شعار سال:با آغاز شیوع ویروس کرونا از ابتدای اسفند ۹۸ در سطح کشور و همزمان با آغاز نیمسال دوم تحصیلی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با چالش چگونگی تداوم فعالیت‌های آموزشی مواجه شد و از این رو توجه به آموزش‌های غیرحضوری بر پایه فضای وب، مورد تاکید معاونت آموزشی این وزارتخانه قرار گرفت.

اهداف آموزش مجازی در دانشگاه‌ها
وزارت علوم با فراهم آوردن شرایط آموزش‌های الکترونیک، چهار هدفِ به حداقل رساندن آسیب‌ها و کنترل شیوع ویروس کرونا در جامعه، جبران کاستی‌های پدید آمده در فعالیت آموزشی دانشگاه ها، بهره مندی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی از مزایای آموزش الکترونیکی و توان و آمادگی مراکز آموزش عالی در صورت تداوم مشکل ایجاد شده در برخورد با شرایط مشابه را دنبال می‌کند و در این زمینه گام‌های آغازین را با صدور بخشنامه‌هایی آغاز کرد که در ادامه به آن اشاره می‌شود.

اقدامات ضربتی وزارت علوم
این وزارتخانه روز یکشنبه چهارم اسفندماه با صدور بخشنامه‌ای به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی تاکید بر پیروی از سیاست‌های وزارت بهداشت به عنوان متولی قرارگاه کرونا ویروس کرد و از دانشگاه‌ها خواست ضمن تعیین تکلیف دانشجویانی که در حال انجام آزمایش‌ها و پژوهش‌های مربوط به پایان نامه و رساله خود هستند، با تخلیه خوابگاه ها، غذاخوری‌ها و دیگر فضا‌های عمومی و مشترک، نسبت به انجام اقدامات بهداشتی و ضدعفونی این فضا‌ها اقدام کنند.
در تاریخ هفت اسفندماه نشست تصمیم گیری درباره فعالیت آموزشی دانشگاه‌ها با حضور معاونان آموزشی در وزارت علوم برگزار و نتیجه آن منجر به صدور بخشنامه‌ای در تاریخ ۱۰ اسفندماه و با موضوع توجه به آموزش غیرحضوری، ایجاد و تقویت زیرساخت‌های سخت افزاری و نرم افزاری همچنین برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای آشنایی اعضای هیأت علمی با شیوه‌ها و ابزار‌های آموزش غیرحضوری شد.

اینترنت رایگان برای کلاس‌های مجازی
این وزارتخانه در اقدامی دیگر کارگروه تخصصی آموزش‌های الکترونیک را تشکیل داد و با به روزرسانی فهرست وبگاه‌های مورد تایید خود و دانشگاه ها، فهرست مراکز آموزش عالی را به سازمان فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات در روز‌های ۱۴ و ۱۷ اسفندماه ارسال کرد تا برای بهره مندی دانشگاه‌ها از ترافیک رایگان اقدام شود.

اسامی دانشگاه‌های فعال و غیرفعال در آموزش مجازی
بر اساس گزارش گیری‌های این وزارتخانه، دانشگاه‌ها از منظر آموزش‌های الکترونیکی به سه دسته تقسم می‌شوند.
۱. دانشگاه‌هایی که از سال‌های گذشته دوره‌های آموزش‌های الکترونیکی را در مقاطع مختلف تحصیلی ارائه می‌کردند. این مراکز آموزش عالی را که از تجربه لازم در فرایند آموزش الکترونیکی برخوردار بودند می‌توان شامل ۲ گروه دانست.

الف. دانشگاه‌های دولتی مانند تهران، شیراز، صنعتی امیرکبیر، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، علم و صنعت، فردوسی مشهد، اصفهان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان. این گروه افزون بر دوره‌های یادگیری الکترونیکی قبلی - که به طور متوسط کمتر از ۱۰ درصد از دوره‌های آن دانشگاه‌ها را تشکیل می‌داد و هم اکنون بدون وقفه ادامه دارد- توانسته اند برای بیش از ۷۰ تا ۹۰ درصد از دوره‌های حضوری کلاس‌های الکترونیکی بر خط یا ضبط شده (برون خط) تشکیل دهند. این فعالیت‌های آموزشی الکترونیکی، حاصل تلاش‌های ۲ هفته اخیر دانشگاه هاست.
ب. دانشگاه‌های کاملاً الکترونیکی و از راه دور مانند پیام نور، جامعه المصطفی و موسسات غیردولتی آموزش الکترونیکی مانند مهر البرز، ایرانیان، فاران مهر دانش، برخط، رایانه‌ای و نور طوبی که این گروه همان روند اولیه دوره‌های الکترونیکی خود را ادامه داده اند.


۲. دانشگاه‌هایی که تجربه دوره آموزش الکترونیکی رسمی قبلی را نداشته اند، ولی متخصصان یا حداقل زیرساخت‌هایی داشته اند که به مدد آن بتوانند به سرعت با شرایط تازه منطبق شوند. برای نمونه دانشگاه‌های همدان، بیرجند، لرستان و کردستان که با کمک گرفتن از شرکت‌های حرفه‌ای مجرب، ظرف کمتر از یک هفته توانستند امکانات برای برگزاری کلاس‌های زنده مجازی یا ضبط شده را فراهم کنند و با روندی سریع و صعودی به سمت فراگیری این آموزش حرکت کنند.
در این گروه هم اکنون از ۲۰ تا ۷۰ درصد آموزش‌ها به شیوه الکترونیکی در حال ارائه است.


۳. دانشگاه‌های اعم از دولتی یا غیردولتی که هیچ تجربه‌ای در دوره‌های آموزش الکترونیکی ندارند و متخصص هم در اختیار نداشته اند. دانشگاه‌های غیرانتفاعی حضوری و اغلب دانشگاه‌های علمی کاربردی و دانشگاه‌های دولتی کوچک هزار تا ۲ هزار نفری در شهرستان‌های کوچک از این دسته اند. این گروه در حال مشاوره و رایزنی برای دریافت خدمات توسط دانشگاه‌های بزرگتر و شرکت‌های ارائه دهنده خدمات هستند و به احتمال زیاد، اغلب کلاس مجازی را پس ساز تعطیلات نوروز آغاز می‌کنند.

روش‌های دانشگاه‌ها برای آموزش مجازی
دانشگاه‌های مختلف روش‌های متنوعی را به صورت همزمان برای سرعت بخشیدن و ارائه متنوع خدمات در پیش گرفتند که عبارت از ارائه دروس الکترونیکی مهیا شده قبلی و قراردادن آن در اختیار سایر دانشجویان دوره‌های حضوری، برگزاری کلاس‌های زنده از راه دور، ضبط اموزش‌ها و کلاس‌ها توسط استادان و در اختیار گذاشتن آن خارج از وقت و بدون محدودیت زمانی برای دانشجویان (برون خط)، معرفی راه‌های تعامل استاد و دانشجو
البته این اقدامات متناسب با تجربه، سرعت عمل و امکانات دانشگاه‌های مختلف، متفاوت بود، اما جهت گیری کلی مثبت و اثربخش است.

برگزاری بیش از هزار کلاس درس مجازی
در نخستن هفته صد‌ها کلاس درسی در چندین دانشگاه مختلف به صورت زنده و همزمان برگزار شد و همزمان تا بیش از هزار دانشجو به صورت برخط و همزمان از طریق اینترنت در کلاس‌ها شرکت کردند، برخی نیز تعداد زیادی از دروس را ضبط کرده و به صورت برون خط و بدون محدودیت زمانی در دسترس دانشجویان قرار دادند. از طرفی دانشگاه‌هایی که پیش‌تر هم ارائه خدمات به دانشجویان دوره‌های الکترونیکی را در برنامه داشتند، دوره‌های خود را بدون هیچ وقفه‌ای همچنان ادامه داده و گسترش بخشیدند.

با توجه به آمار بالای دانشگاه‌های بزرگ و نیز دانشگاه پیام نور، بیش از ۷۰ درصد جمعیت دانشجویی تحت پوشش وزارت علوم در حال دریافت خدمات به صورت الکترونیکی هستند و دیگران نیز تا پس از تعطیلات نوروز امکان ارائه خدمات خود خواهند داشت.

ویروس کرونا از اوایل دی ماه در «ووهان» واقع در استان «هوبی» چین پدیدار شد و تاکنون به حدود ۱۱۰ کشور از جمله آمریکا، فرانسه، استرالیا، تایلند، مالزی، کره جنوبی، ژاپن، کانادا، سوئد، اسپانیا گسترش یافته و تا کنون جان هزاران نفر را گرفته است. پزشکان توصیه می‌کنند با خود مراقبتی، قرنطینه خانگی، پرهیز از سفر و رعایت بهداشت فردی می‌توان مانع از ابتلا و سرایت به ویروس کرونا شد.

رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت روز گذشته اعلام کرد: تاکنون ۱۰ هزار و ۷۵ نفر در کشور به ویروس کرونا مبتلا شده و ۴۲۹ نفر به علت ابتلا به این ویروس فوت کرده و سه هزار و ۲۷۶ نفر نیز بهبود یافته‌اند.

شعار سال، با اندکی تخلیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۹۸، کد خبر:۸۳۷۱۱۳۰۱، www.irna.ir