شعار سال:زعفران‌کاران در آستانه کاشت بهاره هستند، اما هنوز بابت فروش زعفران خود در آبان سال گذشته از دولت طلب دارند که این امر سبب شده نه تنها معیشت آن‌ها تحت تأثیر قرار گیرد، بلکه عاملی شده تا آن‌ها برای کشت جدید نیز با مخاطرات بسیاری مواجه‌ شوند؛ موضوعی که در صورت عدم پیگیری مسئولان امر برای پرداخت معوقات، تبعات بسیاری خواهد داشت.

اکنون که در اوایل خرداد به سر می‌بریم، کشاورزان خراسان رضوی در تلاشند تا مقدمات فصل برداشت محصولات بهاره خود را فراهم کنند که بخش اعظمی از این مقدمات، تأمین مالی جهت به‌کارگیری نیروی کار و ادوات جهت برداشت محصولات مختلف است. این تأمین مالی اما در سال جاری با قرض و بدهی همراه است، چرا که هنوز پس از حدود شش ماه از شروع خرید حمایتی محصول زعفران کشاورزان، حساب آن‌ها بعضاً قطره‌چکانی شارژ می‌شود و همچنان از دولت طلبکارند.

خرید حمایتی؛ قوی در هدف، سردرگم در اجرا

طرح خرید حمایتی زعفران را باید یکی از مهم‌ترین طرح‌های حمایتی دولت در حوزه کشاورزی دانست، چرا که طلای سرخ همواره با بازی دلالان در فصل برداشت، با نوسانات بسیار همراه است و کشاورز سود چندانی از کشت استراتژیک و مهم خود برداشت نمی‌کند.

 در آبان ماه ۹۸ دلالان وضعیت بازار را به حدی رسانده بودند که توزیع گل زعفران بین نیروی کار جهت پاک کردن یا فرآوری زعفران نه تنها به‌صرفه و اقتصادی نبود، بلکه ممکن بود به ضرر کشاورز نیز باشد. در این زمان دولت با تعیین نرخ‌نامه طرح خرید حمایتی زعفران را آغاز کرد که مورد استقبال زعفران‌کاران استان خراسان رضوی قرار گرفت، به نحوی که حدود ۶۸ تن زعفران ناب خراسان که مورد تأیید آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت تعاون روستایی بود، خریداری شد، اما مشکلات زعفران‌کاران تازه بعد از اتمام مراحل خرید آغاز شد.

زعفران یکی از کشت‌هایی است که نیروی کار بالایی را در تمام طول دوره کشت از کاشت تا برداشت و پس از آن در مرحله پاک کردن و خارج کردن طلای سرخ از گل زعفران، طلب می‌کند. برای درک بهتر این مطلب لازم است بدانیم بر اساس اعلام جهاد کشاورزی شهرستان تایباد در هنگام فصل برداشت زعفران، در تمام دوره این کشت مهم و استراتژیک در سال گذشته، ۷۰۰ هزار نفر روز اشتغال ایجاد شده و بعید است هیچ کشتی بتواند این میزان اشتغال‌زایی کند و همین میزان اشتغال‌زایی، اعتبار مالی بسیاری نیز طلب می‌کند.

کشاورز باید هنگام فصل برداشت یا با خرج اعتبار خود نزد کارگران و یا استقراض (به هر نحوی حتی وام بانکی) هزینه دستمزد کارگر را روزانه پرداخت کند و بدیهی است در صورت عدم پرداخت، کارگر از حضور در محل کار خودداری می‌کند و عمر گل زعفران نیز بسیار کم است؛ لذا کشاورز برای جلوگیری از هدررفت زحمات یک ساله خود، باید به قرض‌کردن روی آورد.

یک کشاورز تایبادی در این خصوص به مهر گفت: کشاورزان در حال حاضر و در آغاز فصل برداشت محصولات بهاره بدهکار نیروی کار خود هستند و این مسأله باعث شده تا تمرکز لازم را نداشته باشند. از طرفی اعتبار هر کیلو 10 میلیون تومان پول زعفران در پاییز ۹۸ با الان یکسان نیست، چرا که تورم و عوامل دیگر عملاً دست کشاورز را خالی کرده است.

سید مرتضی حسینی القادری افزود: در حال حاضر و برای تسویه بدهی خود یا باید ملک بفروشیم یا اعتبار خود را از دست بدهیم، لذا با این وضعیت گمان نمی‌کنم در سال جدید کشاورزان در طرح خرید مشارکت کنند، زیرا هرکس مشارکت کرده، هم از هزینه و هم از اعتبار و آبرو زیان کرده است، اما یک مسأله دیگر وجود دارد و آن وضعیت بازار در فصل برداشت است. این طرح از اساس به نفع کشاورز است، اما در واقع کشاورز ضرر کرده.

اسماعیل ارجمند، کشاورز رشت‌خواری، نیز ابراز کرد: زعفران را ۲۵ آبان سال گذشته تحویل دادیم، اما الان با شرایط پیش آمده و وزن‌بندی انجام شده، قطعاً تا دو ماه آینده نوبت تسویه حساب ما نخواهد شد. طبق صحبتی که انجام شد، تعاون روستایی قرار بود 20 روز پس از تأیید آزمایشگاه ۵۰ درصد مبلغ را پرداخت کند و الباقی دو ماه تسویه شود، اما تا الان به طول انجامیده است، ولی شنیدیم که قرار است تا وزن چهار کیلو و ۷۰۰ گرم را تسویه کنند.

وی افزود: آن زمان به ما می‌گفتند که بودجه این طرح از قبل تصویب شده، ولی الان نمی‌دانم چگونه یک خریدار در بازار تا ۳۰۰ میلیارد تومان زعفران خریداری و پول آن را تسویه می‌کند، اما سازمان تعاون روستایی که وابسته به دولت است، نمی‌تواند تسویه حساب کند.

این کشاورز رشت‌خواری در خصوص وضعیت کشاورزان خرده‌مالکی که به‌صورت اشتراکی اقدام به واگذاری زعفران با یک نماینده کردند، گفت: یک مشکل بزرگ که این کشاورزان دارند، این است که با توجه به پرداختی‌های درصدی، نمی‌توانند سهم خود را مشخص کنند و درصدها همخوانی ندارد. یک سوال دیگر که داشتیم این است که چرا این مبلغی که برای ما واریز می‌کنند از حساب‌های مختلف و طی تراکنش‌های متفاوت واریز می‌شود؟ به‌عنوان مثال اگر قرار است برای کشاورزی پنج میلیون تومان واریز شود، طی سه یا چهار تراکنش با مبالغ خرد واریز می‌کنند که این مسأله سوال برانگیز است.

تعاون روستایی بدهکار است، جهاد کشاورزی پیگیر نیست

سعید باستانی، نماینده مردم تربت حیدریه در مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگوهای گذشته خود در خصوص وضعیت عدم پرداخت مطالبات زعفران‌کاران، اظهار کرده بود: سازمان برنامه و بودجه از محل اعتبار یک‌هزار میلیارد تومانی که نزد بانک‌ها دارد، مجوز خرید حمایتی را صادر می‌کند، چنان‌که در سال ۹۸ از همین محل با ۴۷۰ میلیارد تومان طرح خرید حمایتی گوجه‌فرنگی را اجرا کرد، اما مسأله‌ای که امسال باعث تأخیر در پرداخت‌ها شد، طفره رفتن بانک‌ها از دادن این وام به سازمان تعاون روستایی است.

همچنین پژمان‌فر، نماینده مردم مشهد در مجلس دهم و منتخب مجلس یازدهم شورای اسلامی، نیز پیش‌تر در گفت‌وگو با مهر از عدم پیگیری وزارت جهاد کشاورزی با بانک‌های عامل گلایه و اظهار کرده بود: نمایندگان استان با توجه به قیمت پایین زعفران به دنبال این بودند که طرح خرید حمایتی زعفران برای حمایت از کشاورزان شکل بگیرد. در این بین متأسفانه کم‌دقتی‌هایی در دولت رخ داد و از طرفی با استعفای وزیر جهاد کشاورزی، این موضوع معطل ماند. سرپرست وقت وزارت جهاد کشاورزی هم موضوع پرداخت مطالبات زعفران‌کاران را در اولویت کار نداشت. با وجود این در حال پیگیری هستیم، بخشی از مطالبات پرداخت شده است و بخش دیگر باید پرداخت شود که امیدواریم هرچه زودتر این کار انجام شود.

۶۲ درصد از مطالبات پرداخت شده است

مدیر تعاون روستایی خراسان رضوی هم در خصوص طرح خرید حمایتی زعفران اظهار کرد: با دستور وزیر جهاد کشاورزی به سازمان مرکزی تعاون روستایی و با عنایت به صدور دستورالعمل‌های اجرایی، طرح خرید حمایتی زعفران از هشتم آبان ماه ۱۳۹۸ با استقرار ۱۸ مرکز خرید در سطح استان خراسان رضوی آغاز شد.

ایرج ناصری مقدم ادامه داد: به منظور جلوگیری از کاهش قیمت زعفران در بازار و ضرر و زیان کشاورزان این طرح آغاز شد و این موضوع مهم‌ترین دستاورد خرید حمایتی زعفران است که به آن دست یافتیم. میزان خرید در این طرح ۶۸ تن از 9 هزار کشاورز بوده است که تاکنون با پنج هزار و ۳۴۷ نفر از کشاورزان به صورت کامل تسویه حساب شده که معادل ۶۲ درصد مطالبات کشاورزان است.

کرونا، متهم ردیف اول پرداخت‌نشدن مطالبات کشاورزان

مدیر تعاون روستایی خراسان رضوی در خصوص حجم کل مطالبات زعفران‌کاران خراسان رضوی گفت: کل طلب کشاورزان نزدیک به ۶۳۰ میلیارد تومان است که تاکنون ۴۱۴ میلیارد تومان آن وصول و به کشاورزان پرداخت شده و حدود ۲۱۶ میلیارد تومان آن باقی مانده. بر اساس مکاتبات اولیه صورت گرفته با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور مقرر بود یک‌هزار میلیارد تومان از طریق بانک‌های دولتی جهت خرید محصول زعفران کشاورزان به صورت تسهیلات در اختیار سازمان مرکزی تعاون روستایی قرار بگیرد تا پس از اتمام خرید، عملیات پرداخت وجه آن نیز انجام شود که با توجه به اتفاقات پیش آمده و شیوع ویروس کرونا با عدم تأمین مالی تسهیلات مورد نظر از سوی بانک‌های عامل مواجه شدیم که باعث تأخیر در پرداخت وجوه زعفران‌کاران شد.

وی افزود: آنچه مهم به نظر می‌آید و باید در ارتباط با خرید محصول زعفران نسبت به سال‌های گذشته مورد توجه قرار گیرد، این است که با پیگیری‌های خوب سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران تاکنون بیش از ۶۲ درصد مطالبات زعفران‌کاران استان پرداخت شده و پرداخت الباقی مطالبات زعفران‌کاران به صورت ویژه توسط سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، مدیرعامل تعاون روستایی ایران، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، سازمان جهاد کشاورزی استان و استانداری خراسان رضوی در دستور کار قرار گرفته و امیدواریم به‌زودی شاهد پرداخت الباقی مطالبات زعفران‌کاران باشیم.

ناصری‌مقدم در خصوص شرایط خرید و امکان استرداد زعفران نیز گفت: زعفران‌های خریداری شده بر اساس دستورالعمل‌های ابلاغی از سوی سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران و با نظارت دقیق و انجام آزمایش‌های استاندارد در چهار انبار تحت نظارت دولت نگهداری می‌شود.

مدیر تعاون روستایی خراسان رضوی ابراز کرد: در خصوص تحویل زعفران‌های خریداری شده از کشاورزان در صورت مخالفت آن‌ها از تحویل زعفران خود به دولت باید به استحضار برسانیم تا زمانی که عملیات خرید در شهرستان‌های استان توسط مراکز خرید در حال انجام بود، هر زمان که کشاورز انصراف خود را از تحویل زعفران به دولت اعلام می‌کرد، زعفرانش عودت داده می‌شد و این رویه تا زمان عقد قرارداد نهایی با کشاورز پس از انجام عملیات آزمایشگاهی نیز قابلیت تحقق داشت و در بسیاری از موارد زعفران خریداری شده به کشاورزان عودت شد، ولی زمانی‌که زعفران از شهرستان به انبار مرکزی زیر کلید دولت منتقل شد، به عنوان کالای دولت امکان برگشت وجود ندارد.

وی در پاسخ به دلیل تعدد تراکنش‌ها در هر پرداخت ابراز کرد: با توجه به میزان تخصیص پول و ارسال به استان، تعاون روستایی سریعاً مبالغ را در قالب چک‌لیست‌ها به حساب کشاورزان واریز می‌کند تا با سرعت بیش‌تری بدهی و مطالبات کشاورزان پرداخت شود.

مدیرکل تعاون روستایی خراسان رضوی در خصوص وضعیت بدهی سازمان مرکزی تعاون روستایی به بانک‌ها و عدم همکاری بانک‌ها در تخصیص پول برای پرداخت مطالبات که توسط نماینده تربت حیدریه مطرح شد، اظهار بی‌اطلاعی کرد و افزود: این مسأله در حوزه پاسخگویی سازمان مرکزی تعاون روستایی است و یقیناً عزیزان در تهران پاسخگو هستند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 7 خرداد 1399، کد خبر: 84821،www.sabzineh.org