شعار سال: کشاورزی یکی از بخش‎هایی است که دارای بیشترین دانش‎آموخته‎های کشاورزی است و می‎تواند بیشترین ضریب نفوذ دانش را برای حل گره‎(مسئله‎)های فنی و مدیریتی کشاورزی داشته باشد اما چرا با این همه داشته ورای نیاز به پیش‎نیازهای کلیشه‎ای، همچنان دارای گره‎های بسیاری از مزرعه تا سر سفره مردم است؟

 به نظر می‎رسد دو نوع گره در بخش کشاورزی وجود دارد: اول، گره‎ها یا مسئله‎هایی که بخش مدیریتی در ایجاد آن نقش ویژه‎ای دارند و دوم، گره‎هایی که از گذشته شکل‌گرفته و هم‎اکنون به‎جای باز کردن گره یا همان حل مسئله‎های کشاورزی، بر گره‎های موجود، گره‎های جدید زده می‎شود با امید به این‎که گره‎های موجود شکل زیباتری پیدا کنند درحالی‌که گره‎ها در عمل پیچیده‎تر و نازیباتر می‎شوند و غیرقابل مدیریت. به‎بیان‎دیگر، گره‎های موجود در بخش کشاورزی بیشتر مدیریتی است تا فنی.

 با توجه به گره‎های موجود در بخش کشاورزی که به‎ نظر می‎رسد این گره‎ها در گروه ریسک‎های کشاورزی طبقه‎بندی می‎شوند و در تولید ریسک‎های جدید نقش مهمی بازی می‎کنند زیرا در مقایسه با فرصت‎های اندکی که به دلیل عدم مدیریت به تهدید تبدیل می‎شوند، به شکل‎گیری فزاینده تهدیدها در بخش کشاورزی کمک می‎کنند. لذا به نظر می‎رسد سه اتفاق مهم ساختاری، راهبردی و مدیریتی هم‎افزا در بخش کشاورزی باید رقم بخورد تا گره‎های کشاورزی از مزرعه تا سر سفره مردم باز (حل) شوند نه ترکیب، (1) ایجاد واحد مدیریت ریسک کشاورزی در ساختار جهادکشاورزی به‎گونه‎ای که با استفاده از موتورهای جستجوگر کشاورزی و خدمات‎ تسهیلگرهای کشاورزی (که در نوشته‎های پیشین بدان اشاره شد)، مجموعه ریسک‎ها و گره‎های موجود در بخش کشاورزی به‌صورت حداقل روزانه گزارش، رصد و ارزیابی و اولویت‎بندی شوند (ریسک‎های با اولویت کم، متوسط و بالا) تا بتوان برنامه‎ریزی‎های لازم را برای پاسخگویی به ریسک‎های دارای اولویت بالا را در گام اول و ریسک‎های با اولویت متوسط را در گام دوم در دستور کار قرار داد، (2) باید در کنار مدیریت فنی تولید، به سازمان‎های جهاد کشاورزی مأموریت ویژه‎ای در مدیریت ریسک‎های کشاورزی داده شود (تفویض کامل مدیریتی) که این مأموریت می‎تواند از طریق واحد مدیریت ریسک کشاورزی انجام شود زیرا به نظر نویسنده وظیفه مهم و کلیدی سازمان‎های جهادکشاورزی مدیریت ریسک‎ها و گره‎های کشاورزی باید باشد. در این مجموعه همان‎طور که در نوشته‎های پیشین نیز اشاره شد، ایجاد مرکز فوریت‎های کشاورزی می‎تواند بر مدیریت ریسک‎های دارای اولویت‎های بالا که از طریق واحد مدیریت ریسک کشاورزی اعلام می‎شود نقش بسزایی داشته باشد و از بسیاری از خسارت‎ها در بخش کشاورزی جلوگیری و به حل و باز شدن گره‎های کشاورزی کمک نماید و (3) استفاده از ظرفیت‎های قانونی نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی در سطح میدانی از یک سوی و از دیگر سوی دانشکده‎های کشاورزی و مراکز تحقیقات کشاورزی در سطح ارائه پاسخ‎های مناسب به ریسک‎های با اولویت بالا و متوسط، می‎تواند به هم‎افزایی برای باز شدن گره‎های کشاورزی کمک کند.

 امید این‎که تغییر ساختاری منتج به باز شدن گره‎های کشاورزی از طریق ایجاد واحد (مرکز) مدیریت ریسک کشاورزی به همراه مأموریت‎دهی ویژه به سازمان‎های جهادکشاورزی استان‎ها، استفاده از ظرفیت‎های نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشکده‎های کشاورزی و مراکز تحقیقاتی، در دستور کار جدی وزارت جهادکشاورزی قرار گیرد تا بتوان از خسارت‎های موجود ناشی از انواع ریسک‎ها و گره‎های کشاورزی و در نتیجه ناامیدی در بخش کشاورزی جلوگیری کرد.

محمد قربانی. استاد دانشگاه فردوسی مشهد

 

اختصاصی پایگاه تحلیلی -خبری شعار سال