شعار سال: پول یکی از مهم‌ترین ابزارهای سیاست‌گذاری در اقتصاد ایران است که همواره نقش مهمی در تغییر متغیرهای اقتصادی کشور داشته است. مکانیزم اثرگذاری پول در اقتصاد مستلزم گذر از بخش‌های واسطه‌ای مشخصی است که یکی از مهم‌ترین آنها بانک‌هاست. از آن‌جا که بانک ها نقش واسطه مالی میان سپرده‌گذاران و گیرندگان تسهیلات را در جامعه ایفا می‌کنند، نقش تعیین‌کننده‌ای در گردش پول و ثروت دارند و از جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد هر کشوری برخوردارند.

باوجود این‌که میزان وام‌دهی بانک‌ها به تولید افزایش یافته، هنوز بخش عمده­‌ای از نیاز اصلی بنگاه­‌های تولیدی در زمینه تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش بی‌جواب مانده است و به‌گفته دبیر انجمن ملی لیزینگ، نصف منابع مالی بخش تولید را بانک‌ها تأمین کرده‌اند، اما انحصار بانک‌ها در وام‌دهی نمی‌تواند همه نیازهای تولید را تأمین کند که در این میان باید سهم تأمین مالی غیربانکی ازجمله لیزینگ را افزایش داد، درحالی‌که اکنون تسهیلات پرداختی این بخش نسبت به شبکه بانکی حدود یک درصد است که ده‌ها برابر از کشورهای پیشرو کم‌تر است.

گزارش بانک مرکزی از تسهیلات پرداختی بانک‌ها به بخش‌های اقتصادی طی هشت‌ماهه امسال نشان می‌دهد ۵۳۱ هزار میلیارد تومان وام در این مدت پرداخت شده که 6/27 درصد بیش‌تر از مدت مشابه سال گذشته است. باوجوداین، نیاز واحدهای اقتصادی به نقدینگی در سال رونق تولید به‌قدری افزایش یافته که افزایش معمول تسهیلات بانکی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز آن‌ها باشد.

نصف منابع مالی بخش تولید را بانک‌ها تأمین کرده‌اند

طبق اعلام بانک مرکزی، سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش در همهه بخش‌های اقتصادی طی هشت‌ماهه امسال ۲۸۵ هزار میلیارد تومان معادل 8/53 درصد کل تسهیلات پرداختی است که در مقایسه با مدت مشابه پارسال معادل 3/15 درصد افزایش دارد.

سهم تسهیلات پرداختی بابت تأمین سرمایه در گردش بخش صنعت و معدن در هشت‌ماهه امسال ۱۱۵ هزار میلیارد تومان بوده است که حاکی از تخصیص 5/40 درصد از منابع تخصیص‌یافته به سرمایه در گردش کلیه بخش‌های اقتصادی است.

نسبت تسهیلات اعطایی صنعت لیزینگ کشور به تسهیلات اعطایی شبکه بانکی حدود یک درصد است

محمد هادی موقعی، دبیر انجمن ملی لیزینگ، درباره انحصار بانک‌ها در تأمین مالی بیان کرد: طبق گزارش‌های وزارت صمت، حجم منابع مالی مورد نیاز بخش صنعت و تولید بالغ‌بر ۲۸۰ هزار میلیارد تومان است که فقط ۵۰ درصد آن را بانک‌ها تأمین کرده‌اند. قطعاً انحصار بانک‌ها در بازار تسهیلات و وام‌دهی نمی‌تواند کل نیاز بخش‌های مولد اقتصادی و کسب‌وکارها را به منابع مالی تأمین کند.

وی درمورد نقش صنعت لیزینگ در پیشرفت نظام تأمین مالی گفت: راهکارهای جایگزین و روش‌های تأمین مالی غیربانکی در بسیاری از کشورهای جهان روز به روز سهم خود را در تأمین مالی افزایش می‌دهند؛ ازجمله این ابزارها شرکت‌های لیزینگ هستند. نسبت تسهیلات اعطایی صنعت لیزینگ کشور به تسهیلات اعطایی شبکه بانکی حدود یک درصد است؛ این در حالی است که این رقم در کشورهای پیشرو در تأمین مالی خلاق بین ۱۰ تا ۴۰ درصد است.

به‌گفته وی، کارآمدی نظام مالی با خروج از بانک‌محوری در تأمین مالی است که توجه به ابزارهای جدید اعتباردهی مثل شرکت‌های لیزینگ می‌تواند نظام تأمین مالی را متحول کند.

بی‌جواب ماندن بخش عمده­‌ای از نیاز اصلی بنگاه­‌های تولیدی در زمینه تأمین نقدینگی

همچنین نعمت‌الله شهبازی، مدیرکل دفتر سرمایه‌گذاری و تأمین مالی وزارت صنعت، معدن و تجارت، نیز آمار تأمین مالی بخش صنعت و سهم تأمین‌شده توسط بانک‌ها را این‌گونه تشریح کرد: براساس بررسی‌ها و مطالعات صورت‌گرفته نیاز سرمایه در گردش و سرمایه ثابت در سال ۱۳۹۸ برای واحدها و طرح­‌ها حدود ۴۲۵ هزار میلیارد تومان است که طبق آخرین گزارش بانک مرکزی، تسهیلات اعطایی شبکه بانکی طی ۹ ماه امسال به بخش صنعت و معدن حدود ۱۹۰ هزار میلیارد تومان بوده است؛ بنابراین کماکان بخش عمده­‌ای از نیاز اصلی بنگاه­‌های تولیدی در زمینه تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش بدون جواب باقی مانده است.

وی درباره راهکارهای خروج از بانک‌محوری در تأمین مالی نیز اظهار کرد: خروج از بانک‌محوری در تأمین مالی بخش تولید با توجه به عملکرد شبکه بانکی در تأمین مالی این بخش یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است و تجارب کشورهای پیشرفته نیز موید این رویکرد است؛ لذا وزارت صنعت، معدن و تجارت برای فاصله گرفتن از بانک‌محوری در تأمین مالی، توجه ویژه به ابزارهای نوین نظیر انتشار انواع اوراق بدهی، تأمین مالی جمعی، تأمین مالی زنجیره تأمین (SCF)، ایجاد انواع صندوق­‌ها، صنعت لیزینگ و غیره را در دستور کار خود قرار داده است که این مهم نیازمند توجه و اهتمام همه دستگاه­‌های مرتبط به‌ویژه شورای پول و اعتبار، شورای بورس، سازمان بورس و اوراق بهاردار و بانک مرکزی است.

شهبازی درمورد نقش لیزینگ‌ها در تأمین مالی گفت: باتوجه به تجارب جهانی بدون تردید صنعت لیزینگ به‌واسطه ایفای نقش مهم در تأمین سرمایه ثابت از طریق تأمین ماشین­‌آلات و تجهیزات صنعتی و معدنی برای سرمایه‌­گذاران و همچنین در زمینه تأمین سرمایه در گردش واحدهای فعال و نیز تأمین ماشین­‌آلات بهره­‌برداری معادن، ظرفیت­‌های خوبی برای تأمین مالی بخش تولید دارد که این موضوع نیاز به اصلاحاتی در ضوابط جاری بانک مرکزی دارد و درحال‌حاضر از طریق کمیته مشترک صنعت لیزینگ با محوریت انجمن ملی لیزینگ، وزارت صنعت، معدن و تجارت، اتاق بازرگانی و بانک مرکزی تسهیلگری و توسعه استفاده از ظرفیت­‌های این ابزار برای تأمین مالی بخش تولید در حال پیگیری است.

شعار سال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 5اسفند1398 ، کدخبر: 81610: sabzineh.org