شعارسال: رئیس‌ ایالات متحده آمریکا در این سفر از پیش اعلام نشده بار دیگر درخصوص کاهش نیروهای آمریکایی در افغانستان تاکید کرد؛ امری که او از زمان رقابت‌های انتخاباتی در سال 2016 همواره مدعی آن بوده و اخیراً نیز در تصمیمی غیر منتظره اعلام کرده بود که نیروهای آمریکا از افغانستان و سوریه را خارج خواهد کرد.
درمورد صحت ادعای ترامپ برای کاهش نیروهای آمریکایی در سوریه و افغانستان دو جنبه از سوی کارشناسان مورد بررسی قرار می‌گیرد. نخست اینکه روسای جمهوری ایالات متحده یکی از شعارهای انتخاباتی خود را همواره بر روی این موضوع متمرکز کرده و افکار عمومی را نسبت به آن تهییج می‌کنند. باراک اوباما رئیس‌جمهوری قبلی آمریکا همواره صحبت از کاهش نیروهای آمریکایی در عراق را مطرح کرده و یکی از مهم‌ترین شعارهایش بستن زندان گوانتانامو در کوبا بود؛ امری که در هشت سال دولت او هیچگاه به ثمر ننشست. حالا ترامپ هم علی‌رغم اعلام رسمی جهت خروج نیروهای آمریکایی از سوریه و افغانستان همچنان با این موضوع دست به گریبان است. هرچند او روز پنجشنبه در میان نظامیان آمریکایی گفت که از میان 13 هزار سرباز آمریکایی افراد زیادی را از افغانستان خارج خواهد کرد، اما در این میان ناظران معتقدند که در ساختار سیاسی ایالات متحده باید دید که روسای جمهوری در چه حد و زمینه‌‌ای اختیارات قانونی دارند. درواقع سیاست مستقر در آمریکا سوای آن چیزی است که از زبان شعارهای روسای جمهوری خارج می‌شود و به همین دلیل بر جنبه تبلیغاتی بودن این گفته‌ها بیشتر تاکید می‌شود.
ترامپ اکنون بیش از هر زمان دیگری در داخل آمریکا درگیر موضوع استیضاح است؛ به همین دلیل روز شکرگزاری را فرصت مناسبی برای متعادل کردن فضای داخلی آمریکا علیه خود به حساب آورده است. او سال گذشته نیز در مراسم عید سال نو مسیحی به صورت از پیش اعلام نشده به عراق سفر کرده بود؛ هرچند که در رسانه‌های ایالات متحده و نیز عراق نحوه سفر او به شدت مورد انتقاد قرار گرفته و از آن به عنوان سفر شبانه یاد شده بود، اما در فاصله یک سال مانده به رقابت‌های انتخاباتی موضوع برجسته کردن اقدامات دولتش در میان نظامیان خارج از آمریکا و نیز بحث بازگرداندن سربازان به کشور از جمله موضوعاتی است که می‌تواند افکار عمومی داخلی را به نفع ترامپ رقم بزند.
افغانستان در شرایط ویژه
یکی دیگر از عوامل مهم سفر ترامپ به افغانستان فارغ از جنبه‌های تبلیغاتی آن، حضور وی در شرایط ویژه این کشور است. افغانستان اکنون با تشدید چالش‌های سیاسی و امنیتی به خصوص پس از انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور مواجه است. تنها یک روز پیش از سفر ترامپ به افغانستان نیروهای طالبان دو پایگاه ارتش افغانستان در تخار را مورد حمله قرار داده و در درگیری‌های صورت گرفته در سه‌شنبه و چهارشنبه گذشته نیز نزدیک به 20 نفر جان خود را از دست داده‌اند.
همزمان با این موضوع افغانستان علاوه بر معضل امنیت، دچار نوعی انسداد سیاسی است چراکه برای سومین بار متوالی اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور به تعویق افتاده و میان اشرف غنی رئیس‌جمهوری و عبدالله عبدالله رئیس اجرایی دولت بار دیگر درگیری‌های علنی در جریان است.
از سوی دیگر موضوع مذاکرات صلح آمریکا با طالبان نیز یکی از مهم‌ترین محورهای این سفر قلمداد می‌شود. ترامپ در این خصوص در جمع نظامیان آمریکا گفت که گفت‌و‌گوها با طالبان را از سر گرفته زیرا این گروه به شدت به دنبال توافق با آمریکا است. آنها پیش از این خواستار برقراری آتش‌بس نبودند، اما اکنون خواهان این موضوع هستند و احتمالاً چنین مسئله‌ای به سرانجام خواهد رسید.
این گفته‌های ترامپ در حالی بیان می‌شود که در 17 شهریور امسال پس از 9 دور مذاکره و در حالی که قرار بود پیش‌نویس صلح به امضاء برسد، به دلیل کشته شدن یک سرباز آمریکایی، دونالد ترامپ مذاکره با طالبان را متوقف کرد. اما طی روزهای گذشته بار دیگر زلمای خلیل‌زاد نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان دیدارهای خود را با گروه طالبان در دوحه قطر از سر گرفته و در همین راستا اواخر هفته گذشته مارک میلی رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در سفر خود به افغانستان اعلام کرده بود: اکنون بیش از هر زمان دیگری فرصت دست یافتن به یک نتیجه موفقیت‌آمیز از مذاکرات صلح در افغانستان وجود دارد و ممکن است در آینده نزدیک اتفاق بیفتد.
راهبرد تنش‌زا در افغانستان
در این میان کارشناسان دستیابی به توافق با طالبان از سوی آمریکا را باسوالاتی مبهم روبه‌رو می‌بینند. هرچند اکنون طالبان علاوه بر آمریکا با کشورهای همسایه افغانستان، نظیر ایران، روسیه، هند، ازبکستان، قزاقستان و چین نیز مشغول گفت‌و‌گو هستند و گفته می‌شود که این گروه واقعیتی انکارناپذیر در آینده سیاسی افغانستان است؛ اما سوالی که مطرح می‌شود نحوه مشارکت و حضور طالبان در روند سیاسی افغانستان است. گروه طالبان هرچند همزمان با سفر ترامپ به افغانستان آمادگی خود را جهت از سرگیری گفت‌و‌گوها اعلام و تاکید کرده که مذاکرات باید از همان جایی که متوقف شده از سر گرفته شود؛ اما همواره رسما و علنا گفته که دولت کابل را به رسمیت نشناخته و حاضر به مذاکره با آن نیست.
همچنین در حالی که برخی از ناظران معتقدند که طالبان دیگر مشی سابق خود را کنار گذاشته و ایدئولوژی امارت اسلامی را تعدیل کرده است؛ اما همچنان خشونت‌های پرهزینه از سوی این گروه ادامه دارد. علاوه بر این به گفته کارشناسان اکنون وحدت رویه و یکدستگی کامل نیز میان نیروهای طالبان در افغانستان وجود ندارد و این امر می‌تواند درصورت محقق شدن توافق صلح منجر به سوق پیدا کردن بخش زیادی از نیروهای طالبان به سمت داعش شوند.
از سوی دیگر توافق صلح آمریکا با طالبان برای سایر کشورهای همسایه افغانستان لزوماً به معنای صلح نیست و در این عرصه احتمالاً تشدید رقابت‌ها میان بازیگران خارجی را شاهد خواهیم بود. همچنین با وجود بحران سیاسی در افغانستان و تشتت میان مقامات دولت کابل برخی از تحلیلگران بر این باور هستند که شرایط کنونی افغانستان تداعی کننده وضعیت این کشور در اواسط دهه 1990 میلادی است؛ جایی که با سرنگونی دولت نجیب شرایط برای بلعیده شدن کشور توسط طالبان و استقرار حکومت وحشت این گروه در افغانستان هموار شد. به همین دلیل است که دورنمای افغانستان در چنین شرایطی به گفته این تحلیلگران به سمت بی‌ثباتی و تداوم درگیری‌ها پیش می‌رود؛ موضوعی که به نظر می‌رسد جزئی از استراتژی آمریکا برای تحت فشار قرار دادن همسایگان افغانستان تلقی می‌شود.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از روزنامه ابتکار، تاریخ انتشار: ۹ آذر 1398 ، کدخبر: _ ، www.ebtekarnews.com