در حال حاضر ۳۲ کشور در حال ساخت و گسترش ۲۵۰ مدل پهپاد‌های اکتشافی هستند.

پهپاد‌ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از پهپاد‌های بسیار کوچک که حتی در حد چند گرم وزن دارند MAV، پهپاد‌های مینیاتوری که کمتر از ۲۵ کیلوگرم وزن دارند و پهپاد‌های سنگین، البته این سه نوع در دو دسته کلی بال متحرک و بال ثابت تقسیم‌بندی می‌شوند.

کاربرد‌های گوناگون هم از دیگر شاخصه‌های تقسیم بندی پهپاد‌ها هستند که پهپاد‌های نظامی با امکان حمله به اهداف زمینی یا هوایی، پهپاد‌های تجسسی و جاسوسی، پهپاد‌های پشتیبانی و لجستیکی، پهپاد‌های غیرنظامی و تجاری چهار شاخه اصلی در این تقسیم بندی به شمار می‌رود.

نخستین بار که از این محصول استراتژیک در جهان استفاده شد به سال ۱۸۴۹ میلادی در اتریش باز می‌گردد که به مرور و با گذشت زمان به تدریج پیشرفت کرده و به نقطه کنونی رسیده است.

ساخت پهپاد در ایران

ایده ساخت پهپاد در کشورمان به سال‌های پیش از انقلاب بازمی‌گردد، اما ایده با وقوع انقلاب اسلامی به اجرا نزدیک و نزدیک‌تر شد، نیرو‌های مسلح در سال‌های اول انقلاب قصد داشتند پهپاد شناسایی صدف را تولید کنند، اما به نتیجه نرسید تا این که خبر رسید جوانان انقلابی در جهاد دانشگاهی اصفهان کار را برای ساخت یک پهپاد شناسایی را آغاز کردند.

این موضوع موجب شد تا در سال ۱۳۶۴ فرماندهان سپاه هم وارد کار شوند و با همکاری این جوانان اولین پهپاد ایرانی با نام تلاش ساخته شد و در نتیجه آن گردان رعد سپاه در جبهه‌ها برای عملیات‌های شناسایی کار خود را آغاز کرد. تلاش، پهپادی ساده با سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت بود که با رادیو کنترل هدایت می‌شد و با کار مداوم بعد از مدتی تلاش ۲ هم با سرعت ۱۴۰ کیلومتر بر ساعت، شعاع عملیاتی ۵ کیلومتر، سقف پروازی ۲۷۰۰ متر و مداومت پروازی ۴۵ دقیقه ساخته شد.

ایده طراحی و ساخت تلاش منجر شد تا در بازه زمانی بسیار کوتاه پهپاد مهاجر ساخته شود و این عامل به تشکیل صنایع هوایی قدس در سپاه منجر شد. البته صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) هم بعد‌ها به سوی ساخت پهپاد‌ها رفت و روند توسعه‌ای را در پیش گرفت.

رزمایش اخیر پهپادی سپاه هم سال گذشته با نام «الی بیت المقدس ۱» با حضور پهپاد‌های تهاجمی - رزمی در منطقه عمومی هرمزگان و خلیج فارس با حضور جمعی از فرماندهان عالی رتبه سپاه اجرا و مجموعه متنوعی از پهپاد‌های نیروی هوافضای سپاه در این رزمایش شرکت داشتند.

این رزمایش تنها گوشه‌ای از توان و قدرت پهپادی سپاه بود که همه رسانه‌های جهان از آن با عنوان قدرت پهپادی سپاه یاد کردند. در جریان برگزاری این رزمایش شرکت همزمان ۵۰ فروند پهپاد تهاجمی ۱۷۰ RQ ایرانی همراه با تعدادی دیگر از پهپاد‌های تهاجمی و رزمی برای نخستین بار در منطقه بود که به طور همزمان عملیات تهاجمی انجام دادند.

این رزمایش و همچنین نمایشگاه شکار کرکس‌ها که در هفته دفاع مقدس سال جاری برگزارشد نیز بر اهمیت این موضوع تاکید کرد.

باشگاه خبرنگاران جوان هم قصد دارد تا مجموعه گزارش‌های دستاورد‌های حوزه پهپادی کشور را که به صورت بومی طراحی و ساخته شده‌اند را بررسی و تحلیل کند.

در نخستین گزارش از این مجموعه به بررسی پهپاد شاهد ۱۲۹، در دومین گزارش به پهپاد مهاجر ۱، در سومین گزارش به پهپاد سیمرغ، در چهارمین گزارش پهپاد مهاجر ۲، در پنجمین گزارش به پهپاد صاعقه، در ششمین گزارش پهپاد‌های مهاجر ۳ و ۴ پرداختیم و در هفتمین قسمت از مجموعه گزارش‌های دستاورد‌های بومی پهپادی، پهپاد صادق را مورد تحلیل قرار دادیم.

پهپاد صادق چشم تیزبین ایران در آسمان

وقتی مهاجر ۴ قابلیت‌های فوق‌العاده خود را در انجام ماموریت‌ها نشان داد، بحث توسعه آن مطرح شد و این گونه پهپاد صادق ایرانی متولد شد؛ این پهپاد اولین بار در نقش فتوگرامتری مشغول به فعالیت شد، اما بعد‌ها بخاطر تغییراتی که در نوع بدنه داده شد وارد فاز عملیات نظامی هم شد و در نمایشگاه تجهیزات نیروی دریایی سپاه پاسداران مهر ماه ۱۳۹۴ در زمره پهپاد‌های عملیاتی این نیرو به نمایش در آمده بود.

در پهپاد صادق طراحی بدنه در بخش‌های دماغه و بخش انتهایی بدنه پس از محل نصب بال و در اطراف موتور نسبت به مهاجر۴ فعلی تغییر ایجاد شده و همین موضوع باعث افزایش برد، مداومت پروازی و سایر ویژگی‌های این پهپاد بومی شد.

صادق ایرانی با سقف پروازی حدود ۱۵هزار پا (حدود ۴۵۰۰ متر)، سرعتی بالغ بر ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت، وزن حدودی ۲۴۲ کیلوگرم دارای مداومت پروازی ۶ ساعت و شعاع عملیاتی ۲۰۰ کیلومتر است.

بر اساس تغییرات در محل عمودی نصب بال، صادق به پهپادی بال‌وسط در مقایسه با نمونه اولیه خود یعنی مهاجر ۴ که بال‌پائین است، تبدیل شده که این تغییر هم بیشینه سرعت در هنگام برخاست را افزایش داده و هم موجب کاهش سرعت واماندگی پهپاد شده است که به معنی امکان پرواز با سرعت گشت‌زنی کمتر و در نتیجه افزایش مداومت پرواز است.

در کنار این تغییر، با بازطراحی بخش دماغه نیز تلاش شده تا نیروی مقاومت هوا کاهش و بهبود شکل آیرودینامیکی مشهود شود، متخصصان ایرانی همچنین در پهپاد صادق با حذف بالچه‌های نوک بال که در نمونه اولیه مهاجر۴ وجود داشت و افزایش دهانه بال سعی کردند تا نیروی بالا برنده افزایش یابد که موفق هم بودند.

تغییراتی که صادق را به پهپادی وحشتناک برای دشمن تبدیل کرد

پهپاد صادق نسبت به مهاجر۴ تغییرات دیگری هم داشت به طور نمونه افزایش طول بدنه در جلوی محل نصب بال، نصب بال‌ها در میانه بدنه و تغییرات اندکی در طراحی بخش‌های دُم و اتصال آن به بال یا تغییرات اعمال شده در شکل بدنه پیرامون موتور که منجر شده تا هوای بیشتری به موتور برخورد کرده و در نتیجه فرآیند خنک‌کاری موتور بهبود پیدا کرده است.

از طرف دیگر در حال حاضر تمامی کشور‌هایی که دانش پهپادی را دراختیار دارند به این فکر افتادند از پهپاد‌ها به خاطر مداومت پروازی مناسب، سطح مقطع راداری و ابعاد فیزیکی کوچک و امکان حمل حسگر‌های مختلف و توان بالقوه بالا برای کشف اهداف هوایی در ارتفاعات متوسط و پائین در رزم هوا به هوا استفاده کنند.

در همین راستا جمهوری اسلامی ایران نیز در تلاش است تا پهپاد‌هایی با قابلیت درگیری هوایی بسازد و در همین مسیر علاوه بر پهپاد سریر قرارگاه پدافند هوایی خاتم الأنبیاء ارتش و پهپاد کرار۴ که با مأموریت رزم هوایی توسعه یافته‌اند، ماجر نوین یا همان پهپاد صادق هم به تسلیحات نبرد هوایی مجهز شده است.

این تفکر متخصصان ایرانی باعث شدت تا پهپاد صادق چنان بازطراحی شود که امروز می‌توان آن را با یک دوربین جلونگر در دماغه، یک سکوی پایدار شده ۲ درجه آزادی زیر بدنه و یک موشک میثاق در زیر هر بال دید که قادر است با هر هدفی در هوا درگیر شود.

ساخت چنین پهپادی در نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که این روز‌ها ایران در لبه تکنولوژی ساخت پهپاد در دنیا قرار دارد و قادر است متناسب با هر تهدید تجهیزات مورد نیاز پاسخگویی آن را در انواع مختلف بسازد تا هیچ دشمنی فکر تجاوز به این سرزمین را در ذهن هم پرورش ندهد.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ انتشار: 7 آبان 1398 ، کدخبر: 7120105 ، www.yjc.ir