شعار سال : در ایران عصر قاجار اکثر زنان به مراقبت‌های بهداشتی مدرن دسترسی نداشتند. اغلب آن‌ها در مواجهه با بیماری فقط می‌توانستند از اعضای خانواده یا پیرزنان باتجربه کمک بگیرند. به گفته دکتر نلیگان، «هر زنی در زمینه پزشکی صاحب موقعیت است و داروهایی چون روغن کرچک، فلوس، ترنجبین، دم‌کرده گل بنفشه، انواع جوشانده گیاهی و تریاک را به کار می‌گیرد.

در شرایطی که زنان طبیب در دسترس نبودند، زنان گاهی ناچارا به طبیبان و پزشکان مرد مراجعه می‌کردند اما به دلیل هنجارهای تفکیک جنسیتی و حجاب میان نامحرمان، معاینه و مداوای زن بیمار برای طبیبان اعم از داخلی یا خارجی مشکلات فراوانی داشت و سیاحان فرنگی در این باره مفصل نوشته‌اند. از جمله: «تا پیش از برپایى نظام مشروطیت، زن ایرانی حتى براى درمان بیماری‌هاى خود حق رفتن به مریض‌خانه یا آوردن طبیب را نداشت.»

پولاک طبیب اتریشی ناصرالدین شاه و معلم طب جدید در دارالفنون که سال‌های زیادی در ایران به سر برد و با طبقات مختلف حشر و نشر داشت می‌گوید: «گاهی اوقات، زنانی از طبقات بالا با چادر کهنه به خانه اطبای اروپایی می‌رفتند و با آنها درباره یک بیماری پنهانی مشورت می‌کردند.»

در دوران همه‌گیری طبقات بالای شهری از شهر خارج می‌شدند و به ییلاقات پناه می‌بردند. زنان این طبقات که به‌ندرت اندرونی را ترک می‌کردند از زندگی محصور رنج می‌بردند و فرار به ییلاق برای زندگی پرملال آنها تنوعی بود. لیدی شیل همسر دیپلمات انگلیسی گزارش می‌دهد که زنان اعیان تبریزی به علت یکنواخت بودن زندگی خود بلاهایی مانند وبا و طاعون را آرزو می‌کردند تا با ترک شهر و پناه جستن در ییلاقات از یکنواختی زندگی روزانه رها شوند.

دستاوردهای کلی سلامت و بهداشت عمومی در سده گذشته نمی‌تواند این واقعیت را بپوشاند که سلامتی و بیماری در کل جمعیت توزیع یکنواختی ندارد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که گروه‌های معینی از مردم نسبت به سایرین از سلامتی بیشتری برخوردارند و مهمترین علت نابرابری‌های بهداشتی درمانی، نابرابری‌های مادی است. اما نابرابری‌های بهداشتی به تفاوت میان طبقات اجتماعی یا میان خانوارهای محروم و غیرمحروم محدود نیست.

شواهد موجود حاکی از آن است که وقتی منابع محدود باشد زنان از سهم خود در می‌گذرند تا شوهر و فرزندانشان به خوبی تامین شوند.

 شعار سال برگرفته از کانال تلگرامی زنان امروز