شعار سال: هفته گذشته جمعیت دانشجویی امام علی(ع) پس از ۲۰ سال فعالیت مستمر و مورد تحسین از سوی کنشگران مدنی از سوی دستگاه قضایی و پیرو درخواست وزارت کشور با حکم انحلال مواجه شد. حکمی که با واکنش شدید و انتقادات زیادی از سوی سازمان‌های مردم‌نهاد، فعالین مدنی و کنشگران اجتماعی روبرو شد.

سعید معیدفر، جامعه شناس و رئیس پیشین انجمن جامعه‌شناسی ایران، ضمن اشاره به تبعات صدور چنین احکامی، اظهار داشت: همین حالا هم، متاسفانه وضعیت نهادهای مدنی و فعالیت‌های غیردولتی و داوطلبانه در ایران، چندان خوب نبوده و ما در مقایسه با بسیاری از کشورها، وضعیت به شدت نابرابرتری داریم. متاسفانه، ایران پیوسته در این زمینه، کارنامه خوبی نداشته و در نتیجه، گرایش برای ‌فعالیت‌های داوطلبانه به شدت کاهش پیدا کرده است. از سوی دیگر نیز، ریسک ورود به این نهادها به حدی افزایش یافته که افراد، کمتر رغبتی برای حضور در آن پیدا می‌کنند.

حکم انحلال جمعیت امام علی ریسک فعالیت‌های داوطلبانه را افزایش خواهد داد

وی افزود: بنابراین با چنین وضعیت آشفته و ریسک‌های فراوان با فعالیت‌های مدنی، رخ دادن برخوردهای صورت گرفته با سازمان‌های مردم‌نهاد، نظیر جمعیت امام علی، قطعا در آینده ریسک همکاری و فعالیت‌های داوطلبانه را در کشور، بیش از گذشته افزایش خواهد داد. نتیجه آن نیز در کنار نابرابری‌های عظیم، تبعیض‌های ناروا و فسادهای گسترده در نهادهای حاکمیتی به فقر بیشتر و انواع آسیب‌های اجتماعی شدیدتر منجر خواهد شد.

این استاد دانشگاه، تصریح کرد: جمعیت امام علی، جمعیت فعالی بود و بارها با بیش از ۱۰ هزار داوطلب در سراسر کشور و بهره‌گیری از دفاتر متعدد موسوم به خانه علم به کمک اقشار آسیب‌پذیر و جامعه هدف آمد. در کنار افرادی که ارتباط تنگاتنگ و مستمر با این جمعیت داشتند، اساتید دانشگاه، من جمله خود بنده، بارها در همایش‌ها و کارهای کارشناسی جمعیت مشارکت داشته و همکاری می‌کردیم. اموری که متاسفانه با نهایی شدن حکم اخیر از دست خواهد رفت.

 

            

به میزان کاهش زمینه فعالیت‌های داوطلبانه، گرایش‌های فردگرایانه و ضد اجتماع در جامعه تشدید می‌شود

معیدفر، تصریح کرد: به میزانی که زمینه فعالیت‌های داوطلبانه در جامعه کمرنگ می‌شود، گرایش‌های فردگرایانه افراد و بعضا رفتارهای ضداجتماع نیز در جامعه تشدید خواهد شد. برای همبستگی در جامعه، حتما نیاز به فعالیت‌های داوطلبانه وجود دارد و در نبود این فعالیت‌ها، افراد از هم دور شده و کم کم، یکدیگر را نخواهند فهمید.

این جامعه شناس برجسته در ادامه، ضمن اشاره به دلایل برخی از استانداردهای دوگانه در مواجهه حاکمیت با سازمان‌های مدنی، خاطرنشان کرد: نظام ما، یک نظام ایدئولوژیک و حاکمیتی بر مبنای ایدئولوژی خاص است. طبعا کسانی هم که خواه واقعی و یا فرصت‌طلبانه، بتوانند خود را به این ایدئولوژی نزدیک کنند، قطعا از حمایت‌های حاکمیت در اشکال مختلف برخوردار خواهند شد.

وی ادامه داد: اگرچه، بارها دیدیدم که به نام فعالیت‌های خیریه‌ای و مدنی، عملا فسادهای گسترده‌ای انجام شده و در نهایت بهره‌برداری‌های سیاسی گسترده‌ای به بهانه آن صورت گرفته است. خیلی از آقایان، تلاش دارند تا در آستانه انتخابات، وجهه انسان‌دوستانه و هم نوع گرایانه خود را به عبارتی، فروخته و در مقابل آن، رای خریده و یا فرصت‌های بالاتر برای فساد بیشتر دست و پای کنند.

این جامعه شناس، یادآور شد: طبیعی است که در چنین وضعیتی، نهادهایی که کاملا، داوطلبانه عمل کرده و هیچ گونه منفعتی، اعم از سیاسی، اقتصادی و رانتی در پس اهداف آن‌ها وجود ندارد، حساسیتی را برای حاکمیت به وجود می‌آورند که؛ مگر می‌شود که آدم‌هایی باشند تا بدون غرض و مرض و چشم‌داشت اقتصادی، دست به چنین فعالیت‌هایی بزنند!

 

             

همواره نوعی بدبینی نسبت به نهادهای مستقل از سوی حاکمیت وجود داشته

وی افزود: بنابراین، همیشه نوعی بدبینی، نسبت به نهادهای مستقل از سوی حاکمیت وجود داشته است. من خودم بارها ملاحظه کرده‌ام که لوایحی که در وزارت کشور و یا سایر ارکان در خصوص نهادهای مدنی تنظیم می‌شود، نهایتا به کمیسیون‌های امنیتی و نه، اجتماعی ارجاع پیدا می‌کند. این مسئله، حاکی از حساسیت حاکمیت ایدئولوژیکی است که جامعه را، گزینش شده می‌خواهد.

معیدفر، تصریح کرد: بنابراین، چنین حاکمیتی، چندان از این نهادهای مدنی استقبال نمی‌کند. چرا که به هر حال، اعضای جمعیت امام علی(ع) از دسته‌ای نبودند که حاضر باشند تا به نحوی در مسیر تائید یا رد ایدئولوژی حاکمیت قدم بردارند.

با انحلال جمعیت امام علی(ع)، سایر نهادهای مدنی باید همیشه شمشیر داموکلس را بالای سر خود ببینند

وی در پایان نیز، خاطرنشان کرد: با حکمی که بر انحلال جمعیت امام علی صادر شده، سایر نهادهای مدنی نیز، باید همواره احساس خطر کرده و همیشه این شمشیر داموکلس را بالای سر خود ببینند. فعالیت‌های مدنی، آن هم به صورت کاملا مستقل در جامعه‌ای مثل ما با یک حاکمیت ایدئولوژیک کاری است، بسیار طاقت فرسا و مشکل که خروجی آن را نیز، شاهد هستیم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از امتدادنیوز، تاریخ انتشار ۲۰ اسفند ۱۳۹۹، کد خبر: 1655، emtedad.news.