احیای جنگل‌ها کیفیت آب را بالا می‌برد!

تحقیقات جدید نشان داده است پیوند معنادار و بسیار قوی‌ای بین احیای جنگل ها و زمین های کشاورزی تخریب شده با بهبود قابل توجه کیفیت آب در آن مناطق وجود دارد. در واقع می توان گفت تخصص اصلی درختان در مدیریت کیفیت آب در سطح آبخیزداری، حمل و نقل آلاینده ها در محیط زیست است و سرنوشت آنها را در این رابطه تعیین می کند.

شعار سال:تحقیقات جدید نشان می‌دهد اگر جنگل‌ها و زمین‌های کشاورزی تخریب‌شده احیا شوند، کیفیت آب همان مناطق افزایش می‌یابد.

تحقیقات جدید نشان داده است پیوند معنادار و بسیار قوی‌ای بین احیای جنگل ها و زمین های کشاورزی تخریب شده با بهبود قابل توجه کیفیت آب در آن مناطق وجود دارد.

در همین زمینه «آرتورو کلر» استاد بیوشیمی محیطی در دانشگاه «کالیفرنیا» در «سانتا باربارا» معتقد است که اگر این پروژه به نتیجه برسد می‌توان تخصیص اعتبار به کشاورزان محلی برای تخلیه آلاینده ها را توجیه کرد و به هر اندازه که منطقه به طور طبیعی سبزتر باشد، احتمال اینکه به سلامت عمومی زیستگاه ها و موجودات در داخل و اطراف آن کمک شود بیشتر خواهد شد.

کلر عضو هیئت علمی در دانشکده علوم و مدیریت محیط زیست دانشگاه برن درباره چالش افزایش کیفیت آب با احیای جنگل‌ها می گوید: «درست است متوجه شده‌ایم احیای جنگل‌ها می‌تواند اقدام بسیار مثبتی باشد؛ اما تا امروز مشخص نشده که تا چه اندازه می تواند در بهبود کیفیت آب نقش داشته باشد. در این راستا ما طرحی را برای شناسایی مناطقی که احیای جنگل ها در آنها می تواند بیشترین تاثیر را بر بهبود کیفیت داشته باشد ارائه دادیم و با استفاده از مدل USDA، مجموعه‌ای از داده‌ها را فراهم آوردیم که هرکسی می تواند به راحتی به آنها دسترسی پیدا کند.»

رواناب‌ها (آب‌های زه‌کشی شده) و مناطق مرده

در همین راستا کلر و همکارش جسیکا فاکس، از موسسه تحقیقاتی برق (EPRI) تمرکز خود را روی یک بخش از ناحیه حاصلخیز آمریکا در حوضه رودخانه اوهایو گذاشتند که آب بیش از یک سوم بخش کشاورزی و منابع آبی میلیون ها نفر از مردم را تامین می کند. نکته قابل توجه و مهم در مورد جغرافیای محل تحقیق این است که تمامی حوضچه ها از جمله 5 حوضچه اصلی دیگر رودخانه‌ها از مصب پایینی رودخانه می سی سی پی به خلیج مکزیکو می ریزند.

از سوی دیگر مواد غذایی -به‌ویژه نیتروژن و فسفر‌‌- از طریق رواناب عمدتا از مزارع و سایر فعالیت‌های کشاورزی همه به خلیج مکزیکو می‌روند و موجب پرورش جلبک‌های عظیم و ایجاد مناطق «مرده» بدون اکسیژن در ماه های تابستان می‌شوند که زندگی دریایی را در مرزهای آن تهدید کرده یا ازبین می برند. اداره ملی اقیانوس و جو زمین در آمریکا پیش‌بینی کرده است که منطقه مرده در تابستان امسال می تواند محدوده ای حدود 7،829 مایل مربع را پوشش دهد که یکی از بزرگ‌ترین مناطق مرده خلیج مکزیک را شامل شده و به نوبه خود یک رکورد محسوب می‌شود.

مزارع حاشیه‌ای

براساس این مطالعه، زمین‌های حاشیه‌ای کشاورزی با ارزش پایین به علت وجود شرایطی مانند کیفیت پایین خاک، تامین آب نامناسب و دامنه هایی که دچار زراعت می شوند، هنگام کاشت درختان می تواند نه تنها برای ذخیره کربن به کار رود، بلکه به طور قابل ملاحظه‌ای حرکت نیتروژن، فسفر و رسوبات را از زمین به نهرها و از آنجا به رودخانه‌ها کاهش می‌دهد.

درختان در مقایسه با زمین‌های باز، تقریبا به طور کامل خاک و رسوبات را در خود حفظ کرده و از نیتروژن، فسفات موجود و همچنین ذخیره کربن آن استفاده می کنند. در واقع می توان گفت تخصص اصلی درختان در مدیریت کیفیت آب در سطح آبخیزداری، حمل و نقل آلاینده ها در محیط زیست است و سرنوشت آنها را در این رابطه تعیین می کند.

طبق این تحقیقات در حال حاضر می توان این اثرات را کاهش داد تا بهبود کیفیت آب به سطح قابل ملاحظه و قبولی برسد.

علاوه بر این طبق نظر عضو هیأت علمی دانشگاه برن، احیای جنگل در حاشیه زمین های بایر، باعث افزایش تنوع زیستی گیاهان حاشیه ای و نیز ایجاد زیستگاه می شود و می‌توان به صورت اقتصادی به برداشت پایدار چوب پرداخت بدون این که کشاورزی در این میان قربانی شود. می‌توان گفت که مناطق ایده آل برای احیای جنگلها، زمین‌های بایر و مرده در دامنه تپه‌ها هستند که با وجود دسترسی به منابع کافی آب، خاک آنها نفوذ ضعیفی دارد.

تاوان احیای جنگل‌ها

حوضچه رودخانه اوهایو محلی برای بزرگ‌ترین برنامه تجاری سازی کیفیت آب در جهان است. پروژه بازاریابی کیفیت آب حوضه اوهایو که تحت مدیریت EPRI صورت می پذیرد، رویکردی مبتنی بر تجاری‌سازی افزایش کیفیت آب با استفاده از صدور مجوز برای موسساتی است که قصد دارند با برطرف کردن نیازهای معدنی آب و حذف مواد مضر و خطرناک، کیفیت آن را افزایش دهند.

این موسسات می توانند امکانات و اعتبار این مجوزها را با تعلیم به کشاورزان محلی به دست آورند به گونه‌ای که آنها شیوه‌هایی مانند کاهش استفاده از کود، جلوگیری از ورود کود به نهرها و همچنین شستشوی کودهای استفاده شده در کاشت درختان به‌وسیله رودخانه‌ها و جریانات یا کمک به کاهش رواناب‌ها را به کار ببرند.

بر اساس این مطالعه، تقریبا 10 درصد از زمین‌های بایر در حریم رودخانه اوهایو به عنوان اولویتی مهم برای احیای جنگل‌ها شناخته شده‌اند.

اگر این ناحیه از زمین‌های بایر حاشیه‌ای و مرده به جنگل های سالم تبدیل شود، به صورت بالقوه احتمال دارد از ورود 60 میلیون کیلوگرم نیتروژن و دو میلیون کیلوگرم فسفر به نهرها، رودخانه ها و همچنین حوضچه رودخانه اوهایوی شمالی جلوگیری شود.

به این ترتیب 12 درصد از کل نیتروژن و 5 درصد کل فسفر تمام حوضچه ها که در خلیج مکزیک تخلیه می شود، کاهش خواهد یافت.

نتیجه‌گیری

تحقیقات بالا نشان می‌دهد به طور کلی احیای جنگل‌ها و زمین‌های کشاورزی موجب دفع مواد خطرناک و سموم واردشده به آب می‌شود و مواد مغذی و معدنی آب را افزایش می‌دهد و در نهایت کیفیت آب بهبود می‌یابد. در نگاه اول هزینه جنگل‌کاری با هدف افزایش کیفیت آب هنگفت به نظر می‌رسد؛ اما با توجه به بررسی‌ها وتحقیقات بالا به جرئت می‌توان گفت احیای جنگل‌ها و زمین‌های کشاورزی سود سرشاری را نصیب مجریان این طرح خواهد کرد.

اجرای طرح‌های سم‌زدایی از آب و خاک بسیار گران تمام می‌شود و قطعا کاشت درخت و احیای کشاورزی بسیار آسان‌تر از پروژه‌های آزمایشگاهی خواهد بود.

با استفاده از نتایج این تحقیقات در ایران نیز می‌توان با تدوین برنامه‌های میان‌مدت و بلند‌مدت علاوه بر جبران خسارت‌های نابودی جنگل‌ها در سال‌های اخیر، موضوع افزایش کیفیت آب مناطق را هم در دستور کار قرار داد.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ایسکانیوز،تاریخ انتشار:29تیر1398،کدخبر:1021291،iscanews.ir