شعار سال:بعد از ازدست دادن فرصت قرنطینه کردن قم برای جلوگیری از شیوع  حالا به نظر می‌رسد مهم‌ترین اتفاق باید جلب اعتماد مردم باشد تا اینکه آن‌ها به توصیه‌های بهداشتی مسئولان گوش دهند.»، این‌ها بخشی از گفته‌های مصطفی اقلیما رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی کشور است. اقلیما  گفت: به لزوم بازگشت اعتماد مردم اشاره می‌کند که در ادامه می‌خوانید.
با توجه به نقشه پراکندگی کرونا در کشور که اکثر استان‌ها درگیر این ویروس هستند، به نظر شما چه عاملی باعث شد که ویروس کرونا این چنین در کشور پراکنده شود؟

به نظر می‌رسد ما با دو مشکل یعنی دو اشتباه مواجه شدیم که شرایط به اینجا رسید، یکی از مشکلات ما این بود که در زمینه مبارزه با ویروس کرونا به‌ویژه در روز‌های نخست و قبل از آن ما شاهد این بودیم که تصمیم‌گیرنده یک نفر نبود و به نوعی سردرگمی در میان مسئولان ایجاد شده بود. هر کسی یک چیزی می‌گفت و برنامه جدی از قبل مشخص شده‌ای وجود نداشت. در مرحله بعد اطلاعات درستی هم از همان اول به مردم ندادیم.
ببینید بالاخره ما می‌دانستیم در این جهان کرونایی وجود دارد یا نمی‌دانستیم؟، پس باید برایش برنامه‎‌ریزی انجام می‌دادیم، همین ماجرای شهر قم را نگاه کنید، قبل از برگزاری انتخابات بالاخره آمدند و گفتند که دو نفر مبتلا به کرونا در این شهر فوت کرده‌اند، اما باز دیدیم تصمیم درستی گرفته نشد و اجازه دادند در شهری که ویروس شایع شده است، همه افراد در میان هم تردد داشته باشند. بدتر از آن اینکه اجازه دادند از این شهر تردد بینِ شهری صورت بگیرد، یعنی مجدد ما جلوی این تردد را نگرفتیم تا بیماران مبتلا به کرونا از این شهر بیرون بروند، نتیجه‌اش هم این می‌شود که حالا در کل ایران این ویروس چرخیده و اگر نگاه کنیم هرکسی که مبتلا شده یا در قم بوده یا به طریقی با این شهر ارتباط داشته است. از طرف دیگر ما در شناسایی مبتلایانِ واقعی ناتوان عمل کردیم، جز شناسایی دقیق چهارتا نماینده مجلس، اما در خصوص سایر مردم که اینگونه نبود. کیت‌های آزمایش کافی برای انجام تست کرونا جز برای چند نفر نداشتیم و تازه آهسته آهسته دارند کیت‌ها را وارد می‌کنند. این وضعیت یعنی ما آمادگی لازم برای این ویروس را نداشتیم.
به نظر شما آیا این میزان از نگرانی که در جامعه برای ویروس کرونا ایجاد شده صحیح است؟ عده‌ای معتقدند این نگرانی‌ها بیش از حد است.

ببینید سطح نگرانی بالا رفته است و درست است. شما نگاه کنید کار به جایی رسیده که نگرانی‌ها تنها مربوط به قشری از جامعه که نمی‌توانند بهداشت خود را رعایت کنند نیست، بلکه حتی در سطح مقامات کشور به این ویروس و بیماری ناشی از آن مبتلا می‌شوند. از نمایندگان مجلس گرفته تا دولتی‌ها، ما به تازگی خبردار شدیم مثلا پسر آقای حداد عادل هم مبتلا شده، خوب وقتی کسانی در این قشر مبتلا می‌شوند چطور می‌شود توقع داشت که قشر پایین جامعه، یا افراد در معرض خطر اجتماعی مانند بچه‌های خیابانی و زنان کارتن‌خواب مبتلا نشوند. حالا شما در نظر بگیرید در این میان قشر آسیب‌پذیر مبتلا شوند و بیماری شیوع پیدا کند، قشری که چندان نمی‌تواند بهداشت خود را رعایت کند مانند کودکان و همچنین زنان و مردان کارتن خواب، قشری که گاهی زندگی کردن یا زندگی نکردن برای آن‌ها فرقی ندارد، خود این‌ها می‌شوند مرکز آلودگی و بعد تعداد بی‌شماری را آلوده می‌کنند. مثلا می‌گویند دستان خود را بشویید تا تمیز شود، اما آیا فکر می‌کنید آن بچه‌هایی که در خیابان می‌خوابند، آن زنان و مردان معتاد کارتن خواب می‌توانند چنین سطحی از بهداشت را رعایت کنند. به نظرم نگرانی‌ها جدی هستند، بنابراین به‌ویژه در کشور ما با توجه به شرایطی که گفته شد امکان قرنطینه کردن گزینه خوبی بود که از دست دادیم. مثل چین که این تصمیم را گرفت و یک شهر چندین میلیونی را قرنطینه کرد.
دکتر حریرچی معاون وزارت بهداشت گفته بود که قرنطینه غیرعلمی و برای قبل جنگ از جهانی است، اما این طور که به نظر می‌رسد شما از جمله موافقان قرنطینه کردن هستید؟

اگر چین این‌کار را نمی‌کرد اوضاعش از این بدتر می‌شد، در عوض ما قم را آزاد گذاشتیم و یک کشور را درگیر این ویروس کردیم. ببینید، قرنطینه برای این نیست که کسی را زندانی کنند، برای این است که آلودگی منتقل نشود و با قرنطینه ضریب انتقال ویروس پایین بیاید. اگر کسی مدعی سواد است و بگوید قرنطینه نکنیم از بی‌سوادی است. کسی که بگوید قرنطینه توجیه علمی ندارد، سواد ندارد. ما می‌دانیم یک بیمار که عفونی می‌شود
اطرافش را می‌بندند و می‌فرستند مثلا اتاق ایزوله که با هر کسی در ارتباط نباشد، شما با یک بیماری عفونی با این درجه از شیوع روبه‌رو هستید چطور رفت و آمد به آن شهر را باز می‌گذارید؟

شما نگاه کنید چرا می‌گویند ماسک چندان برای افراد سالم ضروری نیست؟ اما برای افراد مبتلا بسیار ضروری است؛ برای اینکه کسی که بیمار می‌شود بیماری را نباید منتقل کند، داستان قرنطینه هم برای جلوگیری از انتقال ویروس ضروری بود، اما مشکل اینجا است که تصمیم‌گیرنده بر سر مسئله قم آقای حریرچی یا مانند او نبودند، آقای حریرچی داشت تصمیم‌های دیگران را می‌گفت که نخواستند قم قرنطینه شود. من معتقدم اگر واقعا برنامه دست وزارت بهداشت و درمان بود، آقای وزیر حتما این کار را انجام می‌داد. برای اینکه ایشان آدمی نیست که نداند و اطلاع نداشته باشد، اما گویی در جلسات زورش به بقیه نرسیده است. بالاخره آنجا یک نفر هم که وجود ندارد، از استانداری گرفته تا امام جماعت هر کدام حرفی می‌زنند و تصمیمی برای خود می‌گیرند. به نظرم مسئولان وزارت بهداشت می‌خواستند قم را قرنطینه کنند، اما نگذاشتند، جایی هم که ده نفر مسئول دارد شما به تنهایی نمی‌توانید تصمیم‌گیری کنید و هر لحظه سفارشی می‌رسد؛ تصمیم‌گیرنده واحدی که وجود نداشت. شما نگاه کنید همه جای دنیا با چین قطع رابطه کردند، ما هنوز می‌رفتیم و برمی‌گشتیم، الان کشور‌های عربی خلیج فارس مسیر‌های خودشان را به روی ما بستند، یعنی الان به ازای قرنطینه نکردن قم ایران قرنطینه شده است.
حالا که از آن تصمیم اولیه مبنی بر قرنطینه عبور کردیم، بفرمایید الآن چه کار باید کرد؟

شما می‌دانید در یکی از شهر‌ها چرا مردم یک درمانگاه را آتش زدند؟ برای اینکه به مردم دروغ گفتیم و آن‌ها امروز حرف ما را قبول نمی‌کنند. در بحث سلامت، صداقت مهم است، اگر مردم به صداقت ایمان داشته باشند، گفته‌های مسئولان را قبول می‌کنند و مثلا نمی‌روند آن بیمارستان را آتش بزنند که ما در اخبار دیدیم؛ بنابراین اول آنچه اهمیت دارد فقط جلب اعتماد مردم است برای اینکه توصیه‌ها را گوش کنند. نکته مهم دیگر اطلاع‌رسانی مسئولین به مردم است. حتی در خصوص کرونا مردم حرف‌های مسئولان را باور ندارند. به‌قدری اطلاعات غلط به مردم دادیم که دیگر کسی به توصیه‌های آن‌ها گوش نمی‌دهد. از آن روزی که متوجه شدند کرونا آمده تا بعد از انتخابات چیزی نگفتند، خوب الان مردم به حرف‌شان باور ندارند. بی‌اعتمادی به جایی رسیده که الان مردم می‌گویند این مسئولین که مدعی هستند به کرونا مبتلا شده‌اند در واقع اینگونه نیست، بلکه دارند جلب توجه می‌کنند.
درستش این است که ما باید حرف مسئولان را باور کنیم، اما به‌قدری پنهان‌اری شده است که کسی حرف آن‌ها را باورش نمی‌شود. اگر شما متوالی دروغ بشنوی، در روزی هم که حرف راست گفته شود باور نمی‌کنید تا روزی که سال‌ها بگذرد و بعد معلوم شود راست یا دروغ گفته‌اند. اگر می‌خواهیم مشکلات حل شود مثل دین اسلام که هم‌اش تاکید به راستگویی دارد به مردم حقایق را بگوییم تا آن‌ها به ما اعتماد کنند و حرف‌های ما را در خصوص روش‌های پیشگیری و توصیه‌های بهداشتی قبول کنند، اعتماد کنند تا در این شرایط مسافرت نروند. بهترین راه در چنین مواقعی جلب اعتماد مردم است. اگر اعتماد مردم جلب نشود چیزی درست نمی‌شود. مردم ایران آدم‌های صبوری هستند، اگر به آن‌ها راست بگوییم خودشان دولت را کمک می‌کنند، اما مادامی که چنین نباشد کار سخت می‌شود. ما از طریق انجمن علمی مددکاران اجتماعی پرسش‌نامه‌ای طراحی کردیم که بدانیم مردم چقدر نسبت به کرونا اطلاعات دارند و این اطلاعات را از کجا به‌دست می‌آورند فکر می‌کنم تحلیل این پرسش نامه خیلی از چیز‌ها را مشخص می‌کند.

شعار سال، با اندکی تخلیص و اضافات بر گرفته از روزنامه همدلی، تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۹۸، شماره ۱۳۷۶، www.hamdelidaily.ir