درودی: تکلیف موسسات آموزش عالی غیر مجاز روشن شود

درودی کمیسیون آموزش و تحقیقات یکی از مهمترین کمیسیون‌های مجلس شورای اسلامی به شمار می‌آید این کمیسیون ناظر بر دو حوزه آموزش و پرورش و پژوهش و فناوری فعالیت می‌کند و هر کدام از این دو حوزه‌ها نیز از مهمترین حوزه‌ها در عرصه تربیت و فرهنگ سازی محسوب می‌شوند.

شعار سال: مقصود درودی، دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاه های کشور، حمید رضا قائم پناه، دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان و علیرضا تسلیمی، دبیر سیاسی و دبیرمطالبه‌گری تخصصی و گفتمان‌سازی مرکز هماهنگی بسیج دانشجویی دانشگاه‌های آزاد اسلامی در گفتگو با «خبرگزاری دانشجو» به تشریح اولویت‌های کمیسیون آموزش در مجلس یازدهم پرداختند. متن گفتگو با فعالان بسیج دانشجویی را در ادامه می خوانید:

تحقق عدالت آموزش اصلی ترین اولویت کمیسیون آموزش

درودی کمیسیون آموزش و تحقیقات یکی از مهمترین کمیسیون‌های مجلس شورای اسلامی به شمار می‌آید این کمیسیون ناظر بر دو حوزه آموزش و پرورش و پژوهش و فناوری فعالیت می‌کند و هر کدام از این دو حوزه‌ها نیز از مهمترین حوزه‌ها در عرصه تربیت و فرهنگ سازی محسوب می‌شوند، چون مردم آموزش و پرورش فرزندان خود را از همان کودکی به آموزش و پرورش و مدارس واگذار می‌کنند و پس از آن نیز وظیفه فرهنگ سازی و آموزش علم، پژوهش و فناوری به دانشگاه‌ها محول می‌شود؛ بنابراین کمیسیون آموزش و تحقیقات به عنوان کمیسیون ناظر بر آموزش و پرورش و علم و فناوری یکی از مهمترین و اصلی‌ترین کمیسیون‌های مجلس است.

با توجه به پوست اندازی و تغییر نگاهی که در مجلس یازدهم نسبت به مجلس دهم وجود دارد تعیین نقشه راه جدید مجلس در هر یک از کمیسیون‌ها یکی از نکات بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد با این وجود اگر بخواهیم برای کمیسیون آموزش و تحقیقات نیز یک آینده جدید متصور شویم باید روی عدالت آموزشی به عنوان یک مسئله مهم تمرکز شود.

یکی از موضوعات استراتژیک نظام هم بحث عدالت آموزشی است؛ با این وجود اگر بخواهیم یک جامعه متعالی و توسعه یافته داشته باشیم باید به معنای عام عدالت را در جامعه پیاده کنیم و در این راستا عدالت آموزشی یکی از مهمترین بحث‌هایی است که می‌تواند زمینه را برای دستیابی به عدالت اجتماعی فراهم کند.

امروز برخی‌ها بحث مساوات آموزشی را مطرح می‌کنند؛ اما واقعیت این است که ما دنبال عدالت آموزشی هستیم تا کسانی که تا به امروز از امکانات کمتر استفاده کرده اند بتوانند بیشتر از حد معمول بهره ببرند.

نکته دیگر اینکه عدالت آموزشی فقط به معنای کمیت نیست بلکه کیفیت عدالت آموزشی هم یک مقوله بسیار مهم است که معمولا از دید کارشناسان و پژوهشگران دور می‌ماند. وقتی از عدالت آموزشی صحبت به میان می‌آید آنچه پررنگ است این است بگویم به ازای هر ۱۵ نفر دانش آموز یک معلم وجود داشته باشد و این در حالی است که آنچه مهم است کیفیت آموزشی است، چون اگر ۱۵ دانش آموز در یک منطقه محروم با یک معلم بدون تجربه سر و کار داشته باشند کیفیت آموزشی آن‌ها با دانش آموزی که معلم آن‌ها دارای سابقه و تجربه لازم است فرق می‌کند. با این وجود عدالت آموزشی که بنده به آن اشاره کردم عام است و کمیت و کیفیت آموزش را با هم در برمی گیرد و این در حالی است که بحث کیفیت بعضا دور از نگاه پژوهشگران قرار می‌گیرد.

یکی از راه‌های تحقق عدالت آموزشی ایجاد تحول در آموزش و پرورش است و خوشبختانه در این راستا نیز سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نوشته شده، اما این سند آن طور که باید و شاید پیاده نشده و نظارتی هم بر آن صورت نگرفته است با این وجود انتظار می‌رود که مجلس شورای اسلامی و بالاخص کمیسیون آموزش و تحقیقات اولویت اول خود را پیگیری و نظارت بر اجرای دقیق این سند قرار دهند. در این سند به نکاتی هم، چون چشم انداز مدارس در سال ۱۴۰۴ و تقویت بنیان خانواده و کمک به افزایش سطح مهارت‌ها و توانایی‌های خانواده در ایفای نقش تربیتی متناسب با اقتضائات جامعه اسلامی اشاره شده است، اما مدارس هنوز از این مسائل فاصله دارند هم چنین در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به موضوع عدالت آموزشی پرداخته شده به گونه‌ای که در بند ۵ آن در تامین و بسط عدالت در برخورداری از فرصت‌های تعلیم و تربیت با کیفیت مناسب با توجه به تفاوت‌ها و ویژگی‌های دختران و پسران مناطق مختلف کشور تاکید شده است از طرفی ارتقای منزلت اجتماعی و جایگاه حرفه‌ای منابع انسانی با تاکید بر نقش الگویی معلم یکی دیگر از بند‌های سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است که روی زمین مانده و پیگیری و نظارتی از طرف مجلس در این رابطه صورت نگرفته است.

هم چنین یکی دیگر از بند‌های سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ترویج و تعمیق فرهنگ حیا، عفاف و حجاب متناسب با قابلیت‌ها و ظرفیت‌های نظام تعلیم و تربیت است. به هر روی حجاب یکی از دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب نیز محسوب می‌شود که این موضوع نیز باید مورد توجه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس باشد. در مجموع معتقدم مهمترین اولویت مجلس و کمیسیون آموزش و تحقیقات می‌تواند پیگیری و نظارت بر اجرای دقیق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش باشد.

درودی: کمیسیون آموزش تکلیف موسسات آموزش عالی غیر مجاز را روشن کند/ قائم پناه: ضرورت پرهیز از انتخاب افراد فاقد کارایی مفید به عنوان رئیس کمیسیون آموزش

موضوع دیگری که کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس می‌تواند به آن بپردازد پیگیری و نظارت بر اجرای سند دانشگاه اسلامی است؛اگر چه در گذشته نیز بحث دانشگاه اسلامی مطرح شده، اما تا به امروز هیچ نظارت و پیگیری در این رابطه صورت نگرفته است.

تصویب و نظارت بر نظام ارتقای علمی اعضای هیئت علمی نیز از جمله مسائلی است که کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس می‌تواند به آن ورود پیدا کند بنده در جلسه‌ای که به مناسبت روز دانشجو با حضور وزیر علوم برگزار شد این بحث را مطرح کردم و گفتم ساز و کار متقن، مشخص و شفافی در راستای جذب هیئت علمی وجود ندارد و گویا در دانشگاه‌ها اگر چه فراخوان‌هایی داده می‌شود، اما بحث شایسته سالاری در جذب اعضای هیئت علمی وجود ندارد و باند بازی ها، و مافیا‌های بسیار زیادی که در عرصه دانشگاه‌ها به وجود آمده و رابطه‌هایی که جای ضابطه‌ها را گرفته اند در روند جذب هیئت علمی اثرگذار هستند به هر روی وزیر علوم در این رابطه قول پیگیری داد، ولی ما عملا هیچ اقدامی را شاهد نبوده ایم.

اشکالات نظام رتبه بندی و ارتقای اعضای هیئت علمی برطرف شوند
موضوع دیگر اینکه نظام رتبه بندی و ارتقای علمی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها در کشورمان دچار اشکال است؛ مثلا یکی از این ایرادات چاپ مقالات isi است؛ چرا که این مقالات عملا هیچ کاربردی برای کشور ندارند و با جهش تولیدی که رهبر معظم انقلاب مطرح کردند خیلی نسبت خوبی برقرار نمی‌کند. به هر روی اکثر مقالاتی که در مجلات isi منتشر می‌شوند تئوری بوده و ما این گونه علم خود را در اختیار کشور‌های بیگانه و غربی قرار می‌دهیم و این مقالات هیچ سودآوری برای کشورمان ندارند. با این وجود یکی از مشکلات ارتقای اعضای هیئت علمی همین بحث مقالات isi است که به نظر بنده باید کم رنگ‌تر شوند و از طرفی ما بتوانیم بحث تولید محوری را در این نظام ارتقا بگنجانیم تا بتوانیم با برقراری رابطه بین دانشگاه و صنعت هم علم خود را به روز کرده و هم به صنعت کمک کنیم.

معتقدم وقتی چرخ صنعت به کار می‌افتد به تبع آن چرخ اقتصاد کشور هم به کار خواهد افتاد در کشور‌های پیشرفته، صنعتی و علمی نیز چرخه دانشگاه و صنعت خیلی خوب برقرار است و اساتید مسائل مورد نیاز کشور خود را در دانشگاه‌ها مطرح می‌کنند و به واسطه دانشجویان ارشد و دکترا پایان نامه‌ها را در راستای ارتقا و بهبود صنایع در حوزه‌های مختلف تعریف می‌کنند و بعد از دو تا چهار سال که پایان نامه‌ها تکمیل می‌شود هم برای آن مسئله راه حلی اندیشیده شده و هم اینکه دانشجویی صرفا مباحث تئوریک را مطالعه نمی‌کند، چون او در محیط آزمایشگاه و کارگاه علم خود را در عمل و به صورت ظاهری و بیرونی مشاهده می‌کند و بعد هم احتمالا در همان صنعت و علم پیشرفت خواهد کرد؛ اما متاسفانه در ایران دانشجویان و حتی دانشجویان فنی و مهندسی و علوم پایه نیز بیشتر روی مباحث نظری کار می‌کنند و البته از دل این مباحث هم مقالات isi بیرون می‌آید، ولی این مقالات عملا به درد خاصی نمی‌خورند و فقط برای گرفتن مدرک خوب هستند و خب این مدرک هم کارایی ندارد به گونه‌ای که امروز شاهدیم روز به روز به تعداد فارغ التحصیلان این مقاطع افزوده می‌شود.

به هر روی یکی از دلایل بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها این است که موضوعات پایان نامه‌ها با موضوعات مورد نیاز کشور و صنعت یکی نیست یعنی استاد و دانشجو یک مسئله را بررسی می‌کنند، ولی مسئله مورد نیاز کشور و صنعت مسئله دیگری است. معتقدم کمیسیون آموزش و تحقیقات می‌تواند از بررسی پایان نامه‌ها به عنوان اهرمی برای نظام ارتقای اعضای هیئت علمی استفاده کند و اگر اعضای این کمیسیون هم نیاز به کمک داشته باشند ما می‌توانیم فعالیت‌ها و پژوهش‌هایی را که در این رابطه انجام داده ایم در اختیار آن‌ها قرار دهیم؛ البته متاسفانه در سال‌های قبل نه روسای کمیسیون آموزش و تحقیقات و نه اعضای این کمیسیون هیچ میلی نسبت به این قضیه نداشتند و نه تنها سراغ تشکل‌های دانشجویی نیامدند بلکه شاید خودشان هم خیلی به نظام ارتقایی اعتقادی نداشتند.

ما در سال‌های اخیر بحث جذب اعضای هیئت علمی و نظام ارتقای اعضای هیئت علمی را خیلی نقد کرده ایم، ولی عملا در سطح کشور و مجلس شاهد اقدامی نبوده ایم.

یکی از مشکلاتی که عدالت اجتماعی را در دانشگاه زیر سوال می‌برد و بیشتر هم در مقطع دکترا به چشم می‌خورد بحث آموزش زبان است که الزامی بوده و همه باید این دوره را بگذرانند مثلا کسی که رشته تحصیلی او ادبیات عرب و یا زبان و ادبیات فارسی است باید همان آزمون زبانی را بدهد که دانشجویان مهندسی و علوم پایه در آن شرکت می‌کنند و البته بنده معتقدم نیازی به این آزمون نیست، چون این آزمون مافیا‌ها و فساد‌هایی را به وجود آورده که در این بین پول‌هایی از بین دانشجویانی که بعضا محتاج و نیازمند هستند، ولی مجبورند این آزمون را بدهند اخذ می‌شود و همین موضوع آن‌ها را دچار مشکل می‌کند به هر روی این موضوع نیز از جمله مسائلی است که بنده آن را با وزیر علوم هم در میان گذاشته ام و این پیشنهاد را داده ام که هر آزمون زبانی که برگزار می‌شود مختص به هر رشته و هر دانشگاه باشد و دانشگاه این آزمون را برگزار کند نه اینکه یک آزمون به صورت سراسری برگزار شود و همه ملزم به قبولی در آن باشند؛ البته اگر قرار باشد عده‌ای برای ادامه تحصیل به خارج از کشور بروند در اینجا می‌توان آزمون زبان دیگری را تعبیه کرد، اما اینکه آزمون زبان برای سایر رشته‌ها و همه افرادی که می‌خواهند دکترا بگیرند چه کسانی که می‌خواهند به خارج از کشور بروند و چه کسانی که قصد خروج از کشور را ندارند یکی باشد این هم جزو مصادیق بی عدالتی آموزشی در کشورمان است.

کمیسیون آموزش تکلیف موسسات آموزش عالی غیر مجاز را روشن کند
یکی دیگر از مقولاتی که کمیسیون آموزش و تحقیقات می‌تواند به آن ورود کند مقوله موسسات آموزش عالی غیرمجاز است، چون ما در همین دوره از انتخابات مجلس شاهد بودیم یکی از نمایندگان مدرک تحصیلی خود را از همین موسسات غیرمجاز اخذ کرده بود و در دوره‌های قبل نیز چنین مقوله‌ای را داشته ایم. معتقدم کمیسیون آموزش و تحقیقات باید یک بار برای همیشه برای رسیدگی به وضعیت موسسات آموزش عالی غیرمجاز وقت بگذارد و لیست موسسات مجاز و غیرمجاز را تهیه کند و پس از آن به نظارت و بررسی موسسات غیرمجاز آموزش عالی بپردازد و البته باید قوه قضاییه را در جریان بگذارد تا بتوان با این موسسات برخورد کرد.

اخیرا نیز بحثی در خصوص پایان نامه نویسی به صورت غیرمجاز مطرح شد که به نظر می‌رسد کمیسیون آموزش و تحقیقات نیز باید به این موضوع ورود پیدا کند.

در بحث دانشگاه فرهنگیان نیز مشکلاتی وجود دارد که در این رابطه نظام رتبه بندی فرهنگیان یکی از مقولاتی است که کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس باید به آن ورود پیدا کند، چون هنوز معلوم نشده براساس چه نظامی قرار است این اتفاق صورت بگیرد. هم چنین بحث حقوق دانشگاه فرهنگیان موضوعی است که مورد انتقاد دانشجویان این دانشگاه قرار گرفته، چون دولت بخشی از حقوق آن‌ها را پرداخت نمی‌کند بنابراین این موضوع هم باید شفاف سازی شود و دولت باید پاسخ بدهد این پول را در کجا هزینه می‌کند البته این پول به گفته دوستان در بخش ساخت و ساز و یا خوابگاه‌ها هزینه نشده است بنابراین کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس باید بررسی کند این پول در کجا هزینه شده است.

موضوع دیگری که دانشجویان دانشگاه فرهنگیان به آن نقد دارند بحث واحد‌های درسی آنهاست، چون این واحد‌ها بعضا یا با هم هم پوشانی دارند و یا واحد‌هایی هستند که به درد دانشجویان این دانشگاه نمی‌خورند و این نیز موضوع دیگری است که کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس می‌تواند به آن ورود پیدا کند.

قائم پناه: تقریبا طی چند روز آینده، وضعیت کمیسیون‌های تخصصی مجلس یازدهم نیز مشخص خواهد و یکی از کمیسیون‌های مهم و حیاتی مجلس، کمیسیون آموزش و تحقیقات است که باید اعضای آن دارای تخصص و برنامه باشند.

کمیسیون آموزش برای اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش برنامه داشته باشد
یکی از اولویت‌های مهم و پیش روی این کمیسیون، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است که باید برای اجرای آن، برنامه داشته و خود را موظف به پیگیری و نظارت بر اجرای دقیق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بدانند.

رهبر معظم انقلاب میفرمایند سند تحوّل، یک ریل‌گذاری است؛ سند تحوّل میتواند آموزش و پرورش را به آن سرمنزل مورد نظر برساند؛ ما باید کاری کنیم که این اتّفاق بیفتد. خب گفتند ابلاغ کردیم، درست هم هست ابلاغ شده لکن ابلاغ کافی نیست، ابلاغ قدم اوّل است؛ باید کاری کنیم که این سند محقّق بشود.

برای تحوّل آموزش و پرورش روحیه‌ی انقلابی لازم است و روحیه‌ی انقلابی یعنی ترس و ملاحظه‌کاری نداشته باشیم؛ پس کمیسیون آموزش مجلس یازدهم باید دارای روحیه انقلابی بوده و آنچه در توان دارد در راستای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بکار گیرد.

اولویت دیگری که این کمیسیون باید برای آن برنامه داشته باشد، پیگیری و نظارت بر اجرای دقیق نقشه جامع علمی کشور و سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها است. همچنین اولویت مهم دیگر این کمیسیون باید مقابله جدی با خصوصی سازی در آموزش و پرورش و ایستادگی در مقابل طرح‌هایی همچون طرح خرید خدمات آموزشی باشد؛ کما اینکه متاسفانه در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس دهم، شاهد سکوت نمایندگان در این زمینه بودیم.

پرهیز از انتخاب افراد فاقد کارایی مفید به عنوان رئیس کمیسیون آموزش
عده‌ای که چندین سال در کمیسیون آموزش بوده اند و الان نیز در تلاش هستند تا در این کمیسیون مسئولیت بگیرند، ابتدا باید گزارشی از این چندسال عملکرد خود ارائه بدهند و اینکه برای اولویت‌هایی که مطرح شد، چه اقداماتی انجام داده اند؟ چرا در برابر خصوصی سازی آموزش و پرورش سکوت کردند؟

از مسائل بعدی، پیگیری عدالت آموزشی، اجرای صحیح رتبه بندی معلمان و تلاش برای منزلت معلمان است با این وجود کمیسیون آموزش هم باید برای این مسائل برنامه داشته باشد و ما هم به جد مطالبه خواهیم کرد.

نکته مهم دیگر، موضوع انتخاب رئیس کمیسیون می‌باشد که درخواست میکنیم اعضای کمیسیون در انتخاب رئیس، دقت کافی به خرج بدهند و با حساسیت تمام عمل کنند.

نمایندگان توجه داشته باشند که رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس باید شجاع، دغدغه مند، با برنامه انقلابی، دارای تخصص و معتقد به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، نقشه جامع علمی کشور و سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها باشد.

اعضای کمیسیون آموزش حواسشان به افرادی که قریب به ۷ سال بر این کمیسیون ریاست کرده اند و باز هم ادعای ریاست دارند، باشد، چون این افراد نه تنها کار مفیدی انجام نداده اند بلکه ضربات جدی هم وارد کرده اند، لذا مطالبه جدی ما از نمایندگان این است که نهایت دقت را داشته باشند و فردی را که همه صلاحیت‌ها و شایستگی‌ها را دارا است انتخاب کنند.

آمادگی جنبش دانشجویی برای کمک به کمیسیون آموزش

تسلیمی: مجلس یازدهم را اگر نگوییم آخرین امید مردم به مجلس شورای اسلامی است؛ مطمئنا یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش اعتماد و مشارکت مردم در فرایند سیاسی کشور است تا مجلس بتواند جایگاه خود را در حل مسائل و مشکلات مبتلا به آن‌ها پیدا کند که در این بین نقش تک تک کمیسون‌ها و حیطه‌ی وظایف آن‌ها نقشی تاثیر گذار بوده و مکمل یکدیگر هستند.
درودی: کمیسیون آموزش تکلیف موسسات آموزش عالی غیر مجاز را روشن کند/ قائم پناه: ضرورت پرهیز از انتخاب افراد فاقد کارایی مفید به عنوان رئیس کمیسیون آموزش

بدیهی است که آموزش خود به معنای حقیقی زیرساخت اصلی و بنیه اساسی هر جامعه و کشوری است و در صورت انجام یک ریل گذاری صحیح و اصولی می‌تواند متضمن رشد و اعتلای سایر بخش‌ها شود؛ بنابراین آموزش مسئله‌ای است که با صلاح و رستگاری یک ملت در ارتباط است؛ اما عموما محل اعتراض همگان بوده و همواره هم آنگونه که باید جدی گرفته نمی‌شود.

به هر روی اگر بخواهیم برای حل مسائل و مشکلات حوزه آموزش در کشور روی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس متمرکز شویم پنج انتظار از این کمیسیون وجود دارد و این انتظارات عبارتند از: طراحی مدل و سازکاری برای دستیابی به عدالت آموزشی، تصویب و نظارت بر نظام ارتقای علمی اعضای هیئت علمی، رسیدگی فوری به وضعیت موسسات آموزش عالی غیرمجاز، تصویب و اجرای دقیق و صحیح نظام رتبه بندی فرهنگیان و پیگیری و نظارت مستمر بر اجرای دقیق سند دانشگاه اسلامی که توجه و حرکت سریع کمیسیون آموزش مجلس یازدهم به سمت آن‌ها را می‌طلبد؛ و در این راستا نیز جنبش دانشجویی آمادگی خود را در جهت یاری و حمایت از نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای نیل به این اهداف اعلام می‌کند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار 25 خرداد 99، کد خبر: 854554، www.snn.ir