شعارسال:  کم‌کم تصاویر بدیع کوه‌های سرسبز، دره‌های فراخ، جنگل‌هایی با درختان در هم تنیده، آبشارها و رودهای پر آب را تنها از آرشیو فیلم‌های قدیمی می‌توان دید. انسان امروزی هر کجا پای گذاشته جز تخریب طبیعت رهاوردی نداشته است.

استان اردبیل نیز زمانی نه چندان دور به طبیعت بی‌مثال و سبز خود، هوای مطبوع، چشمه‌سارها و چشمه‌ها و رودهای پر آبش معروف بود؛ داشته‌ای که اکنون در اثر ندانم‌کاری و بی‌توجهی در معرض آسیب جدی قرار گرفته است. در سالیان اخیر تخریب مراتع، جنگل‌ها و حتی مزارع کشاورزی در استان اردبیل توسط سودجویان با شکل و شمایل مختلف روند رو به رشدی یافته و با وجود اقدام‌های کنترلی ارگان‌های نظارتی مرگ تدریجی طبیعت همچنان ادامه دارد. در ایام نه چندان دور منطقه جنگلی حیران با درختان در هم پیچیده و کوه‌های پر از گیاه و گل چشمان هر بینده‌ای را خیره و حیران می‌کرد، اما طولی نکشید که به جای درخت و سبزینگی، سیمان و آجر و ویلا از دل زمین سربرآورد و اکنون گویی بخشی از جان طبیعت در این منطقه با دشنه بی‌توجهی‌ها زحمی شده و این زخم همچنان در حال گسترش است.

در منطقه مغان که زرخیزترین خاک کشاورزی استان و کشور را داراست، در چند سال گذشته تخریب مراتع و تجاوز انسان به حریم طبیعت به حدی رسیده که پای دستگاه قضایی به ماجرا باز شده و پرونده‌های زیادی در این زمینه در محاکم قضایی تشکیل و تعداد آن‌ها حتی در مواقعی از دیگر جرایم متداول نیز فزونی یافته است. همچنین در چند سال گذشته ساخت و سازهای بی‌رویه و ویلاسازی در حاشیه جاده‌های منتهی به مناطق گردشگری سرعین و حوالی جنگل فندقلو رواج یافته؛ هر چند که تعداد زیادی از آن‌ها با حکم دادگستری قلع و قمع و تخریب شدند. در کنار این، تخریب محیط زیست با تولید انبوه زباله و رها‌سازی آن در دل طبیعت هم روند نابودی منابع طبیعی را در استان تشدید کرده و حتی امروز قله مرتفع سبلان و جنگل‌های تودرتوی فندقلو هم از آن در امان نیستند. در قله سبلان هر سال میزان زباله به بیش‌تر از دو تن نیز می‌رسد و بر اساس اعلام مدیرکل محیط‌زیست استان، انباشته‌شدن زباله‌ها حیات گونه‌های جانوری به‌ویژه خرس قهوه‌ای را در این منطقه مورد تهدید قرار داده است.

جنگل فندقلو در شهرستان نمین نیز وضعیت مشابهی داشته و ورود زباله تا اعماق آن وضعیت زیست‌محیطی در این منطقه جنگلی منحصر به‌فرد را به مخاطره افکنده است. در این حال مسئولان استان اردبیل نیز به نوعی تخریب منابع طبیعی در استان را تأیید و نسبت به تداوم آن هشدار می‌دهند. محمدعلی قاصدی، رئیس کل دادگستری استان اردبیل، در این زمینه گفت: در سال‌های گذشته برخی مسئولان استان در حفاظت از اراضی ملی و جنگلی کوتاهی کرده و درنتیجه منابع طبیعی به سبب تخریب و تصرف از سوی سودجویان در معرض آسیب جدی قرار گرفته است. وی بیان کرد: مراتع و جنگل‌ها در اثر کوتاهی و سهل‌انگاری در گذشته مورد تعرض قرار گرفته‌اند و اگر این روند ادامه داشته باشد، وضعیت آن‌ها وخیم‌تر هم خواهد شد. قاصدی با بیان این‌که تخریب منابع طبیعی خیانت برای جامعه بشری است، افزود: با برگزاری همایش و جلسات جلوی تخریب منابع طبیعی گرفته نمی‌شود، بلکه باید عزم جدی برای حفاظت از عرصه‌های طبیعی وجود داشته باشد و فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی در جامعه ترویج شود.

یوسف خدادادی، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل، نیز گفت: در چهار سال گذشته 12 هزار هکتار از اراضی ملی این استان مورد تعرض و تخریب قرار گرفته است. مدیرکل محیط زیست اردبیل هم گفت: تخریب مراتع و تبدیل آن به اراضی کشاورزی، برداشت‌های غیر اصولی کشاورزان از منابع آبی و فرسایش خاک از جمله عوامل بروز و تشدید پدیده آلودگی محیط‌زیست در اردبیل است. به گفته وی، دشت اردبیل از لحاظ منابع آب به عنوان دشت ممنوعه در وضعیت بحرانی است و ادامه روند کنونی به دلیل نبود امکان تأمین آب و فرونشست زمین به میزان 15 سانتی‌متر و تغییر کاربری اراضی وضعیت آن را وخیم‌تر می‌کند، طوری‌که بر اثر برداشت بی‌رویه آب جهت مصارف کشاورزی، صنعت و آشامیدنی سطح آب‌های زیرزمینی به میزان 12 متر افت داشته است. به گفته وی، کمبود جنگل و فضای سبز در استان موجب تشدید آلودگی‌های زیست‌محیطی از جمله بروز پدیده ریزگردها در استان شده است. بر اساس آمارها، اکنون سرانه فضای سبز شهری در اردبیل 5/7 مترمربع است و این در حالی است که در کشور میانگین سرانه 9 مترمربع و استاندارد آن 15 مترمربع تعریف شده و از این لحاظ استان فاصله زیادی با آن دارد. کارشناسان و مقام‌های مسئول در استان اردبیل تأکید می‌کنند که برای حراست از محیط‌زیست باید اقدامات و توجه مسئولان بیش‌تر از وضعیت فعلی باشد، زیرا خطر جدی است. رئیس کل دادگستری استان اردبیل گفت: دستگاه قضایی در صیانت از عرصه‌های ملی مصمم است و با تخریب‌کنندگان اراضی ملی و جنگلی برخورد قانونی می‌شود. قاصدی گفت: شعبه‌های خاصی برای رسیدگی به پرونده‌های تخریب مراتع و اراضی ملی تشکیل شده و به موقع رسیدگی لازم به تخلفات صورت می‌گیرد.

رئیس کل دادگستری استان اردبیل تأکید کرد: اگر دیدگاه مردم و مسئولان درباره حفاظت از عرصه‌های طبیعی و ملی اصلاح نشود، باز شاهد تخریب و تصرف اراضی ملی خواهیم بود. او گفت: همه مردم در همکاری و هماهنگی با دستگاه‌های متولی باید در بحث حفاظت و صیانت از اموال عمومی و بیت‌المال چه در امور اراضی و چه در منابع طبیعی، جنگل‌ها و محیط زیست جدی باشند. به گفته وی، مردم نباید اجازه فرصت‌طلبی را به هیچ یک از سودجویان بدهند و هرگونه تخلف را در سریع‌ترین زمان ممکن به مراجع ذی‌صلاح گزارش کنند. رئیس کل دادگستری استان اردبیل گفت: در این استان اقدامات خوبی در پیشگیری از تخریب منابع طبیعی و مراتع و نیز جلوگیری از ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز و تغییر کاربری‌های غیرمجاز انجام گرفته است. قاصدی بیان کرد: دستگاه قضایی با تخلفات در عرصه تصرف و تخریب اراضی ملی و منابع طبیعی و تضییع حقوق بیت‌المال و نیز با کسانی که با سهل‌انگاری خود موجب ضربه به بیت‌المال می‌شوند، طبق قانون با قاطعیت برخورد می‌کند.

شهامت هدایت، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل، هم در این باره گفت: سه هزار و 900 هکتار از اراضی ملی استان از دست سودجویان رفع تصرف شد. وی افزود: برای حفاظت از منابع طبیعی مشارکت مردم و نهادهای مربوطه الزامی است. هدایت ادامه داد: در سال‌های اخیر جلوی تخریب مراتع و جنگل‌های استان گرفته شده و انتظار می‌رود مردم مشارکت بیش‌تری در حفظ منابع طبیعی داشته باشند. وی از اجرای پروژه‌های بیولوژیک، تثبیت مالکیت، مبارزه با آفات و سوخت‌های فسیلی در 11 شهرستان استان از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی خبر داد و گفت: امسال 210 میلیارد ریال از محل صندوق توسعه ملی به استان اردبیل تخصیص داده شده و از محل سفر ریاست‌جمهوری به استان نیز 40 میلیارد ریال تصویب شده است. هدایت با اشاره به اجرای طرح کاداستر با هدف تثبیت مالکیت اراضی ملی افزود: تثبیت 330 هزار هکتار از اراضی استان در دستور کار است که بیش از 70 درصد آن تحقق یافته. مدیرکل منابع طبیعی استان اردبیل گفت: با افرادی که اقدام به تخریب مراتع کنند، برخورد قانونی می‌شود و متخلفان به مراجع قضایی معرفی می‌شوند. وی از افزایش جریمه 80 میلیون ریالی برای تخریب هر هکتار اراضی ملی خبرداد و افزود: در سال‌های گذشته با همکاری دستگاه قضایی اراضی تصرف شده از دست افراد سودجو و فرصت‌طلب خلع ید و به دولت برگردانده شده است.

یوسف خدادادی، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل، هم در این باره گفت: 628 فقره ساخت‌و‌ساز غیرقانونی در این استان در سال جاری قلع و قمع شد. وی افزود: در این مدت یک‌هزار و 239 پرونده برای حفاظت و صیانت از اراضی ملی و منابع طبیعی تشکیل و هزار و 838 متهم پرونده دستگیر و برخوردهای قانونی با آن‌ها انجام شد. خدادادی اظهار داشت: در این مدت همچنین 320 مورد اقدامات پیشگیرانه و بازدارنده از تخریب و تصرف بیت‌المال انجام شده است. وی گفت: در این زمینه 857 مورد حکم قضایی صادر و 621 مورد هم به اجرا گذاشته شده است. خدادادی افزود: حدود سه‌هزار و 354 هکتار از اراضی ملی به ارزش 14هزار میلیارد ریال اعاده شده و هفت میلیارد ریال جزای نقدی هم اخذ شده است. معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل گفت: شورای حفظ حقوق بیت‌المال در امور اراضی ملی و منابع طبیعی استان برای اهداف و فعالیت‌های تعیین ‌شده اقدامات موثر و جدی در استان انجام داده و با متصرفان غیرقانونی اراضی ملی برخورد قاطع و جدی خواهد شد. استان اردبیل یک میلیون و 50 هکتار مرتع ییلاقی، قشلاقی و میان‌بند و 65 هزار هکتار جنگل دارد و در دولت موضوع مقابله جدی با زمین‌خواری کلید خورده است.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار:19اسفند1397 ، کدخبر: 63876: www.sabzineh.org