شعار سال:

* بازخوانی 3 دهه تأکید رهبر انقلاب بر عدم وابستگی بودجه به نفت
 شیوع ویروس کرونا در اقصا نقاط جهان خط بطلانی بر بسیاری از معادلات و سیاست‌های اقتصادی در دنیا بویژه ایران کشید. از جمله سیاست‌های اقتصادی که با شیوع کرونا و ادامه آن بی‌اعتبار شد، سیاست «خام‌فروشی» بود. منفی شدن قیمت نفت نشان داد وابستگی اقتصاد ایران به خام‌فروشی در واقع تکیه بر دیواری است که هر لحظه احتمال آوار شدن آن بر سر اقتصاد کشور وجود دارد.
رهبر حکیم انقلاب در خطبه‎های نماز جمعه تهران در تاریخ 27 دی‌ماه 1398 پس از واکاوی حوادث 2 هفته‌ پرماجرا و استثنایی که برای ملت ایران اتفاق افتاد، تنها راهکار مقابله با آمریکا را افزایش قدرت نظامی و اقتصادی کشور دانستند و در جهت افزایش قدرت اقتصادی کشور بر قطع وابستگی اقتصاد به نفت تاکید کردند و در این راستا فرمودند: «خب حالا که ملت ایران این حادثه را شناخت، قدر و قیمت آن را دانست؛ حالا باید چه کار کنیم؟ من در یک کلمه عرض می‌کنم: ملت عزیز ایران باید همت‌شان این باشد که قوی بشوند. تنها راه در پیش پای ملت ایران عبارت است از قوی شدن؛ باید تلاش کنیم قوی بشویم؛ ما از مذاکره هم ابایی نداریم؛ البته نه با آمریکا، با دیگران اما نه از موضع ضعف، از موضع قوت، از موضع قدرت. ما بحمدالله دارای قدرت هستیم و به توفیق الهی قوی‌تر هم خواهیم شد. البته قدرت فقط قدرت نظامی نیست؛ اقتصاد کشور باید قوی شود، وابستگی به نفت باید تمام بشود، نجات پیدا کنیم از وابستگی اقتصادمان به نفت؛ جهش علمی و فناوری باید ادامه پیدا کند؛ پشتوانه‌ همه‌ اینها هم حضور مردم عزیزمان در صحنه است. باید ملت ایران و مسؤولان کشور تلاش‌شان برای قوی شدن کشور و قوی شدن ملت باشد، با اتحاد، با حضور، با صبر و استقامت و با کار سخت و پرهیز از تنبلی؛ این اگر [محقق] شد، به توفیق الهی، به فضل الهی، ملت ایران در آینده‌ نه چندان دوری آنچنان خواهد شد که دشمنان حتی جرأت تهدید هم پیدا نکنند».

* بستن در چاه‌های نفت؛ آرزویی به قدمت 3 دهه
توجه رهبر انقلاب به مسأله افزایش قدرت اقتصادی از طریق قطع وابستگی اقتصاد کشور به نفت، به چند سال اخیر که تحریم‎های نفتی افزایش یافته است، محدود نمی‎شود؛ خردادماه سال ۱۳۶۸ و در روزهای آغازین رهبری آیت‌الله خامنه‌ای در حالی‌ که دسته‌ها و گروه‌های گوناگونی از مردم و مسؤولان به دیدار ایشان می‌آمدند، رهبری در لابه‌لای سخنان خود ضمن آگاه کردن جامعه درباره جهت‌گیری و برنامه‌های دشمنان، «مشکل‌تراشی دشمن برای فروش نفت ایران» را امری بعید ندانسته و از مسؤولان کشور خواستند در جست‌وجوی بهترین راه‌ها و موفق‌ترین شیوه‌ها برای کم شدن مشکلات اقتصادی مردم باشند و در این راستا می‌فرمایند: «من برخلاف بعضی از تحلیل‌ها، احتمال می‌دهم که دشمن برای اینکه مردم را از ادامه‌ این راه و این حضور مأیوس و پشیمان کند، حتی مشکلات جدید اقتصادی را بر ما تحمیل نماید. هیچ بعید نیست مشکلاتی را برای فروش نفت، تهیه‌ مواد اولیه و کالاهای ضروری به وجود آورد، تا فشار را بر مردم زیاد کند. دولت و مجلس و مسؤولان باید دست به دست هم دهند و بهترین راه‌ها و موفق‌ترین شیوه‌ها را جست‌وجو کنند، تا مشکلات اقتصادی مردم کم شود».
این هشدار و اعلام خطر را شاید بتوان یکی از اولین طرح بحث‌های جدی رهبر انقلاب درباره‌ ضرورت کاهش وابستگی اقتصاد کشور به فروش نفت دانست؛ هشداری که طی سالیان دهه‌ 70 به یکی از مطالبات جدی رهبری از مسؤولان دولت برای برنامه‌ریزی و اقدام تبدیل شد و ایشان در 4 فروردین 1375 نیز در این راستا فرمودند:‎ «سال‌هاست که این نگرانی را دارم و آن این است که باید اقتصاد ملت ایران از نفت جدا شود. این مسأله را اخیراً به دولت خدمتگزار ابلاغ کرده‌ایم که برایش برنامه‌ریزی کند و در حال برنامه‌ریزی است و کارهایی هم انجام داده است. ما باید کاری کنیم که ملت و دولت ایران، وابسته به نفت خود نباشند. چون متاسفانه، امروز در دنیا نفت به سیاست‌های بین‌المللی، کمپانی‌ها و غارتگران بزرگ و جهانخواران و مستکبران وابسته است. در حقیقت، نفت در مشت آنهاست. هر گاه بخواهند، قیمتش را پایین می‌آورند، تولید را کم یا زیاد می‌کنند، یکی را از دور خارج یا وارد دور می‌کنند! نفت مال ماست اما سیاستش در دست دیگران است! چنین سرمایه‌ای مایه دردسر است. البته دولت ما امروز حداکثر استفاده را از نفت می‌کند و باید هم بکند. اما باید کاری کند که بتواند روزی به دنیا اعلام نماید که از امروز تا 6 ماه دیگر، تا یک سال یا 40 روز دیگر، می‌خواهم در چاه‌های نفت را ببندم. می‌خواهم یک قطره نفت صادر نکنم. دولت باید بتواند تصمیم بگیرد. باید به نفت احتیاج نداشته باشد».
مقام معظم رهبری در اولین روز سال 1392 هم با اشاره به توصیه 18 سال پیش به دولت وقت، فرمودند: «اقتصاد ما دچار این اشکال است که وابسته‌ به نفت است. ما باید اقتصاد خودمان را از نفت جدا کنیم؛ دولت‌های ما در برنامه‌های اساسی خودشان این را بگنجانند. من 18-17 سال قبل به دولتی که در آن زمان سر کار بود و به مسؤولان گفتم کاری کنید که ما هر وقت اراده کردیم، بتوانیم در چاه‌های نفت را ببندیم. آقایان به قول خودشان «تکنوکرات» لبخند انکار زدند که مگر می‌شود؟! بله! می‌شود؛ باید دنبال کرد، باید اقدام کرد، باید برنامه‌ریزی کرد. وقتی برنامه‌ اقتصادی یک کشور به یک نقطه‌ خاص متصل و وابسته باشد، دشمنان روی آن نقطه‌ خاص تمرکز پیدا می‌کنند».

* صندوق توسعه ملی ابزاری برای بستن در چاه‎های نفت
یکی از ابزارهایی که به منظور کاهش وابستگی اقتصاد کشور به نفت، طبق قانون برنامه پنجم توسعه کشور تاسیس شد، صندوق توسعه ملی بود. بر اساس ماده ۸۴ این قانون، هدف از تشکیل صندوق توسعه ملی، تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی به ثروت‌های ماندگار، مولد و سرمایه‌های زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی است. مقام معظم رهبری در اولین روز سال 1396 درباره صندوق توسعه ملی‌ می‎فرمایند: «معنای صندوق توسعه‌ ملی این است که از درآمد نفت کشور- نفتی که بدون اینکه ارزش افزوده‌ای تولید کند‌، از چاه درمی‌آوریم و می‌فروشیم- هرسال یک درصدی کنار گذاشته بشود که وابستگی اقتصاد کشور به نفت کم بشود، گفتیم اول 20 درصد، بعد بر این 20 درصد، هر سال اندکی [یعنی] 3 درصد اضافه می‌شود». ایشان با اشاره به هدف ایجاد صندوق توسعه ملی تاکید می‌کنند که «این صندوق برای این است که به بخش خصوصی-یعنی به تولیدکننده‌ داخلی- پول بدهد و به او توانایی بدهد تا بتواند کار تولید را راه بیندازد؛ این شد سرمایه. یعنی توانمند کردن بخش خصوصی از طریق صندوق توسعه‌ ملی، یک چیز خیلی لازمی است».
اما بعد از تاسیس صندوق توسعه ملی، دولت‎های مختلف به دلیل کسری بودجه سالانه، سهم درآمدهای منابع نفتی که باید به صندوق توسعه واریز می‎کردند تا بتدریج، نفت به کلی از اقتصاد کشور جدا شود را به طور کامل پرداخت نکردند که رهبر انقلاب در اول فروردین سال 1396 به این موضوع نیز واکنش نشان دادند و فرمودند: «اگر این 3 درصدها را تاکنون بنا بود اضافه بکنیم‌، امسال باید ۳۶ درصد از درآمد نفت، صرف صندوق توسعه‌ ملی می‌شد یعنی نگه‌داری می‌شد در صندوق توسعه‌ ملی که کشور از وابستگی به نفت به این اندازه نجات پیدا می‌کرد و این وقتی پیش برود، در ظرف چند سال دیگر، نفت به کلی از اقتصاد کشور جدا خواهد شد که این برای کشور یک فرصت بزرگ و یک فوز عظیم است... اگر کشوری بتواند اقتصاد خودش را از نفت جدا بکند و دارای نفت هم باشد، این کشور قطعاً پیشرفت چند برابر خواهد کرد. این صندوق توسعه‌ ملی به این منظور به‌وجود آمد. البته در سال ٩۴، مسؤولان دولتی گفتند درآمدهای نفتی کم شده است درخواست کردند، اظهار ضرورت کردند که از اختیارات رهبری استفاده کنند که رقمی مصوب برای اضافه‌شدن رخ ندهد و همان 20 درصد بماند، ما هم قبول کردیم و این اجازه را به دولت دادیم که بتوانند فقط 20 درصد را در صندوق ذخیره کنند».
اجازه از مقام معظم رهبری برای عدم واریز کامل سهم منابع حاصل از صادرات نفت به صندوق توسعه ملی به دلیل کسری منابع درآمدی بودجه در سال‌های بعد نیز تکرار شد و در بودجه سال 1399 نیز پیشنهاد شده است این سهم، همانند سال‌های گذشته باز هم سهم دقیق صندوق توسعه ملی واریز نشود و این سهم همان 20 درصد باقی بماند. علاوه بر آن در بودجه سال 1399 سهم صندوق توسعه ملی از فروش نفت حدود ۸ میلیارد دلار است که حدود 5/3 میلیارد دلار این منابع به دولت قرض داده می‌شود. از سوی دیگر مطابق تبصره 4 لایحه بودجه سال آتی، اجازه برداشت 4/3 میلیارد یورو از صندوق به دولت داده شده است؛ این بدان معناست که با فرض آنکه همه درآمدهای نفتی (حدود یک میلیون بشکه) اگر محقق شود حدود 5/4 میلیارد دلار به صندوق توسعه ملی واریز می‎شود و از آن سو حدود 4/3 میلیارد یورو برداشت می‎شود. در مجموع در بودجه سال 1399 نیز وابستگی بودجه کشور به منابع نفتی کاسته نخواهد شد و منابع ورودی صندوق توسعه ملی در سال آینده کاهش نیز خواهد یافت.

* قانون بودجه سالانه محفلی برای رهایی از سلطه نفت
قانون بودجه به دلیل اینکه عملا برنامه اداره یک ساله دولت‌هاست برای مدیریت کشور اهمیت زیادی دارد و جهت‌گیری‌های دولت در یک سال را نشان می‌دهد. علاوه بر آن بودجه به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر شرایط اقتصادی کشور و معیشت مردم تاثیرگذار است و این تاثیرات در شرایط تحریم‎های ظالمانه فعلی بیشتر هم خواهد شد.
در این راستا رهبر انقلاب اسلامی در تاریخ 10 مهر 1397 اعضای شورای عالی هماهنگی اقتصادی را به اتخاذ تصمیم‌های قاطع و راهگشا درباره مسائل اصلی و چالش‌های مهم اقتصاد کشور توصیه‌ مؤکد کردند و گفتند: برای حل برخی مسائل کلیدی اقتصاد مانند مشکلات نظام بانکی، نقدینگی، اشتغال، تورم و فرآیند بودجه‌ریزی باید تصمیم‌های جدی و عملیاتی بگیرید.
با توجه به اهمیت بسیار زیاد بودجه سالانه کشور برای افزایش قوای اقتصادی کشور، مقام معظم رهبری در اوایل سال گذشته نیز به سران سه قوه دستور می‎دهند که طی 4 ماه، اصلاحات اساسی در نظام بودجه‌ریزی کشور ایجاد کنند؛ رهبر انقلاب در دیدار مسؤولان نظام در 24 اردیبهشت سال 98 پس از اینکه وابستگی به نفت را عیب بزرگ اقتصاد کشور دانستند، به مطالبه اصلاحات ساختار بودجه در ظرف 4 ماه اول سال 1398 اشاره کردند و نسبت به گذشت 2 ماه از زمان در نظر گرفته شده برای اصلاحات ساختاری بودجه تذکر دادند و فرمودند: «اقتصاد ما چند بیماری مزمن دارد که اینها را اگر بتوانیم در این برهه حل کنیم- این برهه‌ای که با مسأله‌ نفت گلاویز هستیم و تحریم و این چیزها مطرح است- به نظر من اقتصاد ما جهش پیدا خواهد کرد. یکی مسأله‌ وابستگی به نفت است. عیب بزرگ اقتصاد ما وابستگی به نفت است. ما این مایع را از زیر زمین درآورده‌ایم، بدون هیچ‌گونه ارزش افزوده‌ای این پول نقد را- مثل پول نقد است- داده‌ایم دلار گرفته‌ایم، خرج امور جاری و امور زندگی کرده‌ایم؛ [این] غلط است... یکی هم مسأله‌ اصلاحات ساختاری بودجه است که اشاره کردند، بنده هم تأکید می‌کنم؛ قرار بر این شد که در 4 ماه اول سال ۹۸، مجلس و دولت با همکاری [همدیگر] این مشکل ساختاری بودجه را برطرف کنند، حل کنند؛ 2 ماهش گذشته، الان 2 ماه بیشتر باقی نیست؛ این یکی از کارهای اساسی و مهمی است که باید انجام بگیرد».
رهبری در 28 آبان سال 98 در دیدار جمعی از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان اقتصادی با انتقاد از عدم اصلاح ساختاری بودجه طی سال 98 فرمودند: «وقتی که ما برای بودجه‌ دولت- نه فقط بودجه‌های عمرانی و سازندگی کشور، حتی برای بودجه‌ جاری‌مان- می‌خواهیم از پول نفت استفاده کنیم، همین وضع پیش می‌آید، ما آسیب‌پذیر می‌شویم، ما این را باید علاج کنیم... ما الان در زمینه‌ بودجه‌ریزی واقعاً‌ مشکل داریم. بنده هم، سفارش کرده‌ام، تأکید هم کرده‌ام، 4 ماه هم از اول سال فرصت دادیم که در این 4 ماه، نظام بودجه را اصلاح کنید؛ خب ‌نشده دیگر!».

* تکیه‌ بودجه به درآمدهای مالیاتی؛ اولین و مهم‌ترین علاج رهایی از پول مفت نفت
نکات مدنظر رهبری برای اصلاحات ساختاری بودجه شامل کاهش وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی از طریق افزایش درآمدهای پایدار مالیاتی، کاهش هزینه‎های دولت و کمک کردن بودجه به بهبود شرایط اقتصادی کشور می‎شود و با وجود گذشت مدت زیادی از زمان مطالبه رهبری برای رهایی از سلطه نفت با استفاده از اصلاح ساختار بودجه کشور ولی باز هم می‌توان اقتصاد بیمار کشور را علاج کرد و رهبری نیز بارها درباره راه علاج کاهش وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی به مسؤولان تذکر لازم را داده‌اند که در این راستا می‌توان به بیانات 5 سال پیش رهبر انقلاب در دیدار مردم آذربایجان در تاریخ 29 بهمن 1393 اشاره کرد که ایشان فرمودند: «علاج چیست؟ علاج این است که یک ملت در درون خود تلاشی بکند و کاری بکند که ضربه‌ دشمن که حتمی است، اثر نگذارد یا کم‌اثر بگذارد؛ علاج این است». رهبر انقلاب اسلامی در ادامه با اشاره به اینکه اولین و مهم‌ترین اقدام درون‌زایی کشور، اتکای کشور به درآمدهای مالیاتی است، می‎فرمایند: «یکی از کارها- که مهم‌ترین کار همین است- [این است که‌] باید تکیه‌ بودجه به تولید داخلی باشد، یعنی به درآمدی که مردم تولید می‌کنند و مالیات می‌دهند. 2 کلمه می‌خواهم راجع به مالیات عرض کنم: عزیزان من! مالیات یک فریضه است. ما امروز از ضعفا مالیات می‌گیریم- از کارمند مالیات می‌گیریم، از کارگر مالیات می‌گیریم، از کاسب جزء مالیات می‌گیریم- اما از فلان کلان سرمایه‌دار، فلان درآمددار بی‌حساب ‌و کتاب مالیات نمی‌گیریم؛ فرار مالیاتی دارند؛ اینها جرم است؛ فرار مالیاتی جرم است. آن که از دادن مالیات به دولت خودداری می‌کند و مالیاتی که باید به دولت بدهد- که آن درآمدی که حاصل شده و در اختیار او است، به برکت فضایی است که دولت به‌وجود آورده است و کاری است که دولت دارد می‌کند، پس باید مالیات را بدهد- نمی‌دهد، در حقیقت کشور را وابسته می‌کند به پول مفت نفت و وقتی کشور به پول نفت وابسته شد، همین مشکلات پیش می‌آید: یک روز تحریم می‌شود؛ یک روز نفت ارزان می‌شود؛ یک روز شاخ‌وشانه می‌کشند؛ کشور به این وضع دچار می‌شود. مسأله‌ مالیات خیلی مهم است... از مردم باید کمک خواسته بشود و مردم باید کمک کنند؛ این قلم اول. قلم اول از کارهای مهمی که باید انجام بگیرد. این است که بودجه‌ کشور، اداره‌ دولت، به‌وسیله‌ درآمدهای از درون مردم باشد، یعنی از همین مالیات».
مالیات اصلی‌ترین منبع درآمدی کشورهای پیشرو است و بخش اعظم مالیات از ثروتمندان تامین می‎شود اما در ایران اصلی‌ترین منبع درآمد دولت نفت است و درآمدهای مالیاتی هم که به طور ناقص وصول می‌شود، عموماً به مالیات بر درآمد کارمندان، کارگرها و مالیات‎های مصرف (مالیات بر ارزش افزوده) محدود شده است.

* جلوگیری از فرار مالیاتی گلوگاه اصلاحات ساختاری
جلوگیری از فرار مالیاتی سرمایه‌داران کلانی که بی‌حساب ‌و کتاب به درآمدهای سرشاری دست پیدا کرده‎اند، مهم‌ترین بخش از اصلاحات ساختاری بودجه مبتنی بر درآمدهای مالیاتی است که می‌تواند به پایداری بودجه کمک بسیار زیادی کند و بخش قابل توجهی از کسری بودجه را جبران کند. برای محاسبه میزان فرار مالیاتی افراد ثروتمند و مشاغل پردرآمد در کشورهای مختلف از شاخص «تلاش مالیاتی» یا «نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی» استفاده می‎شود. این شاخص در ایران طی سال‎های اخیر حدود 7 درصد بوده، این در حالی است که میانگین تلاش مالیاتی در دنیا حدود 14 درصد و 2 برابر ایران است. میانگین این شاخص در کشورهای اروپایی حدود 19 درصد است و در کشورهای عضو OECD به حدود 25 درصد می‌رسد؛ طبق این شاخص حجم درآمدهای مالیاتی ایران حداقل نصف مقدار واقعی و ظرفیت بالقوه مالیات در کشور است. در نتیجه مهم‌ترین گزینه برای اصلاح ساختار بودجه، افزایش درآمدهای مالیاتی از طریق مبارزه با فرار مالیاتی ثروتمندان است. در حال حاضر میزان درآمد مالیاتی کشور حدود 150 هزار میلیارد تومان است که با جلوگیری از فرار مالیاتی افراد ثروتمند و مشاغل پردرآمد حداقل تا 2 برابر قابلیت افزایش دارد.

* کاهش معافیت‎های غیرضرور؛ ابزاری کلیدی برای افزایش درآمدهای پایدار
علاوه بر میزان فرار مالیاتی سرمایه‌داران و مشاغل پردرآمد در اقتصاد کشور، منابع درآمدی قابل توجهی نیز به دلیل انحراف مالیاتی ناشی از ضعف قانون‌گذاری در کشور به‌وجود آمده است و طبق قانون از مالیات معاف شده‎اند؛ برای مثال، طبق قانون مالیات‌های مستقیم، فعالیت‎های فرهنگی و حدود ۳۵ درصد از اقتصاد کشور همچون بخش صادرات، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، کشاورزی و... از مالیات معاف هستند که می‌توان درباره برخی از این معافیت‌ها مثل معافیت فعالیت‎های فرهنگی پردرآمد و معافیت‌های صادرات محصولات پرسود، مبتنی بر یک منطق اقتصادی در مجلس شورای اسلامی، بازنگری اساسی کرد.

* ایجاد پایه‎های مالیاتی جدید مبتنی بر دارایی ثروتمندان
در شرایط اقتصادی فعلی که فشار اقتصادی بر تولیدکنندگان و مردم افزایش یافته است، نباید به هیچ عنوان بار مالیاتی جدیدی برای بخش تولید و مردم ایجاد کرد و باید اصلاحات درآمدی بودجه در امور مالیاتی بر پایه‎های مالیاتی چون مالیات بر مجموع درآمد ثروتمندان، مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر اموال و املاک لوکس، مالیات بر احتکار املاک و زمین، مالیات بر سود بانکی ثروتمندان و... متمرکز شود.
جلوگیری از فرار مالیاتی سرمایه‌داران و میلیاردرها، ایجاد پایه‌های مالیاتی جدید مبتنی بر دارایی و به طور کلی افزایش مالیات‌ستانی از بخش‎های گفته شده علاوه بر افزایش درآمدهای پایدار دولت و هدایت نقدینگی به سمت تولید به دلیل بازتوزیع ثروت در کشور، منجر به رشد اقتصادی نیز می‌شود؛ تاجایی که آبیجیت بانرجی یکی از برندگان جایزه نوبل اقتصاد در سال 2019، راز رشد اقتصاد را مالیات‌ستانی از ثروتمندان و صرف آن برای بقیه بخش‎ها و توانمندسازی فقرا می‎داند.
نخستین گام‎ها برای مبارزه با فرارهای مالیاتی و ایجاد پایه‌های مالیاتی جدید شامل مواردی چون ساماندهی حساب‌های بانکی (از جمله حساب‎های بی‌هویت، نیابتی و...)، اتصال تمام حساب‎های بانکی فرد به کدملی، بررسی تراکنش‌های مالی مشکوک، برقراری ارتباط بین جریان مالی و فعالیت‎های اقتصادی از طریق سامانه‎های برخط بانکی، ایجاد سامانه‎ها‌ی اطلاعاتی همچون سامانه ملی املاک و... است؛ اجرای اقداماتی چون موارد گفته شده، نیاز به اراده جدی دولت، مجلس و قوه‌قضائیه دارد که با تشکیل یک اتاق جنگ اقتصادی، شبانه‌روزی برای قوی شدن کشور برنامه‌ریزی کنند.

* جمع‌بندی
تنها راهکار مقابله با تحریم‎های ظالمانه آمریکا، افزایش قدرت اقتصادی کشور است و وابستگی اقتصاد به نفت به عنوان مهم‌ترین ابزار آمریکا برای افزایش فشار اقتصادی یک ضعف اساسی است که باید تقویت شود. در این راستا بودجه سالانه کشور می‌تواند محفلی برای رهایی از سلطه نفت بر اقتصاد کشور باشد که می‌توان با استفاده از ابزار صندوق توسعه ملی به مرور سهم درآمدهای نفتی در بودجه سالانه را کاهش داد ولی تجربه نشان داده است که بدون توجه به منابع درآمدی جایگزین نفت این اقدام شدنی نیست که باید علاج شود. در این راستا اولین و مهم‌ترین علاج رهایی از وابستگی به نفت و بی‌اثر کردن تحریم‌های نفتی، اصلاح ساختاری بودجه مبتنی بر درآمدهای پایدار مالیاتی است. این اصلاحات ساختاری با جلوگیری از فرارهای مالیاتی نجومی سرمایه‌دارها و مشاغل پردرآمد، ایجاد پایه‌های مالیاتی جدید مبتنی بر ثروت و فعالیت‎های سوداگرانه و کاهش معافیت‎های غیرضروری، قابل اجراست.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه وطن امروز،تاریخ انتشار:3اردیبهشت1399،کد خبر:218562،www.vatanemrooz.ir