شعارسال: کمک صنایع دفاعی به صنعت خودروسازی ایران که در چند ماه اخیر با تولید و داخلی سازی قطعات پیشرفته ای همچون رایانه خودرو (ای.سی.یو) و کیسه هوا شروع شد، اکنون با اعلام آمادگی نظامی ها برای تولید جعبه دنده (گیربکس) اتوماتیک، وارد مرحله جدی تری شده است. صنعت خودروسازی ایران نواقص و وابستگی های زیادی دارد که در دو سال اخیر با تحریم های آمریکا و اروپا، بار دیگر موجب دردسر مردم شده است. با فشار آمریکا، شرکت های اروپایی و آسیایی از فروش قطعات خودرو به ایران خودداری می کنند که این مساله موجب توقف تولید بسیاری از خودروهای با وابستگی بالا به خارج شده و تولید خودروهای نسبتا داخلی تر را نیز با مشکل مواجه کرده است. بیشتر قطعات برقی خودرو، برخی قطعات مکانیکی و برخی تجهیزات ایمنی همچون کیسه هوا مهم ترین وابستگی های صنعت خودروی ایران به واردات هستند که در دو سال اخیر کمبود این قطعات، تولید بسیاری از خودروها را دچار وقفه کرده است. در این شرایط تحریمی، از چند ماه قبل صنایع دفاعی کشورمان که در سطح جهان، زبده و پیشرو محسوب می شوند به کمک صنعت خودروسازی آمدند و داخلی سازی قطعات وارداتی خودرو را شروع کردند. یکی از این قطعات که تاکنون صنعت خودروسازی ایران هیچ تجربه ای در تولید آن نداشته، جعبه دنده اتوماتیک خودرو است.

علت وابستگی خودروسازی ایران

در قراردادهای خودرویی که در طول دهه های گذشته منعقد شده، اغلب قراردادهای مونتاژ یا تولید خودروهای تاریخ گذشته کشور فرانسه بوده است. زمانی که خودروی پژو ۴۰۵ وارد بازار ایران شد، این خودرو تقریبا از بازار فرانسه خارج شده بود، اما پژو در ایران به تولید این محصول خود ادامه داد. این موضوع در مورد خودروهای رنو نیز صادق است. در قراردادهایی که تهیه می شد، تامین قطعات با کشور مقابل بود و سهم کمی به ایران می دادند و در قراردادهای بعدی این موضوع کمی مورد اصلاح قرار گرفت. تحریم های گذشته علیه ایران نشان می دهد قراردادهای خودرویی نه تنها به نفع اقتصاد ایران نیست بلکه پهن کردن فرش قرمز برای تولید خودروهای از رده خارج کشورهای دیگر به خصوص فرانسه محسوب می شود، اما با این حال این رویه ادامه دارد.

از سوی دیگر شاهد بودیم خودروی سمند به عنوان خودروی ملی معرفی شد و پس از این خودرو دنا و رانا نیز رونمایی شدند. در همان زمان که این خودروها به بازار آمد، برخی منتقدان اظهار می کردند همه قطعات این خودروها داخلی نیست و از کشورهای دیگر تامین می شود. این در حالی است که طراحی و پلت فرم خودرو نشان می دهد این خودرو متعلق به چه کشوری است و بخش های دیگر از کشورهایی که در آن زمینه تخصص دارند تامین می شود، اما حساب ایران با کشورهای دیگر جداست. ایران ۴۰ سال است که تحت شدیدترین تحریم ها قرار گرفته و هر سال به آن افزوده می شود. در این شرایط ایران باید قطعاتی را تولید کند تا نیاز به واردات نداشته باشد، اما کشورهای غربی به محض این که توانایی ایران را در زمینه های مختلف مشاهده می کنند یا اجازه صادرات به ایران را می دهند یا دم از مذاکره می زنند تا ایران به فکر توسعه تولید خود نیفتد. اکنون دنا پلاس یک خودروی با امکانات تولید داخل محسوب می شود که نشان از توانایی بالای ایران دارد و تولید خودروی پژو ۳۰۱ ایرانی نتیجه همکاری وزارت دفاع و وزارت صمت است.

ورود ارگان های نظامی به بخش تولید مرسوم است؟

ورود شرکت های تولیدکننده تجهیزات نظامی به حوزه صنعت خودروسازی امری رایج در جهان است و نباید با دیده تردید به آن نگریست، بلکه با کمی بررسی و جست وجوی ساده میان داده های اطلاعاتی که به راحتی در دسترس هستند، می توان به این نتیجه پی برد که مدت هاست شرکت های بزرگ تولیدکننده تجهیزات حمل و نقل نظامی به صنعت خودروسازی هم ورود پیدا کرده اند و فقط این موضوع در کشور ما مغفول مانده است. شرکت هایی مانند کاماز روسیه و رولز رویس انگلیس ازجمله شرکت هایی هستند که مدت هاست علاوه بر تولید صنایع حمل و نقل نظامی به صنعت خودروسازی سبک و سنگین ورود داشته اند و تولیدات خوب و باکیفیتی را به بازار اراده کرده اند.

از آنجا که تحریم های آمریکا علیه مردم ایران مانع سرمایه گذاری شرکت های بزرگ خودروسازی جهان در کشورمان شده و حتی در بیشتر اوقات ورود قطعات مورد نیاز خودروسازان را با مشکل مواجه کره، استفاده از تجارب صنعتگران عرصه تولید خودروی نظامی می تواند مفید و راهگشا باشد. البته بدعهدی برخی از شرکت های خودروساز مانند پژو و رنوی فرانسه سابقه بسیار زیادی دارد. آنها در اوج تحریم های سال های ۹۱ و ۹۷ آمریکا علیه ایران با خروج از کشورمان نوعی گروکشی در قبال جمهوری اسلامی انجام دادند.

صنعت خودرو کجای اقتصاد ایران است؟

صنعت خودروسازی یکی از بزرگ ترین صنایع ایران، محسوب می شود. پیش از انقلاب اسلامی ایران، چیزی به اسم صنعت خودروسازی در کشور وجود نداشت و تمام موارد مربوط به خودرو، در مباحث مونتاژکاری خودرو خلاصه می شد؛ صنعتی که از صفر تا صد آن به کشورهای خارجی وابسته بود. تقریبا در اوایل دهه ۷۰ بود که صنعت خودروسازی در ایران پایه گذاری شد و تا به امروز با پیشرفت هایی که در این امر صورت گرفته، زنجیره تامین و قطعه سازی به بیش از ۱۲۰۰ واحد کوچک و بزرگ رسیده است، به طوری که طی ۲۵ سال گذشته صنعت طراحی خودرو و قطعه نیز به خودکفایی در این امر نزدیک شده است.

وقتی قلب خودرو داخلی سازی می شود

خردادماه امسال بود که امیر سرتیپ امیر حاتمی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از آمادگی وزارت متبوعش برای کمک به بخش خودروسازی برای تولید قطعات ایمنی و اساسی مانند رایانه خودرو و کیسه هوا خبر داد. وی گفته بود وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به وزارت صنعت، معدن و تجارت در زمینه همکاری و مساعدت در بخش خودروسازی اعلام آمادگی کرده است و اگر خارجی ها برای همکاری در این بخش از کشور ما رفتند، صنایع دفاعی کشور از فناوری و علم و دانش خوبی برخوردار است و ما آماده هستیم در بخش خودروسازی هر جا که نیاز به فناوری در این صنعت وجود داشته باشد با وزارت صنعت همکاری کنیم. حاتمی تاکید کرد: خوشبختانه ارتباط و اتصال خوبی میان وزارت دفاع و صنعت برقرار شده و بخش قابل توجهی که قبلا توسط خارجی ها تامین می شد، امروز در اختیار خودمان است و آن را در اختیار خودروسازان قرار می دهیم.

فرصت های طلایی توسعه خودرو را از دست دادیم

رضا مفیدی، مدیرکل دفتر صنایع خودرو و نیرومحرکه وزارت صمت از آمادگی صنعت خودرو برای همکاری با ارگان های نظامی به منظور افزایش توان تولید خودرو در داخل خبر داد و به خبرنگار ما گفت: اکنون در بخش قطعات دارای فناوری خودرو دچار ضعف هستیم و فرصت های طلایی را که در سال های گذشته در اختیار داشتیم از دست دادیم.

وی تاکید کرد: در برخی از قطعات خودرو مانند گیربکس، قطعات الکترونیکی و قطعات های تک عقب ماندگی هایی داریم که الآن صنعت خودرو به فکر جبران آن افتاده و به شدت به دنبال همکاری با مراکزی که صاحب دانش فنی هستند از جمله وزارت دفاع و ارگان های نظامی دیگر هستیم.

مفیدی با تاکید بر این که به دنبال همکاری صنعت خودرو با ارگان های نظامی برای توسعه بخش خودرو است تصریح کرد: صنعت خودرو آمادگی دارد که با کسانی که در زمینه انتقال دانش فناوری یا حتی توسعه محصول جدید در گیربکس به خصوص گیربکس های اتوماتیک امکاناتی دارند همکاری کند. بنده هم پیگیر همکاری خودروسازان با شرکت های دارای دانش فنی هستم.

این مقام مسوول در وزارت صمت با اشاره به این که بخش خودرویی کشور نباید این روزهای سخت را که شرکت های مختلف به کمک شان آمدند فراموش کنند افزود: در کنار انتقال دانش فنی به دنبال دانش بومی هستیم و با مراکز خیلی خوبی در بخش تحقیق و توسعه و همچنین تولید انواع موتورهای کم مصرف، گیربکس های اتوماتیک و قوای محرکه گفت وگو کردیم.

مدیرکل دفتر صنایع خودرو و نیرومحرکه وزارت صمت با بیان این که اکنون به دنبال تولید خودروهای برقی هستیم گفت: در زمینه تولید خودروهای برقی یا قطعات و تجهیزات الکترونیکی جلساتی در وزارت صمت برگزار می شود و به زودی قراردادهای مربوط به این حوزه منعقد خواهد شد.

وزارت صمت از فرصت به دست آمده استفاده کند

ابوالفضل خلخالی، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت گفت: ما در دانش فنی بخش تولید محدودیتی نداریم و نیروهای نظامی اثبات کردند می توانند در مواقع مشکل همراه تولید کشور باشند، اما آنچه دارای اهمیت است مدیریت اقتصادی تولیدات است.

وی تاکید کرد: در تولید خودروهای نظامی، هزینه اهمیتی ندارد و برای افزایش توان دفاعی ساخته می شود، اما در بخش خودروهای سواری، اقتصادی بودن آن شرط است که باید مدل های جدیدی برای آن تعریف شود. خلخالی افزود: با توجه به این که وزارت دفاع و سپاه پاسداران خودشان برای تولید خودرو همراهی کردند وزارت صمت باید استقبال کند و از دانش فنی آنها به منظور کاستن تاثیر تحریم ها بهره بگیرد. به این ترتیب که دانش فنی را از نیروهای نظامی دریافت کند و با قطعه سازان تولیدات مشترکی را انجام دهد. به گفته وی، اگر وزارت صمت و بدنه دولت از این گونه اقدامات حمایت کنند، قطعا تاثیر تحریم ها در بخش صنایع خودرو به کمترین سطح ممکن خواهد رسید.

البته بهبود فضای کسب وکار و همچنین اعطای تسهیلات کم بهره برای تولیدکنندگان در این بخش نقش اساسی ایفا می کند که دولت باید راه های تامین مالی آن را معرفی کند و برای سرمایه گذاران داخلی فرش قرمز پهن کند.

هرچه خواستیم تولید کردیم

محمدرضا نجفی منش، رئیس انجمن صنایع همگن ایران درباره توانایی بالای داخل در زمینه تولید خودرو به خبرنگار ما گفت: به صراحت می گویم تاکنون هرچه خواستیم تولید کردیم و هر چه تاکنون تولید نشده سراغ آن نرفته ایم. وی به صحبت های فرمانده هوافضای سپاه پاسداران مبنی بر تولید گیربکس های اتوماتیک خودرو اشاره و تاکید کرد: ظرفیت داخلی سازی خودرو در کشور ما وجود داشت، اما به دلیل این که جاده واردات همیشه هموار بود کسی سراغ تولید این گونه قطعات نرفت. این در حالی است که با محاسبه نرخ نیمایی ارز هزینه تمام شده قطعات خودرو در داخل کمتر از وارداتی های آن است.

نجفی منش تحریم ها را یک فرصت برای رونق تولید دانست و افزود: اکنون که نرخ ارز افزایش یافته و واردات قطعات الکترونیکی ممنوع شده، بهترین فرصت است تا بتوانیم از ظرفیت های موجود در این زمینه بهره ببریم تا تاثیر تحریم ها را کمرنگ کنیم. وی با بیان مثالی در این زمینه ادامه داد: در تحریم شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، فروش بنزین به ایران ممنوع شد، اما در تحریم های سال گذشته آمریکا علیه ایران تحریم بنزین دیگر در فهرست نبود، چون ایران خودکفا شده بود.

رئیس انجمن صنایع همگن ایران با بیان این که ایجاد یک ظرفیت جدید در صنعت خودرو منجر به افزایش اشتغال می شود، گفت: داخلی سازی قطعات مزایای زیادی دارد که ایجاد اشتغال کمترین مورد آن محسوب می شود. ایران از نظر دانش فنی مشکل ندارد و نیروهای نظامی ما می توانند کمک زیادی به بخش تولید کنند، اما آنچه دارای اهمیت است اقتصادی بودن این تولیدات است. وی تاکید کرد: اکنون ۴۵۰۰ شرکت دانش بنیان در اختیار داریم.دولت باید از قطعه سازان حمایت لازم را داشته باشد و خودروسازان پول قطعه سازان را یک ماهه بپردازند تا سرمایه در گردش کافی و همچنین انگیزه تولید بیشتر شود. این فعال قطعه ساز به توان بالای تولید داخل اشاره کرد و افزود: روزی که قرار بود قطعات ۲۰۶ را در ایران تولید کنیم برخی افراد اظهار ناامیدی کردند اما اکنون همه قطعات این خودرو در ایران تولید می شود.

هوا فضای سپاه از ساخت موشک تا قطعات خودرو

سردار امیرعلی حاجی زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران اعلام کرده این ارگان توانایی ساخت گیربکس های اتوماتیک را دارد. سردار حاجی زاده گفته است: امروز در کشور مشکل گیربکس اتوماتیک داریم، در حالی که ما سال هاست برای بالگرد در کشور گیربکس تولید می کنیم که به مراتب پیچیده تر است. موضوع این است که دیگران باید محکم بیایند جلو و پشت سرشان را هم نگاه نکنند. اگر این اتفاق بیفتد و اعتقادی پای کار بیایند، قطعا خودروی ایرانی و قطعات را می توانیم تولید کنیم. اگر خودروسازان به ما اعلام نیاز کنند، حاضریم دانش فنی و همچنین چگونگی ساخت این دستگاه را در اختیار آنها بگذاریم.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری جام جم ،تاریخ انتشار: 11 مهر1398،کدخبر:3962055 ،www.magiran.com