کلی خرج می‌کنیم وبه خارج از کشور می‌فرستیم.

بخشی از مهاجرت خوب است و می‌توان گفت: یکسری از افراد ایرانی در کشور‌های دیگر حضور دارند، اما بدون اغراق می‌گویم هر کسی را می‌بینیم قصد دارد پذیرش کشوری دیگر را بگیرد، این در حالی است که پول‌های زیادی هزینه می‌کنیم تا نخبه تربیت کنیم و دو دستی تقدیم کشور‌های دیگر کنیم. وقتی افراد تحصیل کرده و نخبه از کشور می‌روند، فقط فیزیک خود را نمی‌برد بلکه ژن را هم می‌برند؛ پس کشور از نظر ژنتیکی هم دچار تغییر و تحول می‌شود.

نکته بعد اینکه دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی شغل می‌خواهند، شغل هم با اصول تئوری همخوانی ندارد، اینکه ما چهار تئوری یاد بدهیم فایده‌ای ندارد و تنها زمینه جذب و پیشرفت این‌ها را در بخش‌های مختلف فراهم کنیم؛ این مشکلی است که باید مسئولین به آن توجه ویژه‌ای کنند.

چه حمایتی باید از این موزه شود؟

ما به عنوان تنها موزه علم و فناوری که مشابه موزه‌های علم و فناوری دنیاست شدیدا نیاز به فضای فیزیکی داریم و واقعا کسانی که مسئول هستند و کاری می‌توانند بکنند باید کمک کنند؛ ما چیز زیادی نمی‌خواهیم زمینی می‌خواهیم که این بساطمان را پهن کرده و مستقل کار کنیم؛ ما اگر فضای مناسبی داشته باشیم تعداد زیادی نیرو می‌خواهیم که بیشتر اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها هستند، ولی محدودیت فیزیکی اجازه نمی‌دهد. از طرف دیگر بسیاری از وزارتخانه‌ها فضای کافی را دارند که به درد کار موزه علوم و فناوری می‌خورد، اما با ما همکاری لازم را ندارند و به همین جهت است که گفتم باید موزه‌های علوم و فناوری حاکمیتی باشند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ 8 خرداد 98، کد مطلب: 767323: www.snn.ir