شعار سال: چندین سال پیش، آمار مهاجرت فارغ‌التحصیلان‌ دانشگاه‌های مطرح‌ کشورمان را که می‌دیدیم نگران می‌شدیم و حتی شاید ناامید؛ حالا اما گزینه دیگری جز مهاجرت در ذهن فارغ‌التحصیلان‌ دانشگاه‌های کشورمان نقش بسته به طوریکه دانشجویان ما در نخستین نگاه به آینده‌شان به راه‌اندازی یکاستارتاپیا یک کسب‌وکاربومی می‌اندیشند.

آمار ۴هزارتاییشرکت‌های دانش‌بنیان نشان‌ از همین عزم جزم فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های کشورمان برای راه‌اندازی کسب و کار و تولید محصولات بومی با توجه به نیاز هموطنان دارد.

از این تعداد شرکت دانش‌بنیان حدود ۵۰۰ شرکت در ناحیه نوآوری شریف مستقر هستند؛ ناحیه‌ای زیرمجموعه پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف که بین خیابان آزادی و سه بزرگراه شیخ فضل الله نوری، یادگار امام(ره) و جناح قرار گرفته و حدود ۲۵۰ هکتار وسعت دارد؛ این ناحیه ایجاده شده تا تعامل دوطرفه و سازنده با بدنه‌ علمی دانشگاه و بخش خصوصی توانمند را تقویت کرده و به یک الگوی ملی در زمینه‌ توسعه‌ پایدار و ارزش‌آفرینی در سطح جامعه تبدیل شود.

در زمینه عملکرد پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف و ناحیه نوآوری این دانشگاه با احسان عظیم زاده مدیر برنامه‌ریزی پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف گفت‌وگوکردیم تا درباره رسالت این پارک بیشتر بدانیم.

آنچه در گفت‌وگوی ما با عظیم زاده می‌خوانید:

* پارک علم و فناوری سبب تمرکز فعالیت‌های فناوری در دل دانشگاه

*توسعه چتر خدمات دانش‌بنیان در ناحیه ۲۵۰ هکتاری شریف

* رقابت سبب می‌شود تا شرکت‌ها به کاربردی شدن محصولات بیندیشند

* اشتغال زایی شرکت‌های دانش‌بنیان

* ایجاداستارتاپ‌ها گزینه جدید ذهن استعدادهای کشور است

 از پارک علم و فناوری دانشگاه شریف بگویید.

عظیم زاده:پارک علم و فناوری دانشگاه شریف فعالیت رسمی خود را از بهمن سال ۹۵ شروع کرد و پارک به عنوان یک سازمان وابسته به دانشگاه شریف کار خود را آغاز کرد، البته فعالیت‌های دانشگاه شریف در حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان سابقه طولانی‌تری دارد؛ یعنی از ۱۸ سال پیش که مرکز کارآفرینی در دانشگاه تاسیس شد، دانشگاه در این حوزه فعالیت داشته است، اما پارک به عنوان یک سازمان دولتی از سال ۹۵ کار خود را آغاز کرد.

با تاسیس پارک، فعالیت‌های حوزه فناوری دانشگاه شریف در دل پارک متمرکز شد، ما اینجا به مردم خدمت می‌دهیم و کمک می‌کنیم تا کسب و کارشان را انجام دهند.

پارک متشکل از شرکت‌های حوزه‌های فنی و مهندسی و پایش است و بیشتر شرکت‌ها از دانشکده‌های داخل دانشگاه می‌آیند.

پارک علم و فناوری دانشگاه شریف از شتاب‌‌دهنده‌هایی تشکیل شده که این شتاب دهنده‌ها از ایده‌ها حمایت می‌کنند، پارک بخش‌های دیگری هم دارد مرکز رشد پارک از فارغ‌التحصیلانومحققانحمایت می‌‌کند و ناحیه نوآوری شریف به طور مستقیم زیر نظر پارک است که محور فعالیت‌ها مراکزی هستند که زیر نظر پارک هستند.

در کدام بخش به محققان تسهیلات ارائه می‌شود؟

عظیم زاده:ما در هر سه بخش تسهیلاتی را به نوآوران ارائه می‌دهیم به دلیل اینکه یک پارک دانشگاهی هستیم، بیشتر خدمات ما به فارغ‌التحصیلانو دانشجویان دانشگاه است و بخشی از خدمات ما به طور کلی و عمومی است که به جامعه خدمت می‌دهیم.

 چه تعداد شرکت زیر نظر پارک فعال هستند؟

عظیم زاده:در حال حاضر 115 واحد در پارک مشغول به کارند، 20 استارتآپ‌ در شتاب دهنده مستقر هستند 113 استارتآپمشغول هستند و تاکنون 300 شرکت در مرکز رشد مستقر شدند.

در حال حاضر حدود 60 شرکت مستقر داریم، یعنی ظرفیت مرکز رشد ما 60 شرکت است.

در ناحیه نوآوری 500 شرکت مستقر هستند که از این 500 شرکت بسیاری از شرکت‌ها در برج‌های فناوری ما مشغول فعالیت شدند و ما برنامه داریم که به تمام شرکت‌ها خدمات ارائه دهیم.

* فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه‌های مورد نیاز مردم جامعه

 شرکت‌ها در چه حوزه‌هایی فعالیت می‌کنند؟

عظیم زاده:شرکت‌هایی که در پارک فعالیت می‌کنند در حوزه‌های مختلف فنی مهندسی وعلوم انسانی فعالیت می‌کنند و بیشتر شرکت‌ها شرکت‌هایی هستند که متناظر آن دانشکده داخل دانشگاه وجود دارد.

در حوزه فناوری اطلاعات در نسل جدید کسب و کارها که کسبوکارهایخدمات محور هستند شرکت‌هایی داریم، در حوزه اینترنت اشیا، عمران، نانو و حوزه‌های خدمات شهری و کلان شهری مانند محیط زیست و حوزه‌های مختلف شرکت داریم ولی مهمترین شرکت‌هایمان در حوزه فناوری اطلاعات و محیط زیست و انرژی هستند.

البته ما محدودیتی در حوزه فناوری نداریم، یکسری حوزه‌ها جذاب‌تر استو درآمدبیشتری دارند لذا شرکت‌ها در این حوزه‌ها بیشتر فعال هستند. اما ما شرکت‌هایی نیز در حوزه دارو داریم حتی شرکت‌هایی در حوزه فعالیت‌های میان رشته‌ای داریم. در بحث سلامت ما می‌خواهیم در این حوزه‌ها خدمات ویژه‌ای ارائه دهیم و شرکت‌ها بیشتر ترغیب کار شوند.

* رقابت سبب کاربردی شدن طرح‌ها می‌شود

 برای کاربردی شدن طرح‌های شرکت‌ها نیز برنامه‌ای دارید؟

عظیم زاده:صد در صد؛ البته این مساله‌ای نیست که پارک بخواهد برای آن برنامه‌ریزی کند چرا که شرکت‌ها با توجه به آموزش‌هایی که می‌بینند می‌دانند باید به سمت کسب و کاری بروند که نیاز جامعه باشند یعنی اگر بتوانند نیازی رفع کنندبالتبعآن درآمد بیشتری کسب می‌کنند.

یکسری مسائل، مسائل کلان کشور است که ما سعی می‌کنیم با برنامه‌های تشویقی شرکت‌ها را به این سمت ترغیب کنیم، ما یک مرکز رشد تخصصی در حوزه انرژی داریم شرکت‌هایی که در حوزه انرژی باشند می‌توانند در این حوزه‌ها از آزمایشگاه و تجهیزات دانشگاه و پژوهشگاه انرژی استفاده کنند.

شتاب‌دهنده‌ای هم داریم که در حوزه آب، محیط زیست و انرژی فعال است و منابعش را در اختیار شرکت‌های این حوزه قرار می‌دهد.

تفاهم‌نامه‌هایی را هم با نهادها داریم که در این حوزه‌ها کارهای مشارکتی با نهادها انجام می‌دهیم.

البته خدمات را به تمام شرکت‌ها ارائه می‌دهیم ولی در برخی حوزه‌ها به صورت ویژه‌تر کار می‌کنیم و جذب حمایت سایر سازمان‌ها را هم داریم.

 محصولات تولیدی این شرکت‌ها برای مردم کاربردی و قابل استفاده است؟

عظیم زاده:نکته‌ای که وجود دارد این است که هم در مراکز تحقیقاتی دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و هم پارک های علم و فناوری باید محصولات و خدماتی تولید شود که افراد دیگر به راحتی نمی‌توانند آن را انجام دهند و دانشگاه به عنوان نهاد علمی این کار را انجام می‌دهد، به طور مثال میز و صندلی و محصولات ساختمان محصولاتی است که به درد جامعه می‌خورد اما فناوری دانشگاهی نیست و انتظار می‌رود بخش دیگری از جامعه این کار را انجام دهد، اما مثلا در حوزه نانو دانشگاه شریف می‌تواند کارهای جدیدی انجام دهد و دانشگاه‌های دیگر نیز در مورد علوم دیگر فعالیت می‌کنند، فعالیت‌هایی که بر لبه دانش قرار دارند و خاص هستند، به طور مثال ما شرکتی در پارک علم و فناوری شریف داریم که الیاف نانویی تولید می‌کند و مردم می‌توانند با استفاده از این الیاف در برابر تشعشعات مضر ماهواره‌ها و موبایل‌ها محافظت شوند.

 این محصول به تولید انبوه رسیده است؟

عظیم‌زاده:بله، در حال حاضر شرکت‌ها این محصول را می‌فروشند، علاوه بر این الیاف نانویی، مواد نانویی و پوشش‌های نانویی هم تولید شده است، به طور مثال رنگ‌های نانویی تولید شده است که وقتی بر روی دیوار استفاده می‌شود، می‌تواند منزل را از تشعشعات مضر محافظت کند.

 شما خودتان در زندگی روزمره از این محصولات تولید شده شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی استفاده می‌کنید؟

عظیم‌زاده:ممکن است مصرف‌کنندهبخشی از محصولاتی که در دانشگاه تولید می‌شود، به طور مستقیم مردم باشند و ممکن است در صنایع استفاده شود، خود من به طور خاص در زندگی روزمره از تولیدات ایرانی مانند مواد شوینده نانویی یا نسل جدید کسب و کار مثلااستارتاپ‌های خرید آنلاین تمام محصولاتاستفاده می‌کنم، در سازمان خودمان هم از تولیدات ایرانی استفاده می‌کنیم.

* ایجاداستارتاپ‌ها؛ گزینه جدید ذهن جوانان کشور

 پیش از اینبرخی از فارغ‌التحصیلانبرای آینده خود به مهاجرت فکر می‌کردند، تاسیس پارک‌های علم و فناوری و راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان چقدر توانسته از این معضل جلوگیری کند؟

عظیم‌زاده:این پدیده در مقایسه با گذشته بهبود داشته و میتوانیم آمار را با گذشته مقایسه کنیم و خوشحال شویم، البته من اعداد و ارقام ندارم و مراجع ذیصلاح آمار را ارائه می‌دهند، ما در جلسه‌ای که با معاون رئیس جمهور داشتیم اعلام کردند که آمار مهاجرت استعدادهای برتر به طور کلی کاهش یافته اما خودمان هم در یک آمار سرانگشتی می‌توانیم ببینیم که بنیانگذاران و مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی بزرگ از برگزیدگان المپیادهای جهانی هستند که قبلا برگزیدگان چنین المپیادهایی به خارج از کشور می‌رفتند اما حالا این افراد با همان شرایط در کشور مانده‌اند، شرکت تاسیس کرده‌اند و بیش از ده نفر را هم مشغول به کار کرده‌اند.

در گذشته اگر از دانشجویان دانشگاه‌های مطرح می‌پرسیدیم که برای آینده چه برنامه‌ای دارند از تحصیل در مقطع دکتری یا مهاجرت صحبت می‌کردند و حالا در کنار این گزینه‌ها گزینه دیگری مطرح شده که می‌گویند می‌خواهیماستارتاپتشکیل دهیم و کسب و کار راه بیندازیم؛ اینکه ایجاداستارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان جزء برنامه‌های جوانان ما شده است، امیدوار کننده است و جای شکر دارد و به صورت واقعی می‌بینیم که افراد زبده‌ای که پیش از این مهاجرت می‌کردند در حال حاضر شرایطی ایجاد شده که شرکت دانش‌بنیان تاسیس می‌کنند.

* افزایش اشتغال‌زایی از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان

از نظر اشتغال‌زایی در مرکز رشد شریف بیش از ۵۰۰ نفر شاغل هستند که یا دانشجویان دانشگاه شریف یا فارغ‌التحصیلاندانشگاه‌ها هستند، به طور کلی راه‌اندازی کسب و کار و ایجاد ثروت از طریق شغل‌های دانشی بسیار در کشور افزایش یافته و از نظر مهاجرت هم کاهش آمار داشته‌ایم اما باید برای دستیابی به ایده‌آل تلاش کنیم.

مهم‌ترینبرنامه حال حاضر ما بحث ناحیه نوآوری است، ما می‌خواهیم خیری که پارک علم و فناوری می‌تواند به جوانان برساند را به تعدادی شرکت محدود نکنیم و این کار را به یک ناحیه توسعه دهیم، ناحیه‌ای که ۲۵۰ هکتار است، اینجا شرکت‌ها مستقر می‌شوند تا به دانشگاه شریف نزدیک باشند، ما می‌خواهیم کاری کنیم که شرکت‌ها در اینجا حالشان خوب باشد کارهای‌شان خوب پیش برود و برای کسب و کارشان مشکلی نداشته باشند تا به سود برسند و اشتغال بیشتری ایجاد کنند.

بضاعت و ظرفیت پارک محدود است اما ما در حال فراهم کردن بستری هستیم که نهادهای بیشتری در این زمینه کمک کنند، مثلا برج فناوری طرشت با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حال ساخت است.

برج فناوری هم جزئی از ناحیه نوآوری شریف است؟

عظیم‌زاده:بله، برج فناوری جزئی از ناحیه نوآوری است که کاملا با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حال ساخت است تا در آینده به استفاده خودشان برسد، اگر قرار بود این برج با پول پارک یا پول دولتی ساخته شود امکان‌پذیر نبود؛ پارک این نوع کارها را مدیریت می‌کند.

این مساله جریان مهم و امیدآفرینی است، امیدواریم همه به این جریان کمک کنیم زیرا خیر این کار به همه کشور می‌رسد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار 3 خرداد 98، کد خبر: 13980231000387، www.farsnews.com