هیچ یک از قرق بان ها بیکار نمی شوند و با آنها قرارداد یکساله می بندیم

هفته های گذشته زمزمه های پایان قرارداد قرق بان ها در بین پرسنل سازمان متولی جنگل پیچید. ابتدا کسی آنرا جدی نگرفت؛ اما پس ارز واکنش هایی از سوی برخی مدیران و مدیران کل، معلوم شد که خبرهایی در راه است؛ خبر هایی که چندان هم خوشایند نیست ...

شعار سال: در حالی که خلیل آقایی در اردیبهشت سال گذشته در سفر به کاشان اعلام کرده بود 544 قرق بان از طریق آگهی در روزنامه های سراسری به طور رسمی استخدام خواهند شد حالا وضعیت این قشر زحمتکش و کم دستمزد در هاله ای از ابهام فرورفته است. برخی مدیران کل منابع طبیعی استان ها مانند گلستان و مازندران، از اخراج قرق بان ها گفتند و برخی نیز برای تمدید مهلت قرارداد این بخش از نیروهای حفاظتی جنگل، شرایط جدیدی را در نظر دارند.

هر چند مدیرکل دفتر جنگلداری وامور بهره برداری"سازمان جنگل ها،مراتع وآبخیزداری کشور" در گفت وگو با اسکان تاکید کرده که به دلیل نیاز به نیروهای حفاظتی، اغلب قرق بان ها به جز تعداد انگشت شمار نیروهای مساله دار جذب سازمان خواهند شد، اما به نظر می رسد عده ای در سازمان متولی جنگل، با بی توجهی به کادر حفاظت و عدم تقویت این بخش، به دنبال کمرنگ کردن نقش حفاظتی این سازمان هستند. شاید بتوان نفوذ این جریان را به مهم ترین سازمان متولی جنگل و منابع طبیعی، به عنوان یک اعلام خطر برای اندک باقی مانده جنگل های هیرکانی در ایران برشمرد؛ جنگل هایی که بر اساس آمارها و نیز مشاهدات عینی، وضعیت بغرنجی دارند و هر سال از حجم و عمق آنها کم می شود.

یک وعده فراموش شده

زمزمه های تمدید نشدن قراردادها با قرق بان ها در حالی به گوش رسید که سال گذشته در همین روزها، خلیل آقایی، رییس "سازمان جنگل ها،مراتع وآبخیزداری کشور" با اشاره به کمبودهای این دستگاه اجرایی در زمینه نیروی انسانی، تاکید کرده بود که مجوز استخدام 544 قرق بان امسال یعنی سال 97 صادر شده و به زودی برای جذب آنان از طریق رسانه ها و روزنامه های سراسری اقدام می شود.

جالب اینجاست که آقایی خود با تاکید بر کمبود نیروهای حفاظتی در سازمان متولی جنگل، اعتراف کرده بود که با جذب 544 قرق بان، تازه یک ششم نیاز سازمان جنگل ها تامین خواهد شد. آقایی در ادامه وعده داده بود که امیدوار است در مراحل بعدی نیروهای بیشتری جذب سازمان کند. با این همه تنها چند روز بعد از آغاز سال نو، اخباری از درون سازمان بیرون آمد که خبرهایی خلاف این وعده ها را اثبات می کرد.

بر اساس استاندارد جهانی برای حفاظت از هر یک هزارهکتار از منابع طیبعی، به یک نفر نیروی حفاظتی نیاز است؛ در حالی که این رقم در ایران دو هزار و 400 هکتار است. بر این اساس برای جبران این فاصله و رسیدن به استانداردهای جهانی حفاظت، سازمان متولی باید بیش از دو و نیم برابر نیرو جذب کند.

هیچ قرق بانی اخراج نمی شود
محمدعلی معصومی، مدیرکل دفتر جنگلداری وامور بهره برداری"سازمان جنگل ها،مراتع وآبخیزداری کشور" در اینباره به اسکان گفت:« هیچ یک از نیروهای حفاظتی و قرق بان ها از کار خارج نخواهند شد و اخراج نمی شوند؛ معاونت امور جنگل سازمان "جنگل ها،مراتع و آبخیزداری" تصمیم گرفته به مدت دو ماه همان 25 درصد افزایش را به قرق بان ها بدهیم و به اداره کل نیز ابلاغ شده است. در این فاصله تیپ قراردادها مقداری تغییرات داشت که به اداره کل اعلام خواهد شد و بر آن اساس قراردادهای جدید نیز بسته خواهد شد. »

او با تاکید بر این نکته که در شرایط موجود، هدف اصلی سازمان جنگل ها، حفاظت و احیا و توسعه است؛ اما تا زمانی که حفاظت صورت نگیرد توسعه و احیا نیز معنا و مفهوم خودش را از دست می دهد افزود:« افرادی هم که در سازمان کار می کنند در راستای همین اصول مخصوصا حفاظت حرکت می کنند و قطعا ما نیز این رسالت اصلی خود را از یاد نخواهیم برد و نیروهای حفاظتی را کاهش نخواهیم داد تا تیشه به ریشه خودمان بزنیم.»

معصومی تاکید کرد:« تمام هم و غم ما این است که از عرصه ها حفاظت کنیم و برای این کار به نیروهای حفاظتی و قرق بان ها احتیاج داریم. سازمان تصمیم گرفته است که حتی یک نفر از نیروهایی را که سالم هستند و به درستی کار می کنند از دست ندهد؛ این نیروها پشتوانه سازمان هستند و ارزش بالایی در امر حفاظت دارند و ما تمام آنها را حفظ خواهیم کرد.»

مدیرکل دفتر جنگلداری و امور بهره برداری "سازمان جنگل ها،مراتع وآبخیزداری کشور"در ادامه گفت:« در این میان، نگه داشتن تعداد بسیار اندکی از نیروهایی که احتمالا از اهلیت لازم برای حفاظت برخوردار نیستند و بده بستان هایی با متخلفان داشته اند را استقبال نمی کنیم؛ براین اساس تمهیدات جدیدی برای انعقاد قرارداد با افراد حفاظتی در نظر گرفته ایم و برای همین، کمی زمان بر شد و به طول انجامید.»

مدیرکل دفتر جنگلداری وامور بهره برداری "سازمان جنگل ها،مراتع وآبخیزداری کشور" در ادامه اطمینان داد که هیچ یک از نیروهای حفاظتی و قرق بان ها از کار خارج نخواهند شد و اخراج نمی شوند؛ مگر اینکه مشکلات خاصی و پرونده همدستی با متخلفان عرصه ها را داشته باشند. این کار نیز بدون سند و مدرک انجام نمی شود.

او در انتها تاکید کرد:« من از طرف خودم و سازمان قول 100 در صدی می دهم که هیچیک از نیروها اخراج نخواهند شد.

قرارداد طبق ضوابط سازمان
ابوطالب قزل سوفلو، مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری استان گلستان یکی از مدیرانی بود که تاکیدهایش درباره اخراج نیروها در حین گفت وگو با قرق بان ها، حرف و حدیث ها و شبهات زیادی را پدید آورد؛ تا آنجا که نیروهای حفاظتی تصمیم گرفتند در مقابل استانداری گلستان تجمع اعتراض آمیزی را برقرار کنند.

اگرچه این تجمع هرگز برگزار نشد اما حاشیه های قرارداد جدید با قرق بان ها در گلستان همچنان زبان به زبان می چرخد و این شبهات همچنان به قوت خود باقی است.

قزل سوفلو درباره وضعیت قرق بان ها به اسکان گفت:« برای جذب دوباره قرق بان ها مناقصه گذاشته ایم و بعد از انتخاب پیمانکار، برابر ضوابطی که سازمان ابلاغ کرده افرادی که با ضوابط جدید هماهنگی دارند مشغول به کار خواهند شد.»

مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری گلستان همچنین خبر داد:« پیش بینی ما این است که از اول خرداد قرارداد بسته خواهد شد.»

او درباره اینکه گفته می شود قرار است قرق بان های 50 سال به بالا اخراج شوند گفت:« سازمان جنگل ها یک چهارچوبی فرستاده و محدوده سنی گذاشته است. این بخشنامه سازمان است و ما تا بتوانیم رایزنی های لازم را برای تامین حقوق نیروها و نگه داشتن آنها انجام خواهیم داد. اما در نهایت سازمان می گوید که چه باید بکنیم و ما موظفیم بر اساس بخشنامه و ضوابط سازمان عمل کنیم.»

قزل سوفلو در پاسخ به این پرسش که "سازمان جنگل ها وعده داده بود که در صورت اجرای طرح تنفس، از قرق بان ها در حفاظت و احیای جنگل، استفاده خواهد شد" گفت:« سازمان قول فراگیر نداده است و الان هم قرار بر این است که نیروهایی جذب شوند که توان حفاظتی داشته باشند و بتوانند جلوی متخلف را بگیرند و یا آتش خاموش کنند.»

او گفت:« آن طرف هم می گویند که قرق بان ها نیروهای طرح های بهره برداری از جنگل بوده اند و حالا با تعطیلی طرح ها، نیروهای آن آزاد شده اند. اما در نهایت، سازمان چهارچوب جذب قرق بان ها را به سه استان مازندران، گیلان و گلستان ابلاغ کرده که ما نیز تابع همان چهارچوب ها و بخشنامه ها و دستورالعمل های سازمان هستیم.»

مدیرکل منابع طبیعی گلستان در انتها تاکید کرد:« باید صلاحیت های عمومی و جسمی نیروهای قرق بان به تایید برسد و آن بخشی که سن بالایی دارند اغلب مشمول قانون بازنشستگی خواهند شد.»

آسیبی جدید برای جنگل های هیرکانی
اما آگاهان می گویند اینکه با قرق بان هایی که عمری را در جنگل ها کار کرده اند حالا قرارداد یکساله ای بسته شود و باز سال دیگر نزدیک عید، تنش رفتن یا ماندن داشته باشند برای آنها نان و آب و امنیت شغلی نخواهد شد.

همچنین قرق بان ها می گویند اکنون برای ماه اردیبهشت هنوز پاسخی به آنها داده نشده و قرار است قرارداد جدید از اول خرداد با آنها بسته شود؛ یعنی یکماه را بدون حقوق و بیمه و سنوات بگذرانند.

صاحب نظران حوزه جنگل اما تاکید می کنند که اگر در تجدید قرارداد قرق بان ها رعایت حقوق آنها نشود و یا چهارچوب های سازمان به گونه ای باشد که آنها بیکار شوند، این موضوع با توجه به شرایط نامساعد اقتصادی، علاوه بر تنش های اجتماعی می تواند برای جنگل ها نیز زیان آور باشد؛ به این ترتیب که نیروهای بالای پنجاه سال که عمری را در جنگل کار کرده اند اگر بدون کار و درآمد به حال خود رها شوند ناگزیرند از جنگل ارتزاق کنند یا از آنجا انتقام بگیرند.

به نظر می رسد در این میان بخش خصوصی نیز باید پاسخگو باشد. شرکت های بهره بردار جنگل که عمری از منبع رایگانی به نام"جنگل های هیرکانی-باستانی" بهره برداری کرده اند چرا باید امروز نیروهای خود را به راحتی به امان خدا رها کنند؟ آیا بر اساس "قانون کار"، این شرکت ها نباید امنیت حرفه ای نیروهای خود را تامین کرده و سنوات و بیمه آنها را به درستی پرداخت می کرده اند که اکنون به یک معضل تبدیل نشود؟

از همه این ها که بگذریم رییس "سازمان جنگل ها،مراتع وآبخیزداری" که اینروزها موج شکایت ها علیه اش از سوی سازمان های غیردولتی و فعالان منابع طبیعی و حقوق شهروندی ادامه دارد باید تکلیف خود را با موضوع "حفاظت" روشن کند.

خلیل آقایی اگر می خواهد در راس بزرگ ترین سازمان متولی جنگل در ایران باقی بماند باید قبول کند که حفاظت مهم ترین وظیفه و اصل این سازمان است؛ آنهم در این روزهایی که کارشناسان، یکی از اصلی ترین عوامل سیل را کاهش پوشش گیاهی جنگلی-مرتعی برشمرده اند. آقایی باید نشان دهد که تفاوت بین جنگل و اراضی کشاورزی را به درستی درک کرده و پذیرفته است و بر این اساس در راستای افزایش نیروهای حفاظتی و اجرای درست "طرح موسوم به تنفس" گام برمی دارد؛ وگرنه شاید ناگزیر شود که از سازمان جنگل ها به وزارت جهادکشاورزی کوچ کند؛ همان ساختار اداری ئ ذهنی که به آن تعلق دارد و از آنجا به سازمان جنگل ها آمده است.