شعار سال: جمشید، شاه پیشدادی روز سیزده نوروز (سیزده بدر) را در صحرای سبز و خرم خیمه و خرگاه بر پا می‌کند و بارعام می‌دهد و چندین سال متوالی این کار را انجام می‌دهد که در نتیجه این مراسم در ایران زمین به صورت سنت و آیین در می‌آید و ایرانیان از آن پس سیزده بدر را بیرون از خانه در کنار چشمه سار‌ها و دامن طبیعت برگزار می‌کنند؛ این تاریخچه سیزده بدر در ایران است که مانند جشن نوروز به زمان جمشید بر می‌گردد.

در آن زمان رفتن به طبیعت با هدف سر زندگی و شروع دوباره زندگی بود و این ورود به بهار زندگی بدون آسیب به طبیعت انجام می‌شد، اما امروز بعد از اینکه مردم در غروب سیزده بدر به خانه‌های خود بر می‌گردند، در طبیعت تا چشم کار می‌کند تلی از انواع زباله، پسماند‌های غذایی، ظروف پلاستیکی، شاخه‌های شکسته و تنه نیم سوخته درختان و چمن‌های سوخته شده دیده می‌شود که به عنوان ردپای انسان در طبیعت بر جای مانده اند.

بستن طناب به شاخه‌ها برای تاب خوردن، تهیه کباب و دویدن در طبیعت اجزای لاینفک تفریحات روز طبیعت است که هر کدام از آن‌ها پیامد ناخوشایندی برای زیستمندان به همراه دارد، یکی از رفتار‌های ضد محیط زیستی که در این روز دیده می‌شود نوشتن یادگاری بر روی تنه درختان است که مانند زخمی بر چهره درختان باقی می‌ماند، این‌ها از جمله ردپایی است که انسان بعد از روز طبیعت از خود به جای می‌گذارد.

فروردین، ماه زادآوری حیات وحش و فصل شکوفایی انواع گل و گیاه است، اما ما انسان‌ها بدون فکر و رعایت حتی کمترین اصول زیست محیطی به جان این زیبایی می‌افتیم؛ در حالی که بنا بر تاکید کارشناسان، وقتی وارد طبیعت می‌شویم باید با کمترین آثار به جا مانده از خود از آن خارج شویم و به عبارت بهتر، ردپایی هم نباید برجا بماند، سیزدهم فروردین برای ما روز شادی، خوشحالی و دور هم جمع شدن است، اما این همه نباید برای طبیعت بدشانسی و مصیبت به همراه داشته باشد.

هر چند از سال گذشته با ورود ویروس کرونا برگزاری جشن‌های نوروزی از جمله سیزده بدر کم رنگ شد، اما باز همچنان شاهد حضور مردم در طبیعت هستیم، البته سال گذشته که کشور تازه گرفتار همه گیری کووید ۱۹ شده بود به اذعان مسوولان محیط زیستی، طبیعت کمی نفس کشید، اما ظاهرا به نظر می‌رسد امسال دیگر آن مجال برای طبیعت و محیط زیست فراهم نخواهد بود، چون از شواهد این گونه بر می‌آید؛ اما ما باید همچنان هوای محیط زیست را داشته باشیم چه با ویروس چه بدون ویروس، از این رو کارشناسان در این زمینه همواره توصیه‌هایی دارند.

برپایی کمپ‌های حفاظت از محیط زیست

چند سالی است که آسیب به طبیعت و هر آنچه در آن است در ایام نوروز و روز طبیعت (سیزده به در) به معضل و نگرانی برای دوستداران محیط زیست بدل شده است، در چند سال اخیر تشکل‌های مردم نهاد زیست محیطی در این زمینه تجربه خوبی داشتند و دستاورد‌های فعالیت‌های آن‌ها در برخی استان‌ها کاملا قابل لمس است به ویژه در استان‌های فارس، چهارمحال و بختیاری، قزوین، بخش‌هایی از استان‌های سمنان، مازندران، گیلان، گلستان و خراسان رضوی شاهد برپایی کمپ‌هایی برای حفاظت از محیط زیست به ویژه در روز طبیعت بودیم.

در این روز برخی افراد به صورت داوطلبانه کیسه‌هایی در اختیار گردشگران قرار می‌دهند و از آن‌ها می‌خواهند زباله‌های خود را در این کیسه‌ها ریخته و برخی نیز در ازای تحویل آن جایزه می‌دهند، در واقع این افراد با رایزنی با خیرین و صاحبان صنایع دوستدار محیط زیست جوایزی را برای افرادی که نسبت به حفظ محیط زیست کوشا هستند، تهیه و به آن‌ها اعطا می‌کنند و تجربه نشان داد این حرکت بسیار موفقیت آمیز بوده است.

تهیه کمپوست از سبزه‌های عید

سبزه عید یکی از معضلات در روز سیزده بدر است، انداختن سبزه در آب روان یکی از سنت‌های این روز است، اما باید بدانیم که این روش موجب ایجاد مشکلات زیست محیطی و مسدود شدن مسیر آبراهه‌ها می‌شود بنابراین چند سالی است که شهرداری‌ها و دهیاری‌ها مکان‌هایی برای قرار دادن سبزه عید در نظر گرفته اند و بهتر است مردم سبزه‌های خود را به جای رها کردن در طبیعت و جوی‌های آب، به این مکان‌ها تحویل دهند تا در نهایت به کمپوست یا غذای دام تبدیل شوند.

در این روز مراقب پاکیزگی سواحل باشیم

سواحل دریا‌ها و کنار تالاب‌ها هم از جمله مکان‌هایی است که در روز سیزده بدر افراد زیادی را به خود جلب می‌کند که در پایان آن روز این مکان‌ها هم دست کمی از جنگل و دشت ندارند، انواع زباله هاست که در گوشه و کنار سواحل به چشم می‌خورد، چند سالی است که طرح " مسیر، ساحل سبز" در استان‌های شمالی کشور شکل گرفته که امیدواریم با قدرت و قوت بیشتری توسط استانداری‌ها و مسوولان محلی اجرا شود تا شاهد دریایی پاک و مسیری سبز باشیم.

رعایت سرعت مطمئنه در جاده‌ها

برخورد خودرو‌ها با حیات وحش در روز‌های نوروز و سیزده بدر یکی دیگر از چالش‌های این روز‌ها است که یکی از مهمترین توصیه‌ها به هموطنان این است که در سفر‌های نوروزی سرعت مطمئنه را رعایت کنند، زیرا بیشترین آمار تلفات حیات وحش به واسطه پرحجم بودن تردد خودروها، در این روز‌ها اتفاق می‌افتد.

حیوانات متوجه نوروز و تعطیلات نیستند این ما هستیم که متوجه هستیم بنابراین اگر سرعت را کم کنیم، می‌توانیم ضمن لذت بردن از طبیعت، خسارات ناخوشایند ناشی از تصادفات و آمار مرگ و میر را هم کم کنیم و علاوه بر آن، طبیعت نفس می‌کشد.

کپسول‌های سفری همراه داشته باشید

برخی گردشگران بدون ملاحظات زیست محیطی بساط سفر خود را در طبیعت پهن می‌کنند که این موضوع خسارات زیادی به طبیعت وارد می‌کند از این رو چند سالی است در برخی نقاط پرتردد مانند پارک ملی گلستان مکان‌هایی برای نشستن گردشگران در نظر گرفته شده است.

در واقع برخی از گردشگران بدون خاموش کردن آتشی که برای تهیه غذا یا چای برپا کرده اند، محل را رها می‌کنند و این مساله موجب بروز آتش سوزی می‌شود که باید نسبت به این مساله هوشیار باشند، همچنین افراد سیگاری هم باید مواظب باشند ته سیگار را در طبیعت رها نکنند، چون علاوه بر اینکه می‌تواند به اشتباه غذای دام و پرندگان شود و آن‌ها را مسموم و در نهایت وارد چرخه غذایی انسان‌ها شود؛ باعث بروز آتش سوزی می‌شود که در برخی موارد خسارات جبران ناپذیری به همراه دارد.

بهتر است گردشگران در کمپ‌های خود از چوب‌های موجود در منطقه استفاده نکنند بلکه با خود کپسول‌های سفری بیاورند و تلاش کنیم این فرهنگ را ترویج دهیم تا از این طریق طبیعت اجازه نفس کشیدن پیدا کند.

در روز طبیعت به فکر طبیعت باشیم

نامگذاری روز طبیعت با هدف حفاظت از طبیعت و زیستمندان آن در روز سیزده بدر صورت گرفته است، اما در عمل اینطور نیست، چون کوهی از زباله، رها کردن سبزه عید در دشت و رودخانه ها، شاخه‌های شکسته و زمین‌های سوخته از داغ آتش نتیجه یک روز شادی و تفریح ما است در حالی که باید در این روز بیشتر هوای طبیعت را داشته باشیم و به فکر موجودات زیستی آن باشیم.

شاید شیوع ویروس کرونا نعمتی برای طبیعت باشد پس بیاییم این شرایط را به فرصتی برای محیط زیست تبدیل کنیم تا شاید بتواند خود را مرمت و بازسازی کند، چون فشار بیش از حد انسان توان خودپالایی را از طبیعت گرفته و می‌توان با فراهم کردن شرایط این فرصت را دوباره به طبیعت داد.


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ایرنا، تاریخ انتشار: ۱۳ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر: ۸۴۲۷۹۹۷۵، irna.ir