شعار سال: با شیوع ویروس کرونا در جهان، بسیاری از دانشمندان، پزشکان و متخصصان تلاش کردند راه‌های مقابله با این ویروس را شناسایی کرده تا از گسترش این بیماری و ابتلای بیشتر مردم جلوگیری کنند. راه‌حل اولیه استفاده از تجهیزات حفاظت شخصی (PPE) بود. درنتیجه به‌طور ناگهانی و انفجاری، تولید و استفاده از ماسک‌ها و دستکش‌های یک‌بارمصرف افزایش یافت. درحالی‌که افراد برای محافظت از خود در برابر ویروس کرونا تلاش می‌کردند، مشکلاتی هم در کنار آن ایجاد شد؛ ازجمله سرازیر شدن حجم زیادی از ماسک‌ها و دستکش‌های استفاده‌شده به حیات‌وحش و محیط‌زیست.

محققان در یک مطالعه جدید از اثرات کشنده «زباله‌های کرونایی» بر حیوانات و زیستگاه طبیعی آن‌ها گزارش داده‌اند که می‌تواند بسیاری از حیوانات را به دام انداخته و نیز حیات‌وحش آن‌ها را از بین ببرد. این مطالعه توسط گروهی از محققان هلندی انجام شده است. آن‌ها می‌گویند زباله‌های کرونایی عمدتاً شامل دستکش یک‌بارمصرف (معمولاً لاتکس) و ماسک یک‌بارمصرف است که از رشته‌های لاستیکی و بیشتر پارچه پلی‌پروپیلن تشکیل شده است. ماسک و دستکش هر دو خطر گیر افتادن، به دام افتادن و فرورفتن حیوانات را به دنبال دارند که از اصلی‌ترین تأثیرات زیست‌محیطی آلودگی پلاستیک است.


اکنون پس از گذشت ۱سال و چند ماه از شیوع کرونا، تصاویری از این آلودگی‌ها می‌بینیم که هنگام تماس با حیوانات چه بلایی سر آن‌ها می‌آید، و این زیبا نیست.

اما دلیل انجام این مطالعه کشف یک سوسکِ گیرافتاده در دستکش لاتکس بود. ازاین‌رو تیمی به سرپرستی ۲ زیست‌شناس «آوک-فلورین هیمسترا» (Auke-Florian Hiemstra) از مرکز تنوع زیستی هلند و «لیزلوت رامبونه» (Liselotte Rambonnet) از دانشگاه لیدن هلند با جستجو در اینترنت و رسانه‌های اجتماعی، مشاهدات گزارش‌شده از فعل‌وانفعالات بین حیوانات و زباله‌های کرونایی را از ابتدای شیوع ویروس جمع‌آوری کردند. آن‌ها موارد مختلفی را کشف کردند؛ پرندگانی که از زباله‌های کرونایی برای لانه‌های خود استفاده کرده بودند، یک پرنده سینه‌سرخ آمریکایی که در ماسک گرفتار شده و مرده بود، یک مرغ دریایی که ماسکی چند هفته دور پای آن پیچیده شده بود، و پرندگان دیگری که ماسک به منقار آن‌ها گیر کرده بود و نمی‌توانستند از خود جدا کنند.

خفاش‌ها، جوجه‌تیغی‌ها، ماهی‌ها، خرچنگ‌ها و سایر حیوانات درحالی یافت شدند که با ماسک و دستکش درهم پیچیده شده بودند. بعضی از آن‌ها زنده و لرزان بودند، برخی دیگر نیز مرده بودند (احتمالاً به دلیل اینکه نتوانسته بودند خودشان را از این زباله‌ها نجات دهند). گاهی اوقات، حیوانات ناخواسته پلاستیک را خورده بودند، مانند پنگوئن ماژلانی که در ساحلی در برزیل پیدا شد و بعداً ماسک بلعیده‌شده در شکم آن کشف شده بود. حیوانات اهلی مانند سگ و گربه نیز همین اشتباه را مرتکب شده بودند. حتی گاهی اوقات افراد نیز مرتکب این اشتباه می‌شوند. این تیم در مقاله خود نوشته: یک کودک شش‌ساله قسمت‌هایی از ماسک صورت آبی‌رنگ را بلعیده که به‌طور تصادفی در یک قطعه از غذای خود در رستوران مک‌دونالد وجود داشت.


محققان برای ادامه جمع‌آوری داده‌ها و افزایش آگاهی از این موضوع، وب‌سایتی با آدرس covidlitter.com ایجاد کردند که در آن افراد می‌توانند مشاهدات خود را درباره این پدیده ناخوشایند به اشتراک بگذارند، به این امید که با درک بهتر میزان این آلودگی فراگیر، بتوانیم کمک کنیم و راه‌های مؤثری برای مقابله با آن پیدا کنیم.

محققان میگویند شیوع ویروس کرونا هنوز به پایان نرسیده و مقدار تجهیزات حفاظت شخصی استفاده‌شده همچنان در حال افزایش است و فراتر از زمانی که دسترسی به واکسن برای همه فراهم شود حیات‌وحش را تهدید می‌کند. علاوه بر این، مواردی که قبلاً در محیط‌زیست رها شده‌اند به میکرو و نانو پلاستیک تبدیل می‌شوند و صد‌ها سال در محیط باقی می‌مانند.

البته مسئله اصلی در اینجا فراتر از تجهیزات حفاظت شخصی یک‌بارمصرف در عصر کرونا است، زیرا این مورد تنها یک مثال دیگر از یک مسئله بزرگ‌تر به نام «آلودگی پلاستیک» است، که ناشی از نحوه استفاده مردم و دور ریختن موارد یک‌بارمصرف است. مسئله‌ای که بار‌ها توسط کارشناسان محیط‌زیست درباره عواقب آن هشدار داده شده است. بااین‌وجود تا آنجا که می‌توانیم اکنون باید درمورد زباله‌های کرونایی رعایت کنیم. محققان از مردم می‌خواهند قبل از دور انداختن دستکش‌های یک‌بارمصرف آن‌ها را تکه‌تکه کرده و بند‌های ماسک‌ها را نیز برش داده و جدا کنند. زیرا انجام این کار می‌تواند از به دام افتادن حیوانات در آن‌ها جلوگیری کند.


یکی از بهترین کار‌هایی که می‌توان انجام داد این است از مصرف تجهیزات حفاظت شخصی یک‌بارمصرف در مکان‌های امن و مطمئن خودداری کنید و هر زمان که می‌توانید گزینه‌های قابل استفاده مجدد (مانند ماسک‌های پارچه‌ای) را انتخاب کنید. چراکه این موارد تاکنون به‌هیچ‌وجه به حیواناتی آسیب نرسانده است. محققان خاطرنشان کردند ممکن است مردم از ویروس کرونا رنج ببرند، اما طبیعت از پلاستیک‌ها و زباله‌های ما بیمار می‌شود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ انتشار ۳۱ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر: ۵۷۵۶۸۹، www.ana.press.