شعارسال: عملکرد سیاستگذاری ارزی دولت در ماه‌های گذشته موید آن است که حضور موثر بانک مرکزی هرچند در مقطعی کوتاه قادر به کنترل آشوب‌ها و ناهنجاری‌های ارزی بوده، با این وجود اعمال سیاست‌های مقطعی و ناموجه به خروج قیمت‌ها از ریل ارزی بازار دامن زده است.

بررسی روند تغییرات قیمتی ارزهای خارجی از سال گذشته تاکنون نشان می‌دهد که سرعت پیشروی قیمت ارز توانست رکوردی تاریخی از قیمت ارزهای خارجی در اقتصاد‌ کشور برجا‌ گذارد. براین اساس عملکرد سیاستی دولت نشان می‌دهد که در فاصله اسفندماه سال گذشته تاکنون، نرخ ارز با رشد بالای 150 درصدی از حدود 5000 تومان، به 12000 هزار تومان در بازار رسیده است. اگر رشد نجومی و افسارگسیخته قیمت ارز را که به شکستن مرزهای روانی بازار انجامید و توانست قیمت هر دلار را به مرز 20 هزار تومان نزدیک سازد نیز به آن اضافه کنیم، ناتوانی سیاستگذار در اعمال کنترل موثر بر بازار کاملا روشن می‌شود.

دخالت بانک مرکزی در بازار

با این حال رییس کل بانک مرکزی می‌گوید به مدد اظهارات و انذار برخی افراد در خصوص احتمال رد لایحه پالرمو یا سررسید شدن سپرده‌های 20 درصدی‌ یا وضعیت بودجه 98 و جو منفی ناشی از تلاش برای ارائه برخی طرح‌ها و اقدامات غیر‌متعارف، عواملی که علاقه‌مند به برهم زدن بازار ارز و ایجاد نوسان در آن هستند، تلاش می‌کنند بر موج افزایشی سوار شده و نوساناتی، هر چند اندک، در بازار ایجاد کنند.

همتی معتقد است این عوامل از آنجا که اطمینان دارند با صدور مجوز اخیر بانک مرکزی به برخی صادرکنندگان برای عرضه ارز خود در صرافی‌ها در یک‌ماهه باقیمانده سال، تعادل بازار به نفع عرضه به هم خواهد خورد لذا اقدام به پیشگیری کرده و جو تبلیغاتی لازم را برای خنثی کردن آن به وجود آورده‌اند، با این حال بانک مرکزی برای جلوگیری از بی‌ثباتی در بازار حضور دارد و در صورت ضرورت اقدامات لازم را انجام خواهد داد.

هرچند نمی‌توان از وظیفه قانونی بانک مرکزی برای نظارت بر بازار ارز و حفظ ارزش پول ملی غافل بود، با این وجود سقوط کامل ارزش پول ملی به مدد سیاست‌های بانک مرکزی تاکنون به یکی از بحران‌های اساسی در بازار اقتصادی کشور تبدیل شده است. با این حال سیاستگذار همواره بر آن است خود را که مقصر اصلی شکل‌گیری چنین فضایی است تبرئه کند و فضاسازی‌های رسانه‌ای را عامل موثر افزایش قیمت‌ها در بازار بداند.

این موضوع در حالی از سوی سیاستگذار مطرح می‌شود که در طول یک سال گذشته، با هر بار افزایش نرخ ارز در بازار، بانک مرکزی عوامل روانی را مقصر اصلی اعلام می‌کرد و با حراج منابع ارز سعی در مقابله با افزایش سریع قیمت‌ها می‌کرد. سیاستگذاری‌های اینچنینی تا جایی ادامه یافت که نرخ ارز به بالاترین میزان خود در تاریخ چهار دهه گذشته دست یافت.

سیاست‌های تصنعی

به نظر می‌رسد ثبات قیمتی این روزهای بازار ارز نیز نه در اعمال سیاست‌های موثر از سوی قانونگذار، که در سیاست‌های تصنعی و دستوری وی در بازار ناشی می‌شود. این در حالی است که همواره جای خالی سیاست‌های ساختاری و اعمال سیاست‌های موثر در اقتصاد احساس می‌شود.

از این نکته نیز نباید غافل ماند که تلاش بانک مرکزی برای اقناع صادرکننده به بازگشت ارز صادراتی‌اش چندان به نتیجه نرسیده و شواهد حاکی از آن است که در 10 ماهه سال‌جاری، تنها 6/25 درصد ارز حاصل از صادرات در بازار ثانویه عرضه شده و عملا سامانه نیمایی در کار نیست.

با این حال باید گفت این موضوع در شرایطی از سوی رییس بانک مرکزی مطرح می‌شود که صاحب‌نظران و کارشناسان نیز همواره خطر رشد قیمت‌ها و ناتوانی سیاستگذار را در ممانعت از رشد قیمت‌ها به وی گوشزد کرده‌اند، چه آنکه سیاست‌های مقطعی هیچ‌گاه قادر به ارائه راه‌حل‌های ماندگار و موثر نبوده است.

براین اساس باید گفت نه تنها دخالت بانک مرکزی تاکنون قادر به اعمال سیاست‌های کارا‌ در جهت مقابله موثر بر رشد قیمت‌ها نبوده‌ که تنها با سیاست‌های تصنعی سعی در مقابله با رشد وسیع قیمت‌ها در اقتصاد است، اما تجربه نشان می‌دهد که سیاست‌هایی از این دست دوام چندانی ندارد و دیری نمی‌پاید که بازار باز هم بر موج افزایشی قیمت‌ها سوار شود. پس بهتر است بازار‌ساز بداند که با گفتار‌درمانی نرخ ارز کاهش نمی‌یابد و از تجربه‌های گذشته درس بگیرد تا بار دیگر اشتباهات خود را تکرار نکند.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت درآمدنیوز، تاریخ انتشار:29بهمن1397 ، کدخبر: 3926: www.daramadnews.ir