تحلیلی بر سیاستگذاری استخراج رمزدارایی‌ها

در سال‌های اخیر موضوع تنظیم‌گری فناوری‌های نوین، به یکی از چالش‌های مهم سیاستگذاران در هر کشوری تبدیل شده است؛ در این راستا یکی از حوزه‌هایی که اخیراً مورد توجه نهاد‌های ذی‌ربط قرار گرفته شده، نحوه فعالیت استخراج رمزارز‌ها در کشور است. در این گزارش فرصت‌هایی که این صنعت می‌تواند در دو سطح صنعت (خرد) و سطح ملی (کلان) برای اقتصاد ایران داشته باشد بیان شده است و در بخش انتهایی این گزارش پیشنهاد‌های سیاستی در این حوزه پرداخته شده که می‌تواند مورد استفاده سیاستگذاران قرار گیرد.

شعار سال : در سال‌های اخیر رمزارزها[1] و تکنولوژی دفاتر کل توزیع شده[2] (DLT) همانند بلاکچین[3] به یکی از موضوعات مطرح در سطوح علمی، کسب‌وکار و سیاستگذاری تبدیل شده است. پس از توسعه کاربردها، تبلیغات وسیع و همچنین افزایش شدید قیمت رمزارزها[4] در سال 2017 توجه مردم و سیاستگذاران کشورها بیشتر به این موضوع جذب شد. در ایران نیز از سال 1396 مسئولین مختلف سخنانی در رابطه با رمزارزها بیان کردند از مخالفت شدید، هشدار، پیشنهاد رمزارزملی[5]، استفاده از تکنولوژی بلاکچین جایگزینی برای SWIFT، صنعت شناختن استخراج رمزارزها، رشد مصرف بالای برق در ایران به دلیل استخراج رمزارزها و امکان دور زدن تحریم‌ها با رمزارزها حتی به‌وسیله رمزارز ملی تا مطالب دیگری که در حال حاضر نیز کم‌وبیش بیان می‌شود.

یکی از موضوعات بحث‌برانگیز یک سال ماه اخیر که به مقررات‌گذاری دیرهنگام آن نیز منتهی شد موضوع ماینینگ[6] یا همان استخراج رمزارزها به خصوص بیت‌کوین[7] بوده است. به‌طورکلی استخراج فرآیندی است که در آن تراکنش‌ها مورد تأیید قرار می‌گیرند[8]. با این فرآیند بلاک جدید که متشکل از تعدادی تراکنش است به زنجیره بلاک‌های پیشین افزوده و به سبب آن کوین‌های جدیدی ایجاد می‌شود[9]. استخراج رمزارزها موجب عدم نیاز به‌واسطه و نهاد مرکزی می‌شود و لذا یک نقش بسیار مهم در ایجاد اعتماد[10]، امنیت و پایداری رمزارزها بازی می‌کند. شکل 1 به‌طورکلی چرخه فرآیند یک تراکنش را در بیت‌کوین نمایش می‌دهد.

شکل 1- چرخه فرآیند یک تراکنش بیت‌کوین

تحلیلی بر سیاستگذاری استخراج رمزدارایی‌ها

در حوزه فناوری‌های نوین همانند رمزارزها و بلاکچین که می‌تواند بسیاری از ساحت‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را مورد تغییر و تحول قرار دهد، نقش سیاستگذار برای جهت‌دهی صحیح و بسترسازی استفاده از فرصت‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد[11]. در همین راستا در این پژوهش با رویکرد اقتصادی به سازوکار طراحی شده توسط هیئت دولت و وزارت نیروی ایران اشاره شده و سپس به اختصار برخی از فرصت‌های استخراج رمزارزها در کشور بیان و در نهایت نتیجه‌گیری و پیشنهاداتی به سیاستگذار جهت بهبود عملکرد بسته سیاستی ارائه خواهد شد[12].

[1].Cryptocurrency

[2].Distributed Ledger Technology (DLT)

[3].Blockchain

[4]. به لحاظ علمی مناسب‌تر است از واژه رمز دارایی (Crypto Asset) برای رمزارزها استفاده شود برای مطالعات بیشتر رجوع شود به مقاله نوری (1397).

[5]. رمزارز ملی واژه صحیحی نیست مناسب‌تر است از واژه رمزپول حاکمیتی و یا رمزپول بانک مرکزی استفاده شود.

[6].Mining

[7].Bitcoin

[8].Validation of transaction

[9]. برای مطالعات بیشتر در رابطه با ساختار کلی بیت‌کوین رجوع شود به نوری (1396) و فرانکو (1395) و به طور تخصصی برای بحث استخراج رمزارزها رجوع شود به Hansel(2018) و فصل پنجم Narayanan and et al (2016).

[10].Trust

[11]. در متن گزارش و در بخش پایانی به چالش‌های موجود در این صنعت اشاره شده و پیشنهاداتی در این رابطه بیان خواهد شد.

[12]. بر اساس جستجوی نویسندگان در داخل، مقاله مشخصی در حوزه تنظیم‌گری استخراج رمزارزها نگارش نشده و با توجه به جدید بودن موضوع، در سطح بین‌المللی نیز مقاله مدونی در این حوزه منتشر نشده که یکی از محدودیت‌های این پژوهش بوده است؛ البته باید توجه داشت که شرایط اقتصاد ایران متفاوت از سایر کشورها بوده و در نتیجه الزامات سیاستگذاری در داخل و خارج کشور تفاوت‌هایی وجود دارد. در مجموع برای حوزه تنظیم‌گری رمزارزها می‌توان به مطالعات Shanaev and et al. (2020)، Stolbov and Shchepeleva (2020) و Nabilou (2019) رجوع شود و برای بررسی وضعیت تنظیم‌گری در کشورها به گزارش منتشر شده توسط کتابخانه کنگره آمریکا تحت عنوان «Regulation of Cryptocurrency Around the World» مراجعه شود.

شعار سال ، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری ، تاریخ انتشار 28 بهمن 99 ، کد خبر : 125648 ، css.ir