شعار سال: دکتر محمود نیلی احمد آبادی با بیان این مطلب به تشریح فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه تهران پرداخت و اظهار کرد: شاید حدود ۱۵ یا ۲۰ سال پیش تمرکز ما در دانشگاه تهران بیشتر بر پژوهش‌های بنیادی و کاربردی بود، اما امروز بیشتر بر روی کاربردی کردن پژوهش‌ها و تبدیل این پژوهش‌ها، کسب و کار و اکوسیستم فناوری دانشگاه تمرکز داریم. در واقع پژوهش از زنجیره آموزش شروع می‌شود و در نهایت به پژوهش می‌رسد و این پژوهش نیز خود را با نیاز‌های کشور تنظیم می‌کند که البته بخشی از آن پژوهش‌های بنیادی است که در مسیر کاربرد قرار می‌گیرد.

وی تصریح کرد: ما برای ایجاد اکوسیستم پژوهشی در دانشگاه‌ها نیازمند آموزش‌های با کیفیت و شکل گیری مهارت‌های موردنیاز در دانشجویان هستیم. به این ترتیب امروز آموزش و پژوهش ما در کنار حوزه فناوری به شدت به یکدیگر متصل است. اما این حوزه‌ها مستقل از هم تعریف نمی‌شود. البته ممکن است یک نفر به عنوان دانشجو یا استاد بیشترین تمرکز خود را بر آموزش قرار بدهد. اما دانشگاه از نظر یک اکوسیستم مجموعه‌ای از آموزش و پژوهش  و فناوری را دنبال می‌کند.

رییس دانشگاه تهران تاکید کرد: ما در این دانشگاه سعی کردیم علاوه بر اینکه پژوهش‌های بنیادی را پشتیبانی کنیم با تشکیل موسسات مشترک نیاز‌های دستگاه‌های اجرایی را وارد دانشگاه کنیم. در واقع ایده این موسسات مشترک حدود ۲۰ سالی است که در دانشگاه شکل گرفته است. مثلا ما با وزارت نفت سه موسسه مشترک اعم از انستیتو LNG و انستیتو نفت سنگین را تشکیل دادیم و علاوه بر آن سه موسسه مشترک نیز با وزارت نیرو و همچنین موسسه مشترکی نیز در حوزه کوآنتوم تشکیل دادیم و هدف تشکیل این موسسات ایجاد و توسعه فعالیت‌ها بین دانشگاه و صنعت است تا در کنار آن قرارداد‌های پژوهشی کاربردی زیادی انجام دهیم که البته این پژوهش‌ها به حوزه فناوری و سایر مراکز دانشگاه مرتبط می‌شود.

راه اندازی شبکه فناوری در تمامی واحد‌ها

وی  خاطرنشان کرد: ما توسعه خوبی در حوزه پارک‌ها و قرارداد‌های پژوهشی داشتیم و همین طور مراکز نوآوری و شرکت‌های زایشی بیشتری را ایجاد کردیم و حتی یک شبکه فناوری در کل دانشگاه تهران تعریف شده است و در همه واحد‌های دانشگاه مراکز نوآوری و شبکه بانک علم و فناوری را ایجاد کرده و امیدواریم اثرات این سیاست‌ها در آینده نزدیک بیشتر خود را نشان بدهد.

تاثیر ناچیز کرونا بر پژوهش

نیلی همچنین به تاثیر شرایط ناشی از کرونا بر فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه تهران اشاره کرد و گفت: از یک جهت شرایط تحریم دستگاه‌ها را متمایل کرده است که با دانشگاه‌ها ارتباط گرفته و نیاز‌های خود را از این طریق پیگیری کنند. تقریبا بودجه‌هایی که برای ما از محل قرارداد‌های پژوهش‌های کاربردی به وجود آمده به دلیل شیوع کرونا دچار تغییر زیادی نشده است. در عین حال ما سعی کردیم با سایر دانشگاه‌های کشور نیز کنسرسیوم تشکیل داده و پروژه‌ها را با یکدیگر پیش ببریم. شاید محدودیت بیشتر ما در حوزه پژوهش به دلیل بودجه‌هایی است که در دانشگاه در اختیار داریم تا این پژوهش‌ها را پشتیبانی کند.

عدم تخصیص ۱۰ درصد بودجه سال گذشته

نیلی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه ما با افزایش شدید قیمت‌ها در کشور مواجه شدیم و مواد اولیه نیز گران شده است سال گذشته ۱۰ درصد بودجه ما تخصیص نیافت و امسال نیز افزایش حقوق‌ها را داشتیم. متاسفانه بودجه جاری فقط برای حقوق و دستمزد هزینه شده است؛ لذا دانشگاه از نظر تامین منابع مالی برای پشتیبانی پژوهش از محل منابع خود با مشکلاتی مواجه شد، ولی تمایل برای فعالیت با دانشگاه‌ها از سوی سایر دستگاه‌ها افزایش یافته است.

رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه هزینه‌ها و بودجه‌های پژوهشی متناسب با نیاز‌های کشور و توانمندی‌های دانشگاه نیست، گفت: سهم پژوهش از GDP کشور در خوشبینانه‌ترین حالت ۰.۴ یا نیم درصد است و این با عدد دو درصد که یک نرم بین المللی است فاصله دارد. به همین جهت از همه ظرفیت‌های دانشگاه‌ها استفاده نمی‌شود.

بررسی دلایل سیلاب‌های اخیر

وی همچنین اقدام رئیس جمهور در خصوص تعیین دانشگاه تهران به عنوان مسئول بررسی سیلاب‌های اخیر را در نوع خود منحصر به فرد دانست و گفت: ما دریافتیم بر خلاف آنچه که تصور می‌شد پایان نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان لزوما متناسب با نیاز‌های کشور نیست و سیلاب‌ها نشان داد می‌شود حجم زیادی از پژوهش‌ها را در این عرصه انجام داد و در آغاز انجام برنامه سیلاب‌ها حجم زیادی از پایان نامه‌ها را استفاده کردیم و حدود  ۷۰۰ نفر از متخصصین، دانشمندان و پژوهشگران با هیات ویژه بررسی سیلاب‌ها همکاری کردند و کار‌های عظیمی انجام شد. بطوریکه نتایج این بررسی علمی و اجرایی بود و در این هیات سعی کردیم ضمن آسیب شناسی، راهکار‌هایی که قابل پیاده سازی هستند را اعلام کنیم و نقش دستگاه‌ها نیز روشن شد.

نیلی ادامه داد: اینکه نتایج بررسی سیلاب‌های اخیر چه میزان مورد استفاده قرار می‌گیرد را نمی‌دانیم، اما ما نتایج را تقدیم دولت کردیم و دولت پیشنهاد‌های هیات را استخراج و در قالب دستورالعملی به دستگاه‌ها ابلاغ خواهد کرد که البته این ابلاغ‌ها انجام شد. البته ما متقاضی انتشار یافته‌ها بودیم که اعلام شد بعد از ابلاغ کلی، داده‌ها قابل انتشار خواهد بود؛ بنابراین دستگاه‌های دولتی می‌توانند از این یافته‌ها استفاده کنند و جامعه علمی کشور نیز می‌تواند از این یافته‌ها برای پژوهش‌های خود استفاده کند و ما با استفاده از فناوری دیجیتال کلیه اطلاعاتی که در سطح ملی و بین المللی بود را با استفاده از مدیریت دانش در اختیار همه اعضای هیات سیلاب‌ها قرار دادیم و اطلاعات بسیار قوی در حوزه سیلاب وجود داشت.

تشکیل خوشه‌های فکری

رییس دانشگاه تهران همچنین به تشکیل خوشه‌های فکری در دانشگاه‌ها اشاره کرد وگفت: در این خوشه‌ها از خرد جمعی کار دانشگاه‌ها و همه ظرفیت‌های تخصصی کشور برای حل معضلات مختلف اعم از اقتصادی، اجتماعی، پولی و ... استفاده می‌کنند و در این خوشه‌ها مسائلی که فکر می‌کنیم کشور با آن مواجه است مورد بررسی قرار می‌گیرد. به نظر من این تجربه مفیدی در دانشگاه‌ها بود که همچنان ادامه دارد که متخصصین، اساتید و دانشگاهیان تجربه با هم فکر کردن را کسب کرده اند و ظرفیت‌های فکری دانشگاهیان را افزایش و تجربه را بالاتر می‌برد.

وی تاکید کرد: ما به عنوان دانشگاه وظیفه داریم همواره دیدگاه‌های خود در موضوعات مختلف را ارائه بدهیم. طبیعتا دستگاه‌ها نیز وظیفه دارند این دیدگاه‌ها را بشنوند و مواردی که قابل پیاده سازی است را انجام دهند. در واقع ما فعالیت‌های خود را منوط به فعالیت‌های دیگران نمی‌کنیم. اگرچه هر اندازه دستگاه‌ها بیشتر از دیدگاه‌های ما استفاده کنند علاقه و انگیزه برای توسعه این فعالیت‌ها بیشتر می‌شود.

رئیس دانشگاه تهران در خصوص میزان فعالیت‌های دانشگاه تهران در عرصه بین المللی نیز گفت: ما رئیس اتحادیه دانشگاه‌های آسیا و اقیانوسیه هستیم که این امر در دانشگاه تهران و دانشگاه‌های دولتی بی سابقه است که رئیس یک دانشگاه رئیس یک اتحادیه بین المللی باشد؛ بنابراین این فرصت ویژه‌ای برای دانشگاه تهران و دانشگاه‌های دیگر کشور فراهم کرد و ما توانستیم هم از دستاورد‌های آن‌ها استفاده کنیم و هم اینکه در عرصه بین المللی شناخته شویم.

وی خاطرنشان کرد: شکل دوم همکاری‌های دانشگاه تهران با سایر دانشگاه‌های خارجی به شکل نهادی با سایر کشور‌ها است. ما حتی با بنیاد کره موسسه مشترک تشکیل دادیم، اما کره ای‌ها به دلیل بحث‌های تحریم دو سالی است که نتوانستند تعهدات خود را انجام دهند، اما ما همچنان سعی کردیم تعهدات خود را حفظ کنیم تا با بهبود شرایط فعالیت خود را آغاز کنیم.

نیلی با تاکید بر اینکه ما به دیپلماسی علمی اعتقاد داریم، گفت: همواره فکر می‌کنیم دیپلماسی علمی در برخی مواقع می‌تواند بهتر از دیپلماسی سیاسی و سایر حوزه‌ها عمل کند و حتی در برخی زمینه‌ها پیش قدم باشد و به دنبال آن دیپلماسی‌های سیاسی و اقتصادی ادامه پیدا کند.

اخلاق باید محور همه فعالیت‌ها باشد/ نباید پلیس ویژه اخلاق درست کنیم

رئیس دانشگاه تهران در خصوص اخلاق در پژوهش و تقلب علمی نیز گفت: اخلاق در پژوهش باید محور اول فعالیت‌ها باشد و یکی از محور‌های سه گانه در دانشگاه تهران اخلاق حرفه‌ای و مسئولیت اجتماعی است. اینکه اصول اخلاق در دانشگاه حفظ و رعایت شود موجب می‌شود بیش از اینکه آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌ها کار کند، خود اعضای هیات علمی و دانشجویان پایبند به اخلاق باشند و سعی کنند موارد مختلف را رعایت کنند. ما نباید پلیس ویژه اخلاق درست کنیم تا آن‌ها اخلاق را رعایت کنند. آن‌ها ضامن و تضمین کننده اخلاق حرفه‌ای در دانشگاه‌ها هستند.

رئیس دانشگاه تهران همچنین تاکید کرد: دانشگاه در حوزه اخلاق حرفه‌ای مسئولیت‌های قانونی دارد. اگر کسی به هر دلیلی خارج از این حوزه عمل کرد باید به سرعت وارد شده و به وظیفه خود عمل کند. متاسفانه مواردی در دانشگاه بود که افراد یا به دلیل ناآگاهی یا به دلیل رسیدن به یک مزیتی در کوتاهترین زمان، اقداماتی انجام دادند که دانشگاه با آن‌ها برخورد کرد و فکر می‌کنم بی اخلاقی‌ها در مقایسه با حجم عظیمی از فعالیت‌ها قابل مقایسه نیست، اما اگرچه یک مورد آن نیز قابل تحمل نیست.

رئیس دانشگاه تهران گفت: ما قبل از ابلاغ آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌های جدید در حوزه تقلب علمی یک سری محدودیت‌ها و مشکلاتی در زمینه مقابله با این تخلفات داشتیم که آئین نامه‌ها مجازات‌های محدودی را در نظر گرفته بود و ما فقط می‌توانستیم در چهارچوب این آئین نامه‌ها عمل کنیم. چرا که وقتی کمیته اخلاق دانشگاه حکمی را می‌دهد باید در کمیته بدوی و انتظامی اعضای هیات علمی نیز بررسی و حکم صادر شود، اما در آئین نامه‌های جدید برخورد‌ها روشن‌تر و مشخص‌تر شده است.

متخلفان پژوهشی دانشگاه تهران

به گفته وی؛ بنابراین ما تعداد محدودی از متخلفان دانشجویی داشتیم که از تحصیل محروم شدند و یا به آن‌ها ابلاغ شد که باید مجدد دفاع کنند. همچنین اساتیدی را داشتیم که به دلیل تخلفات علمی مجازات‌هایی نظیر کسر از حقوق، درج در پرونده و کسر پایه و حتی تعلیق برای آن‌ها صادر شد و اگرچه استاد یا دانشجویی به این علت از دانشگاه اخراج نشده، اما مانع صدور مدرک به دانشجو شدیم.

دکتر نیلی در پایان تاکید کرد: تمامی پرونده‌هایی که به دلیل تخلف علمی در کمیته اخلاق دانشگاه مطرح شد حدودا ۳۰ نفر است که البته برخی از آن‌ها تبرئه شدند، اما در حال حاضر پرونده‌هایی هم که در دست بررسی هست بیش از ۳۰ پرونده نمیشود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ایسنا، تاریخ انتشار: ۲۵ آذر ۱۳۹۹، کد خبر:۹۹۰۹۲۴۱۸۹۱۳، isna.ir