شعارسال: اما از هورالعظیم بدانیم؛ تالاب هورالعظیم دارای ۵ حوضچه است و این حوضچه‌ها از سمت چپ به راست و در جهت شمالی - جنوبی واقع شده اند و بعد از این حوضچه ها، دایک مرزی قرار دارد که قسمتی از هورالعظیم را جدا و به هور عراق متصل کرده؛ چرا که دو سوم هور در عراق و یک سوم آن در ایران است.

حوضچه‌های ۱، ۲ و ۳ هورالعظیم در ابتدای تالاب قرار دارند و حوضچه ۴ و ۵ نیز در اطراف دکل‌های نقتی هور و در نزدیکی مرز واقع شده اند.

طبق آخرین بررسی‌ها، آبگیری حوضچه‌های هور به طور کامل انجام شده و آب در هر ۵ حوضچه جریان دارد. البته عمق آب در حوضچه ۳ و ۵ به نسبت سایر حوضچه‌ها کمتر است و شیب زمین یکی از دلایل اصلی آن است. وجود دکل‌ها و تاسیسات نفتی در این دو حوضچه هم مزید بر علت شده تا حجم آبگیری در این دو مخزن کمتر از سایر نقاط هورالعظیم باشد. حوضچه شماره ۲، آب کرخه را از یک ضلع که «شط علی» نام دارد به حوضچه شماره ۳ و به تبع آن ۴ و ۵ و از ضلع دیگر آب را به هورالعظیم عراقی که دو برابر تمام مساحت هورالعظیم در ایران است، هدایت می‌کند.

عمق آب حوضچه ۳ اکنون به ۱ و نیم متر می‌رسد و با توجه به اینکه آبگیری حوضچه‌های ۳ و ۵ به صورت مدیریت شده انجام گرفته، هیچ خسارتی به دکل‌ها و تاسیسات نفتی وارد نشده و آب در تمامی منطقه جریان دارد و آبگیری به صورتی انجام شده که مسیر جاده‌ای و راه ارتباطی بین حوضچه‌ها قطع نشود.

ویدیوی هوایی زیر نشان می دهد که دژ‌های خروجی شط علی به سمت حوضچه‌های ۳ و ۴و ۵ فعال است(دژ‌های خروجی تاسیسات از قبل ساخته شده هستند نه خروجی‌های تازه حاصل از تخریب یا انفجار که برخی مدعی شدند تازه باز شده است)

جریان آب در هورالعظیم به سمت مخازن 3 و 4 و 5

اصل خروجی آب از حوضچه ۲ و آنچه که می‌تواند به کاهش آبگرفتی سایر مناطق کمک کند، خروجی به سمت عراق است نه خروجی شط علی به سمت حوضچه‌های ۳و ۴ و ۵ . اساسا ابگرفتگی بخش‌های کوچکی از حوضچه‌های ۵ و ۴ در هور ایرانی به هر دلیلی (می خواهد شیب مخالف باشد یا بر فرض محال انسداد تعمدی به خاطر تاسیسات نفتی) تاثیری در کاهش آبگرفتگی‌های سایر مناطق ندارد.

در سالیان قبل حجم بارندگی‌ها در منطقه هورالعظیم و حجم آب کرخه کم بوده، برای اینکه از میدان نفتی آزادگان در حوزه هورالعظیم استفاده شود، هور را خشک کردند و در بخشی از آن به اکتشاف نفت و حفاری از چاه‌ها پرداختند.

بعد از خشک کردن تالاب، مسائل زیست محیطی بسیاری برای استان خوزستان و بخصوص این منطقه پیش آمد. بومیانی که شغلشان ماهیگیری بود، منبع درآمدی خود را از دست دادند و این تالاب به منشا ریزگرد‌ها تبدیل شد. البته در آن سالها، اعلام شده بود که حدود ۹۰ درصد از ریزگرد‌های خوزستان، منشا داخلی دارند که بخشی از آن از هور وارد مناطق مختلف استان می‌شد.

با این حال، حجم بارندگی‌های امسال مسئولین را مجبور کرد بخشی از هورالعظیم را باز کنند و در این تالاب آبگیری صورت گرفت. به گفته برخی از بومیان رُفَیِّع حدود یک ماه پیش به دلیل حجم بارندگی و آب گرفتگی در اطراف این شهر و پر شدن بیش از حد حوضچه شماره یک، با دستور شورای تامین، فشار را از روی مخزن یک برداشته و به سمت مخزن دو این تالاب هدایت کردند تا شهرهای در محاصره آب نجات پیدا کنند.

همچنین طبق توافقی که با دولت عراق منعقد شده، سپاه هفته گذشته سه قسمت از جاده های مرزی تالاب هور را منفجر کرده و بخش عظیمی از این آب روانه عراق شد.

در این بین رسانه‌های ضد انقلاب به شایعه سازی در مورد وضعیت کنونی تالاب پرداخته و نوشتند: این تالاب تا چند ماه پیش چنان خشک بوده که دود آتش سوزی در بخش‌های خشک آن به چشم خوزستانی‌ها رفته بود و حالا با طغیان رودخانه کرخه، شدت آب ورودی به این تالاب آنقدر بالاست که تعدادی از دریچه‌های ارتباطی بین ایران و عراق یا همان دایک‌های مرزی بازگشایی شده است. یکی از این رسانه ها برای تائید نظرات خود، به گفته‌های احمدرضا لاهیجان زاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان خوزستان در مورد این تالاب استناد کرده و آورده: تا ۲ میلیارد متر مکعب از هورالعظیم ایران و عراق آبگیری شده است و عمق آب این تالاب از ۵۰ سانتیمتر تا ۵ متر رسیده است.

همچنین پای فعالان محیط زیست را به این جریان باز می‌کند و با اتکا به گفته‌های آنان اعلام می‌کند: در سیلاب اخیر رودخانه کرخه، شرکت‌های نفتی مانع آبگیری بخش‌های وسیعی از هورالعظیم شده اند و تاکنون گزارش‌هایی از زیر آب رفتن تاسیسات نفتی در هورالعظیم منتشر نشده است. این در حالی است که ۱۰ شاخه فرعی رودخانه کرخه به هورالعظیم می‌رود. این رسانه مدعی شده به سبب وجود موانعی از جمله تاسیسات نفتی و همچنین ساخت و ساز‌های دوران جنگ، بخش ایرانی هورالعظیم ۱۰۰ درصد آبگیری نشده و از ۵ حوضچه آن، پنجمین حوضچه تالاب هنوز به طور کامل آبگیری نشده است.

وزیر نفت هم این شایعات را تکذیب کرده و گفته: اینکه گفته می‌شود وزارت نفت برای جلوگیری از وارد شدن آسیب به تأسیسات نفتی عمداً مانع آبگیری هورالعظیم شده و آب را عملاً به مناطق مسکونی هدایت کرده، یک دروغ بزرگ و جنگ روانی علیه ملت ایران است. هرگز نمی‌پذیریم که خسارتی به مردم به قیمت تولید چند هزار بشکه نفت بیشتر وارد شود و این موضوع با یک تحقیق قابل اثبات است. زنگنه در مورد خسارت‌های سیل به مناطق نفتی نیز گفته بود همه چاه‌های نفت در منطقه غرب کارون در آب محاصره شده‌اند و به جز یک محدوده چند صد متری حفاظت شده اطراف چاه‌ها در آب هستند.

دامن زدن به شایعات در فضای مجازی همچنان ادامه داشت، برخی از کاربران فضای مجازی با انتشار تصاویری از حوضچه‌های شماره ۳ و ۵ نشان دادند در این تالاب آبگیری صورت نگرفته و قسمتهایی از تالاب هنوز خشک هستند؛ اما یکی از دانشجویان فعال دانشگاه چمران در این خصوص می گوید:

حوضجه 5 هورالعظیم

میکائیل دیانی هم با حضور در تالاب هورالعظیم و انتشار مستندی در صفحه مجازی خود، به بیان ماجرای این تالاب پرداخت.

گزارش دیانی از هور

جمعی از دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز نیز به بازدید میدانی از تالاب پرداختند. مهدی طرفی، فعال دانشجویی این دانشگاه به خبرنگار ما می گوید: آبگیری این منطقه که دارای ۵ حوضچه است، انجام شده؛ خشکی که در برخی مناطق طی این چند روز دیده می شد، ناشی از اختلاف سطح هور است.

او با رد شایعاتی در خصوص ممانعت وزارت نفت از آبگیری هور می گوید: آب در بخش‌هایی از تالاب به صورت مدیریت شده، وارد می شود. وزارت نفت با ایجاد مسیر‌هایی در حال ورود آب به هور است و سعی دارد از وارد آمدن خسارات به تاسیسات نفتی جلوگیری کند تا به مرور اقدام به ایجاد سیل بند کند.

طرفی به مطالبات مردم در مورد بازگشایی مسیر‌های ورود آب به هورالعظیم با توجه حجم سیلابی که استان را فراگرفته، اشاره می کند و می گوید: آبگیری در این تالاب در حال انجام است و هم اکنون آب در همه حوضچه‌ها جریان دارد.

آبگیری هورالعظیم

با همه این تفاسیر یکی از فعالان دانشجویی خوزستان معتقد است رها سازی آب در تالاب و آبگیری این منطقه، مشکل سیلاب خوزستان را حل نمی‌کند چرا که اختلاف سطحی این منطقه مشهود است و برخی مناطق نی زار هستند و آنطور که برخی رسانه‌ها مدعی هستند، آبگیری هورالعظیم نتیجه ساز نیست. البته انجام این پروسه تا حدی تاثیرگذار است، اما به طور اساسی مشکل سیل را حل نمی‌کند.

با اینکه وقوع سیلاب در خوزستان، خسارات بسیاری به دنبال داشته، اما باعث ایجاد نوعی وحدت و همدلی بین مردم و مسئولان شده و همه اقوام در کنار یکدیگر در حال تلاش برای رفع این بحران هستند؛ امید است با همراهی مردم و مسئولان این مشکل هر چه سریعتر حل شود و مردم دیار استقامت و پایداری به زندگی عادی خود برگردند.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار: 25فروردین1398 ، کدخبر: 756983: www.snn.ir