شعار سال: به گفته احمد ذوعلم یکی از مشکلات عدم ارتباط ناشران نبود آژانس ادبی فعال در خاورمیانه است؛ چه در ایران و چه در کشور‌های عربی. اگر آژانس‌های ادبی فعال شوند هم به نفع کشور‌های عربی و خاورمیانه است و هم ادبیات این کشور‌ها به خارج ازمنطقه می‌رود.

 

طرح «گرنت» حلقه وصل ایران و جهان
علیرضا نوری‌زاده، معاون اداره کل مجامع تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نماینده طرح گرنت به عنوان نخستین مهمان در این وبینار بیان کرد: اگرچه ویروس کرونا بسیاری از موسسات فرهنگی را تحت‌الشعاع قرار داده است، اما فعالیت‌های مجازی بسیاری شکل گرفت و نمایشگاه مجازی کتاب از این دسته نمایشگاه‌هاست و ما از کسانی که این برنامه را راه‌اندازی کردند قدردانی کنیم.

او با بیان اینکه اهمیت ترجمه کتاب‌ها از فارسی به زبان‌های دیگر بر کسی پوشیده نیست، گفت: اهمیت ترجمه را بسیاری از ناشران و مترجمان می‌دانند و من می‌خواهم درباره طرح «گرنت» که به خصوص زمینه ترجمه را فراهم کرد صحبت کنم. طرح گرنت از چهار سال گذشته با هدف انتشار زبان و ادبیات ایران در موضوعاتی مانند ادبیات داستانی و ادبیات کودک و نوجوان آغاز به کار کرد. تاکنون طرح گرنت ۴۰۰ عنوان کتاب در زبان‌های مختلف را به ۲۱ کشور در خارج از مرز‌های ایران برده است. در حقیقت طرح گرنت یک حلقه وصل برای ادبیات ایران و جهان است.

معاون مدیر کل مجامع تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: در سال‌های گذشته به ویژه در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ کشور‌هایی مانند چین و ترکیه تمایل زیادی به کتاب و ادبیات کودک ایران نشان دادند. ما می‌توانیم ادعا کنیم در کشور‌های همسایه این طرح را شناخته‌اند و بسیاری از ناشران و آژانس‌ها را شناسایی و کپی‌رایت کتاب‌ها را خریداری و منتشر کرده‌اند.

نوری‌زاده با انتقاد از اینکه بسیاری از کشور‌های عربی هنوز ادبیات ایران را نمی‌شناسند گفت: ما از کشور‌های همسایه عرب‌زبان انتظار داشتیم شناخت بیشتری از ادبیات ایران داشته باشند. ما انتظار داریم خروجی این جلسه به طرح این پرسش ختم شود که شناسایی آثار ایرانی به ویژه کودک و نوجوان چه دلایلی دارد و چرا ناشران نتوانسته‌اند ادبیات معاصر و کودک و نوجوان را به خوبی منتقل کنند؟

اودر پایان نحوه ورود به سایت گرنت توضیح داد و امکانات این سایت را برای ناشران بیان کرد و گفت: در تبادل رایت نقش بی‌بدیل آژانس‌های ادبی را نباید نادیده گرفت و گواه این کار کتاب «مشت‌زن» اثر حسن موسوی و «چه کسی آقای صورتی را می‌شناسد» نوشته مژگان کلهر و سایر کتاب‌هایی است که از طریق آژانس ادبی وارد کشور‌های مقصد شده‌اند.

در ادامه مونس هاشم الحطّاب، مدیر انتشارات أ. ب. ت، از کشور اردن در این جلسه بیان کرد: ما اطلاعات زیادی از جمهوری اسلامی ایران داریم که کتاب‌های خوبی منتشر می‌کند و ایده‌های ایران از کشور‌های عربی دور نیست. می‌خواهم در رابطه با یک مسئله مهم صحبت کنم و آن ارتباط ناشران ایرانی و عرب است که این موضوع بسیار حائز اهمیت است. در کشور اردن مسئله حمایت از ادبیات کودکان مهم است و ما کتاب‌های برجسته ایرانی را در اختیار کودکان قرار می‌دهیم.

او ادامه داد: نکته دیگر این است چهار سال پیش سعی کردیم با نقاشان حرفه‌ای ایرانی تعامل داشته باشیم و الگوی آن را در بحث کودک و نوجوان ارائه کردیم. امیدوار هستم نشست‌هایی در راستای حمایت از کتاب‌های کودک و نوجوان داشته باشیم. بدون شک سختی‌هایی وجود دارد و ما باید ارتباطمان را ادامه دهیم و به دنبال حل مشکلاتمان باشیم.

ادبیات ایران و کشور‌های عرب‌زبان بسیار به هم نزدیک است؟
در ادامه احمد ذوعلم، مدیر آژانس ادبی دایره مینا در چهار بخش سخنرانی‌اش را بیان کرد و گفت: در بخش اول اینکه ادبیات کودک و نوجوان ایران از لحاظ تالیف، تصویرگری و چاپ بسیار قوی است و به لحاظ فرهنگی آنچه در ایران و کشور‌های عربی است بسیار به هم نزدیک است. ولی متاسفانه تاکنون ارتباط جدی میان ناشران عربی و ایران شکل نگرفته و شاید از دلایلش این باشد سراغ کشور‌های اروپایی و آمریکای شمالی می‌رویم و به کشور‌های عربی توجه نمی‌کنیم.

او ادامه داد: از دلایل دیگر این موضوع نبود آژانس ادبی فعال در خاورمیانه است؛ چه در ایران و چه در کشور‌های عربی. اگر آژانس‌های ادبی فعال شوند هم به نفع کشور‌های عربی و خاورمیانه است و هم ادبیات این کشور‌ها به خارج ازمنطقه می‌رود. آژانس ادبی مینا با ناشران عرب و بسیاری از ناشران بزرگ ایران و با ناشرانی از اردن، تونس و مصر همکاری داشته و تلاش داریم حضور ناشران فارسی‌زبان و عرب را به هم پیوند دهیم.

سپس سیدمهدی نورانی، نماینده دارالحضاره الاسلامیه از کشور لبنان درباره فعالیت‌های این انتشارات بیان کرد: درباره فعالیت دارالحضاره الاسلامیه در چندین بخش در زمینه ترجمه کار کرده‌ایم و تمرکزمان در بحث ترجمه است و در این مدت در حدود ۶۰ عنوان کتاب چاپ شده که بیشتر ترجمه شده است. بخشی را به کتاب بزرگسال و بخشی را به کودک و نوجوان اختصاص داده‌ایم. درباره کتاب کودک و نوجوان با چند ناشر ارتباط گرفته‌ایم و سعی کرده‌ایم ارتباط در کانال خاصی اتفاق بیفتد و ارتباطات ما هم‌اکنون از طریق «آژانس ادبی تماس» انجام می‌شود.

او سپس به فعالیت‌های نشر دارالحضاره الاسلامیه اشاره کرد و افزود: اصراری که ما داریم این است که ناشران به این موضوع توجه داشته باشند که کتاب را بدون اجازه ناشر (چه عرب و چه ایرانی) منتشر نکنند. مرحله دوم بحث شناسایی بود و برای شناسایی کتاب کودک ناشران را مشخص کرده و تقریبا بیش از ۵۰ جلد را برای ترجمه آماده است. مرحله سوم بحث ترجمه و تصویرگری کتاب بود و سعی کردیم از مترجمان باسابقه استفاده کنیم و کتاب‌ها را مناسب زبان عربی تصویرگری کردیم.

تاکید کردیم به سمت کتاب‌های بازاری نرویم
مهدی امیری، مسئول بخش بین‌الملل انتشارات طوطی نیز در پایان با اشاره به ظرفیت این نشردر جهان بیان کرد: انتشارات طوطی ۵ سال قبل به عنوان بخش کودک و نوجوان نشر فاطمی کار خود را آغاز کرد. ماموریت طوطی ترجمه آثار برتر کودک و نوجوان در سراسر دنیا بود. ما تاکید کردیم به سمت کتاب‌های بازاری نرویم. مهم‌ترین کار طوطی نشان‌دادن کیفیت کار نویسندگان و تصویرگران ایرانی بود.

او افزود: متاسفانه از معضلات ما در کشور این است که ایران عضو کنوانسیون کپی‌رایت نیست و برنامه گرنت مشوقی برای ناشران بین‌الملل برای همکاری با ایران است. نشر طوطی هم طبق قوانین کپی‌رایت کارش را پیش برده است. علاوه بر ۸۰ عنوان کتابی که ترجمه کرده‌ایم، ۵۰ کتاب تولید و ۳۲ عنوان قرارداد ترجمه به زبان چینی، ترکی و کره‌ای در دست است و علاقه زیادی برای همکاری با ناشران عرب‌زبان داریم. البته طوطی تاکید دارد زبان مشترک با کودکان سراسر دنیا ایجاد کند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ایبنا، تاریخ انتشار: ۲ بهمن ۱۳۹۹، کدخبر: ۳۰۱۶۱۱، ibna.ir