فکرش را کنید حتی به ازای هر نفر در استان که بر اساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن که سال 90 انجام شد 867 هزار و 727 نفر هستند (که البته اکنون به بیش از 900 هزار نفر افزایش‌یافته‌اند) یک جلد کتاب هم وجود ندارد.

تعداد افراد عضو شده در کتابخانه‌های استان هم (درصورتی‌که جمعیت استان را همان حدود 867 هزار نفر در نظر بگیریم) کمتر از 4 درصد جمعیت استان است. بر اساس آمار دقیق یعنی فقط 30 هزار و 734 نفر! واقعاً قابل‌تأمل است.

هرچند آمار ارائه‌شده نسبت به سنوات گذشته نشان‌دهنده رشد است اما به حال این وضعیت بازهم باید گریست.

موضوع زمانی غم‌انگیزتر می‌شود که طی سال‌های گذشته زمانی که اعلام شد سرانه مطالعه هر فرد در کشور 76 دقیقه است در استان نیز آماری غیرقابل استناد عنوان شد که طی آن سرانه مطالعه هر فرد در استان طی یک روز را 75 دقیقه و 19 ثانیه عنوان کرد! آماری تقریباً غیرقابل‌پذیرش که نشان از ضعف در جامعه آماری دارد که از آن‌ها داده‌های لازم جمع‌آوری‌شده بود.

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان شمالی درباره وضعیت مطالعه و آمار کتاب و کتاب‌خوانی در استان، وضعیت نامطلوب موجود را تأیید کرده و می‌گوید متأسفانه تاکنون آمار قابل‌پذیرشی از سرانه مطالعه مردم استان منتشرنشده بود و زمانی که سرانه مطالعه کشور 76 دقیقه اعلام شد، این آمار در استان 75 دقیقه و 19 ثانیه عنوان شد که هم پذیرش آن سخت است و هم آمار قابل استنادی نیست. چراکه با این آمار اعلام‌شده وضعیت ما از خیلی کشورها بهتر خواهد بود.

علی‌محمد جهانی بابیان اینکه مرکز آمارگیری دقیقی در حوزه کتاب‌خوانی وجود ندارد می‌افزاید آماری که در حوزه کتابخانه‌ها ارائه می‌شود باید از جامعه‌ای گرفته شود که معنای جامعیت در آن وجود داشته باشد.

وی با اعلام اینکه از سال گذشته تمامی آمار و اطلاعات این نهاد به‌صورت آنلاین با تهران درآمده و بانک اطلاعاتی ترتیب داده‌شده است می‌گوید هم‌اکنون 59 کتابخانه در استان وجود دارد که شهرستان‌های گرمه، جاجرم و فاروج ازنظر سرانه کتابخانه‌ها و به دنبال آن سرانه کتاب در استان رتبه‌های نخست تا سوم را دارند.

وی البته یکی از علل رتبه بالای این شهرستان‌ها در سرانه کتابخانه و کتاب را جمعیت کم آن‌ها در مقابل امکانات موجودشان در مقایسه با شهرستان‌های بزرگ‌تر می‌داند.

* فدراسیون بین‌المللی کتابداری

جهانی همچنین از فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری (IFLA) که ارگانی مستقل، غیردولتی، بین‌المللی و غیرانتفاعی که مقر اصلی آن در کشور هلند است و بیش از 144 کشور جهان در آن عضویت دارند و استاندارد کشورهای عضو ازجمله ایران بر آن اساس سنجیده می‌شود سخن به میان آورده و می‌گوید سرانه کتابخانه‌های موجود در استان که 59 عدد هستند به ازای هر 25 هزار نفر 1.73 می‌شود. این در حالی است که استاندارد کشورهای عضو IFLA 9.4 است و نشان‌دهنده عقب بودن معنادار ماست.

وی همچنین سرانه کتاب استان را باوجود 687 هزار کتاب در کل کتابخانه‌های استان، 79 عدد به ازای هر یکصد نفر عنوان کرده و خاطرنشان می‌کند این آمار در استاندارد کشورهای عضو IFLA، 150 کتاب به ازای هر یکصد نفر و در 15 کشور برتر دنیا 630 جلد کتاب به ازای هر یکصد نفر است که نشان می‌دهد باید تلاش‌های بیشتری برای کتاب‌خوان کردن مردم صورت گیرد.

* امانت گیری کتاب یک‌چهارم استاندارد جهانی

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان نرخ امانت گیری کتاب توسط مردم استان را 85 اعلام کرده و می‌گوید این در حالی است که این نرخ در کشورهای عضو IFLA، 350 و در 15 کشور پیشرفته دنیا یک هزار و 130 است.

* 3 عضویت در هر 100 نفر

جهانی خاطرنشان می‌کند در استان ما از هر یکصد نفر تنها 3.54 نفر عضو کتابخانه‌ها هستند که در کشورهای عضو IFLA، 15 و در 15 کشور برتر دنیا 42 است.

* بررسی راهکار

وی اظهار می‌کند بررسی آمار کتاب‌خوانی بستگی به تعریفمان از مطالعه دارد. به‌ویژه در وضعیت کنونی که فضای مجازی نیز وارد زندگی روزمره مردم شده و شاید مردم روزانه یک ساعت در آن به بررسی محتوا بپردازند. لذا ضرورت دارد مسیر مطالعه مجازی به‌سوی مفید شدن پیش رود.

وی بابیان اینکه اکنون در بعضی دروس دانشگاهی کتاب به‌اندازه کافی در کتابخانه‌های استان وجود ندارد و دانشجویان از تهیه آن‌ها بازمی‌مانند می‌افزاید به همین جهت این افراد از فضای مجازی نیاز خود به کتاب را رفع می‌کنند. به همین سبب باید از افزایش ابعاد تلفن‌های همراه، در دسترس بودن و تناسب قیمت آن‌ها نسبت به کتب استفاده کرده و مسیر مطالعه مردم در فضای مجازی را به سمت مفید بودن پیش ببریم.

جهانی مطالعه مفید را مطالعه‌ای می‌داند که بر شخص تأثیرات اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، علمی و ... که شاید بعضاً با نظر شخص متفاوت باشد، بگذارد.

* کیفیت نامناسب کتب

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان سطح کیفی بعضی کتب موجود را نامناسب دانسته و عقیده دارد باید کیفیت آن‌ها افزایش یابد و به سطح موردنظر خوانندگان برسد.

وی علاوه بر این، برگزاری نمایشگاه‌های باکیفیت کتاب، ارائه بن‌های واقعی کتاب که با خریدوفروش کتاب ردوبدل شود، حمایت از ناشران، برگزاری مسابقات و نشست‌های مختلف، حمایت رسانه‌ها، هدیه دادن کتاب با موضوعات موردعلاقه فرد مقابل و ... را از راهکارهای افزایش استقبال بیشتر مردم از کتاب دانست.

* با کتاب آشتی‌کنیم

همان‌طور که از آمار پیداست وضعیت استان در بخش کتاب و کتاب‌خوانی دردناک‌تر از هر وضعیتی است که در نظر داشتیم. بیاییم کمی همت کنیم و در امور روزانه خود یا حداقل در وقت‌های اضافی که در روز آن‌ها را به بطالت می‌گذرانیم زمانی را به کتاب‌خوانی اختصاص دهیم و با آن یار مهربان آشتی‌کنیم و مطمئن باشیم نخستین فردی که از این کار نفع می‌برد خودمان هستیم.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت خبری اتفاقیه، تاریخ انتشار: 9 اردیبهشت 1395، کد خبر: 8506، www.etefaghyeh.ir