شعار سال: جمعی از دانش آموختگان دکتری نسبت به اقدام سازمان امور دانشجویان برای صدورمدرک تحصیلی اعتراض کردند و با ارسال نامه‌ای به وزیر علوم خواستار رسیدگی به این مشکل شدند که حاجی زاده، مدیرکل بورس و اعزام دانشجویان سازمان امور دانشجویان در پاسخ به این اعتراض اعلام کرد که این مشکل در حال بررسی است و باید دانشجویان صبر داشته باشند.

پس از این اظهار نظر حاجی زاده، جمعی از دانش آموختگان و دانشجویان دکترا در واکنش به آن در خصوص فرصت مطالعاتی جوابیه‌ای را صادر کردند که متن آن به شرح زیر است:

آقای دکتر حاجی زاده
مدیر کل محترم بورس و اعزام دانشجویان سازمان امور دانشجویان
با سلام و احترام

طبق اظهار نظر حضرتعالی که "سازمان نمی‌تواند خلاف قوانین عمل کند و فارغ التحصیلان باید علاوه بر نامه عدم کاریابی، دو برابر مدت زمان فرصت مطالعاتی را بگذرانند تا بتوانند مدرک خود را بگیرند یا معادل ریالی آن را به نرخ روز پرداخت نمایند"، چند سوال ذهن ما را مشغول نموده است. بدیهی است پاسخ به این سوالات ابهامات را خواهد زدود و فاصله ایجاد شده بین مسئولین و جامعه علمی را کاهش خواهد داد.

۱. آیا تصمیم اخیر سازمان در اخذ این هزینه یا طی شدن این دوره فرصت مطالعاتی که بر اساس گفته شما قانونی است، از گذشته بوده یا اکنون وضع شده است؟

اگر از قبل بوده چرا در گذشته اجرا نشده که این خود خلاف قانون است، و با پایبندی بر مرّ قانون در تضاد است. چرا که بسیاری از تعهد‌های خدمت در گذشته با نامه عدم کاریابی لغو شده است؛ و اگر مربوط به حال است که مطابق اصل ۱۶۹ قانون اساسی و ماده ۴ قانون مدنی، هیچ قانون و دستورالعملی به جهت وجود حقوق مکتسب افراد عطف به ماسبق نمی‌شود و نمی‌تواند حقوق مکتسبه را به موجب قوانین سابق از آن‌ها ضایع کند؛ بنابراین شامل دانشجویان و دانش آموختگانی که قبل از این اصلاحیه از آن استفاده نمودند، نمی‌شود. بدیهی است که اجرای آن برای این دانشجویان نیز خلاف قانون است. در هر دو صورت، قانون نقض شده و نیازمند پیگیری است نه آنکه ساده از کنار آن عبور نمایید.

۲. اگر این دو برابر مدت زمان فرصت مطالعاتی جدا از بحث آموزش رایگان است، چرا در مدرک موقت ارائه شده دکترا به ازای شش ماه فرصت مطالعاتی یک سال و نیم به مدت تعهد اضافه شده است؟ و همچنین هیچ تفکیکی بین تعهد آموزش رایگان و تعهد فرصت مطالعاتی صورت نگرفته است؟ آیا بیان این سوال روا نیست که اگر هدف خدمت به کشور است چه تفاوتی بین تعهد خدمت آموزش رایگان و یا تعهد خدمت فرصت مطالعاتی است؟! به نظر می‌رسد بهای سنگین آزادسازی این تعهد موجب بروز و شیوع این تفاوت در برخورد باشد. مطمئن باشید اگر مطالبی که امروز با قاطعیت بیان کردید به صورت شفاف و مکتوب به سمع و نظر دانشجویان می‌رسید، عطای فرصت مطالعاتی را به لقایش می‌بخشیدند. زیرا توان پرداخت آن را پس از فارغ التحصیلی نخواهند داشت. چرا که تعهد حضور تمام وقت در دانشگاه را داشته و پس اندازی هم نداشتند.

۳. این نکته قابل توجه است که اگر واقعاً کاری متناسب با سطح علمی فارغ التحصیلان دانشگاه دولتی، که تمام وقت خود را صرف ارتقای علمی کشور عزیزمان ایران کرده اند، وجود ندارد (که اگر هست کافی است بیان نموده تا همه فارغ التحصیلان با اشتیاق کامل جذب آن شوند)، پس ارائه نامه عدم کاریابی چه ارزشی خواهد داشت؟

از نظر جنابعالی تنها گذشتن دو برابر مدت فرصت مطالعاتی چه دردی از کشور دوا می‌کند؟ اگر کاری هست نیازی به تفکیک تعهد فرصت مطالعاتی از تعهد آموزش رایگان نیست (که چه بسا در مدرک موقت دو تعهد در هم ادغام شده اند)، زیرا همه تمایل به انجام کار خواهند داشت و موارد بالا اتفاق نمی‌افتد. ولی اگر کاری مناسب نیست، از این تفکیک نتیجه‌ای درخور و شایسته شأن فارغ التحصیل دکترا نمی‌توان گرفت که این خود درد را عمیق‌تر خواهد کرد.

۴. به خبری که اخیراً  انتشار یافته دقت کرده اید؟!

"پیشتازی ایران در دیپلماسی علمی دنیا"
آیا جز این است که سهم قابل توجهی از این پیشتازی مربوط به فعالیت خالصانه دانش آموختگان و دانشجویانی است که با فرصت مطالعاتی جایگاه علمی کشور عزیزمان ایران را بالا برده و به ارزش و اعتبار آن افزودند؟!

خالی از لطف نیست که متذکر شویم در اکثر کشور‌ها دانشجویان بابت پژوهشی که انجام می‌دهند از دانشگاه مربوطه حقوق دریافت می‌کنند، ولی در کشور ما نه تنها دانشجو حقوقی دریافت نمی‌کند پس از فارغ التحصیلی باید تا سال‌ها کار کند وام‌های دریافتی را تسویه نماید. جهت یادآوری ذکر می‌کنیم که در خصوص فرصت مطالعاتی هم ۳۵ درصد این کمک هزینه توسط خود دانشجو پرداخت شده است. آیا پژوهش‌های صورت گرفته که بعضا کاربرد‌های صنعتی داخلی هم دارد، وارد کردن دانش از کشور‌های دیگر به ایران به همراه مقالاتی که در ژورنال‌هایی با ضریب تاثیر بالا چاپ شده اند، هیچ سودی برای تراز علمی کشور نداشته است؟ آیا روا است که این موفقیت‌ها را نادیده گرفته و تنها به دید مهاجرت به درخواست قانونی ما بی توجهی شود؟!

آیا تنها دلیل گرفتن دانشنامه مهاجرت است؟ بدون شک پاسخ این سوال" خیر" خواهد بود. یکی از مثال‌هایی که می‌توان زد این است که هدف می‌تواند بستن قرارداد یک، دو و یا چند ساله با مراکز و موسسات علمی باشد و پس از اتمام، ارزآوری و ورود سرمایه به کشور را منجر شود. وزارت علوم نیز با علم و آگاهی از افزایش و ترویج روابط بین المللی این فرصت را ایجاد کرده است. مطمئناً نتیجه این اعتماد، عنوان خبری است که این خبرگزاری منتشر نموده است؛ و سوالاتی دیگر که ذهن همه ما را پس از این مصاحبه به خود مشغول کرده است.

جناب دکتر حاجی زاده
استاد محترم؛ این همه سال درس خواندیم که به مملکت خود خدمت کنیم و ارزش و اعتباری در این کشور پیدا کنیم. ما حسن نیت خود را در اعتلای کشور عزیزمان انجام دادیم و لحظه‌ای هم از این کوشش دست نکشیدیم و نمی‌کشیم. ولی دلمان حسابی پس از این همه سال پژوهش خون است. وقتی به چشم یک مهاجر به ما نگاه می‌شود.

اینجانبان بر اساس قانون، دستورالعمل‌ها و آیین نامه‌های خود سازمان درخواست لغو تعهد کرده ایم. دریافت دانشنامه مطابق با قوانین و آیین نامه‌ها حق مسلم دانش آموخته‌هایی است که نامه عدم کاریابی خود را ارائه نموده اند. اما حضرتعالی اینگونه پاسخ می‌دهید که " اکثر این دانشجویان می‌خواهند از کشور مهاجرت کنند". خواهشمندیم حضرتعالی بفرمایید بر اساس چه شواهد و مدارکی به قصد مهاجرت اشاره نموده اید؟ که این چنین به همه مشمولین حکم کلی نسبت میدهید؟ آیا با این سخن ناصواب، در حق کسانی که هدفشان بعد از دوره پست داک، برگشت و خدمت به کشور است و خود را متعهد به این امر میدانند، اجحاف نکرده اید؟

وقتی دانشگاه‌های دولتی برای جذب هیات علمی روی دانش آموختگانی که دوره پست داک را در کشور‌های خارجی و دانشگاه‌های مطرح دنیا گذرانده اند، حساب ویژه‌ای باز می‌کنند، آیا این حق را به دانش آموختگان نمی‌دهید که برای دریافت موقعیت پست داک اقدام نمایند؟

اگر این چنین است که وای بر این همه سال تلاش خالصانه‌ای که انجام داده ایم. گویا هر چه محاسبه می‌کنید تنها چاره‌ای که به ذهن جنابعالی و سایر مسئولین می‌رسد، مهاجرت ما است.‌ای کاش می‌دانستید که اگر قصد ما مهاجرت بود، زودتر از این‌ها مهاجرت می‌کردیم. نه اینکه این همه سال تلاش کنیم و نتیجه اش ارتقا سطح علمی کشور عزیزمان باشد. این سوال در ذهن همه دانشجویان و دانش آموختگان شکل می‌گیرد که " سال‌ها است وزارت علوم در تمامی مقاطع تحصیلی دانشنامه صادر می‌کند، چرا فقط برای صدور دانشنامه این افراد به بحث مهاجرت اشاره می‌شود؟ ".

شایان ذکر است که مسئولین امر بدانند بخشی از دانش آموختگان به جهت عدم اعتمادی که در سال‌های اخیر به دلیل بعضی از تصمیمات سازمان بوجود آمده است قصد گرفتن دانشنامه خود را دارند. آیا درصدی احتمال نمی-دهید ادامه این روند موجب گسترش یاس و ناامیدی در میان دانشجویان و ضربه زدن به پیکره پژوهش و تحقیق می‌شود.

گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشور‌ها از جمله سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) است. از این رو شایسته نیست هیچ مسئولی فراتر از سیاست‌های ابلاغی ایشان، بر حسب سلایق شخصی عمل کند.

فلذا در پایان توجه و نظر همه را به فرازی از بیانات مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) در خصوص مساله مهم پژوهش و تحقیق جلب می‌نماییم.

"آن کسانی که دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقی، مرکز علمی را میخواهند از علم و از تحقیق و پژوهش دور کنند، برای دشمن کار می‌کنند". ۱۳ خرداد ۱۳۸۵

والسلام علی من اتبع الهدی

جمعی از دانش آموختگان و دانشجویان دکترا

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار: ۱۱ آذر ۱۳۹۹، کد خبر: ۸۹۴۰۴۵، snn.ir