شعارسال:مدرسه علمیه «حاج سلطان‌العلما» مربوط به اواخر دوره قاجار است و در کاشمر، خیابان امام خمینی(ره) و در میدان مرکزی شهر واقع شده. این اثر در تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۱۹۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به‌ثبت رسیده است.
 
مدرسه علمیه حاج سلطان‌العلما مدرسه‌ای بسیار قدیمی و تاریخی است که در سال ۱۳۳۰ قمری حاج «ملاهادی سلطان‌العلما» آن را ساخت و برای پرورش علوم دینی وقف کرد. حال چند سالی است که به‌دلیل فرسودگی و بی‌توجهی مسئولان ویرانی و تخریب به جان قدیمی‌ترین حوزه علمیه کاشمر افتاده است.
 
فقط ۵۰ طلبه از ظرفیت مدرسه حاج سلطان‌العلما استفاده می‌کنند
 
مدیر مدرسه علمیه حاج سلطان‌العلما اظهار کرد: این مدرسه برای پرورش طلاب علوم دینی وقف شده است و در گذشته ۲۰۰ طلبه در این مکان آموزش می‌دیدند، ولی اکنون فقط حدود ۵۰ طلبه از این مدرسه استفاده می‌کنند.
 
علی محمدی با بیان این‌که این مدرسه علمیه قابل استفاده به‌عنوان حجره شبانه‌روزی نیست، به مهر گفت: مرحوم حاج سلطان‌العلما برای این مدرسه علمیه ۲۷ رقبه ازجمله باغ، آب و برخی رقبات دیگر را در روستاهای اطراف وقف کرده است. اکنون این مدرسه علمیه وضعیت خوبی ندارد و به‌دلیل نبود ایمنی طلبه‌ها نمی‌توانند شب در این مدرسه اسکان داشته باشند.
 
وی با بیان این‌که میراث‌فرهنگی هنوز هیچ اقدامی برای این مدرسه انجام نداده است؛ خاطرنشان کرد: با توجه به فرسوده بودن بنا، مدیر حوزه‌های علمیه خراسان رضوی اعلام کرده اگر میراث‌فرهنگی دست از این مدرسه بردارد، آن را تخریب کلی و ساختمان جدیدی در این مکان ایجاد می‌کنیم.
 
مدیر مدرسه علمیه حاج سلطان‌العلما گفت: کارشناسان میراث‌فرهنگی تاکنون از این بنا بازدیدهای بسیاری داشته‌اند و مقداری خاک برای نمونه برده‌اند، ولی هنوز هیچ تصمیمی نگرفته‌اند و همه چیز را به تهیه طرح مطالعاتی موکول کرده‌اند که نمی‌دانیم این طرح چه زمانی به اتمام می‌رسد.
 
محمدی با اشاره به این‌که هرچند دولت مشکلات اقتصادی دارد، ولی باید از تخریب این مدرسه علمیه جلوگیری شود و هرچه سریع‌تر به فکر مرمت یا تعیین تکلیف این مدرسه باشند، ابراز کرد: مدیریت حوزه علمیه خراسان فقط رضایت به تخریب مدرسه علمیه حاج سلطان‌العلما و ساخت ساختمان جدید دارد و ترمیم مدرسه را به‌صلاح نمی‌داند.
 
بنای مدرسه علیمه حاج سلطان‌العلما در دوره قاجارها ساخته شده
 
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کاشمر بیان کرد: بنای مدرسه علیمه حاج سلطان‌العلما در زمان قاجاریان ساخته شده و از چهار طرف با حجره‌های دوطبقه و دو ایوان شمالی و جنوبی محصور شده است.
 
رضا یوسفی افزود: این بنا ۴۰ اتاق مخصوص طلاب، مطبخ، ایوان شمالی و جنوبی، بادگیر، مَدرس و... دارد و به‌عنوان یکی از مدارس علمیه معروف و مطرح در استان و شهرستان شناخته شده است.
 
وی با تأکید بر این‌که این بنا در سال ۱۳۸۴ در فهرست میراث‌فرهنگی به ثبت رسیده است، تصریح کرد: درحال‌حاضر شهرستان کاشمر و کوه‌سرخ ۲۶ اثر ثبت‌شده دارد که مدرسه حاج السطان العلما یکی از این آثار است.
 
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کاشمر با بیان این‌که مدرسه حاج السلطان‌العلما نیاز مبرم به مرمت دارد، گفت: طرح مطالعاتی این مرمت در حال تهیه است؛ لذا میراث‌فرهنگی، مدیریت حوزه علمیه و اوقاف سه رأس تأثیرگذار در این مدرسه هستند.
 
وی گفت: گرچه یک رأس این مدرسه اداره اوقاف و موقوفه‌های مربوط به این مدرسه است، ولی اعلام می‌شود این موقوفات فقط برای طلبه‌هاست؛ درصورتی‌که بنای این مدرسه برای نگهداری به درآمد و هزینه‌هایی نیاز دارد.
 
یوسفی با بیان این‌که بهترین اتفاق برای این مدرسه مرمت آن است، گفت: این مدرسه علمیه گنجینه‌ای از بزرگان دینی شهرستان، استان و کشور است که با راه‌اندازی گنجینه اسناد برای مخاطب گردشگر جذاب خواهد بود.
 
وی با تأکید بر مرمت این مدرسه با همکاری اداره اوقاف، گفت: شخصیت‌های بزرگی در این مدرسه علمیه درس فراگرفته‌اند و حتی تدریس داشته‌اند. مقام معظم رهبری نیز در این مدرسه حضور داشته‌اند؛ ازاین‌رو این مدرسه می‌تواند یک گنجینه معتبر برای منطقه و استان باشد.
 
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کاشمر با بیان این‌که نماینده مردم شهرستان‌های کاشمر در مجلس شورای اسلامی نیز از اساتید این حوزه بودند و به مشکلات این مدرسه علمیه اشراف دارند و امیدواریم با کمک امام جمعه شهرستان بتوانیم مدرسه را به‌سمتی ببریم که خراب نشود و بتوانیم آن را حفظ کنیم.
 
نباید نگاه تجاری به مدرسه علمیه حاج سلطان‌العلما داشت
 
یوسفی با اشاره به این‌که نباید نگاه تجاری به این بنا داشت، ادامه داد: نباید این بنای خشت و گلی از بین برود و باید این مدرسه را همین گونه که هست پایدار نگه داریم.
 
وی با بیان این‌که گرچه از نظر اعتبارات برای مرمت مشکل داریم، تصریح کرد: برای مرمت این بنا میراث‌فرهنگی با استفاده از کارشناسان، آمادگی کامل برای نظارت و اخذ مجوزهای مربوطه برای این امر را دارد.
 
یوسفی با اشاره به این‌که این مدرسه علمیه تخریبی نیست و به مرمت نیاز دارد، گفت: مرمت این مدرسه همت چندجانبه میراث‌فرهنگی، اداره اوقاف و امور خیریه و مدیریت حوزه‌های علمیه خراسان را می‌طلبد.
 
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کاشمر گفت: چنین بنای شاخصی که حجره‌هایی در دو طبقه در طرفین با دو ایوان و بادگیر داشته باشد در منطقه نداریم و تأکیدمان بر این است که این مدرسه تخریبی نیست و به مرمت نیاز دارد؛ خصوصاً در ضلع غربی بنا ترک‌هایی فعال و مطالعات آن انجام شده است که به امورات پی‌سازی نیاز دارد و قابل مرمت است.
 
یوسفی ابراز امیدواری کرد: باید برای نگهداری یادگار گذشتگان که تاریخ و فرهنگ شهر کاشمر را نشان می‌دهد، همچون مدرسه حاج سلطان‌العلما، سرای امین‌التجار و مسجد جامع، حساسیت بیش‌تری داشته باشیم.
 
گرچه تخریب آثار باستانی به‌ثبت‌رسیده فرهنگ ما را نابود می‌کند، ولی می‌توان از این ظرفیت به‌عنوان اقتصاد گردشگری با حفظ آثاری همچون مدرسه علمیه حاج سلطان‌العلما برای گردشگری و ایجاد اشتغال استفاده کرد.
 
امیدواریم متولیان امر و مسئولان میراث‌فرهنگی کشور، استان و شهرستان کاشمر برای حل مشکل مدرسه حاج سلطان‌العلما چاره‌ای بیندیشند و این بنای ۱۰۰ ساله ارزشمند را مرمت و ازآن نگهداری کنند.
 
*** سوتیتر: مدیر مدرسه علمیه حاج سلطان‌العلما: کارشناسان میراث‌فرهنگی تاکنون از این بنا بازدیدهای بسیاری داشته‌اند و مقداری خاک برای نمونه برده‌اند، ولی هنوز هیچ تصمیمی نگرفته‌اند و همه چیز را به تهیه طرح مطالعاتی موکول کرده‌اند که نمی‌دانیم این طرح چه زمانی به اتمام می‌رسد
 
*** سوتیتر: رئیس اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کاشمر: شخصیت‌های بزرگی در این مدرسه علمیه درس فراگرفته‌اند و حتی تدریس داشته‌اند. مقام معظم رهبری نیز در این مدرسه حضور داشته‌اند؛ ازاین‌رو این مدرسه می‌تواند یک گنجینه معتبر برای منطقه و استان باشد
 
 
شعارسال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از  روزنامه سبزینه   ،تاریخ انتشار:   24 خرداد 1399،کدخبر:   85379،www.sabzineh.org