شعار سال:طرح ۴۶ هزار هکتاری انتقال آب با لوله به اراضی کشاورزی دشت سیستان (طرح آبرسانی به دشت سیستان) در سال ۱۳۹۳ و در سفر رئیس جمهور و هیئت دولت به سیستان و بلوچستان مصوب و اعتبارات آن به دستور مقام معظم رهبری از منابع صندوق توسعه ملی تامین شد.
 
خردادماه ۱۳۹۹ بود که ۳۲ هزار هکتار از طرح آبرسانی به دشت سیستان که بزرگترین طرح کشاورزی در استان بود افتتاح شد، اما افتتاح ناقص این طرح با واکنش مردم، کشاورزان، مطالبه گران و ائمه جمعه سیستان همراه شد و همین واکنش‌ها تا مدتی منجر به ایجاد وقفه‌ای در افتتاح مابقی این طرح شد.
 
با اینکه نواقص طرح افتتاح شده در سال ۱۳۹۹ رفع نشدند، دوم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ بود که ۱۴ هزار هکتار باقیمانده این طرح به صورت ناقص و با حضور ویدیوکنفرانسی رئیس جمهور افتتاح شد. اینبار هم افتتاح ناقص طرح ۴۶ هزار هکتاری انتقال آب با لوله به اراضی کشاورزی دشت سیستان با واکنش مطالبه گران و ائمه جمعه سیستان همراه شد و آنان به انتقاد از عملکرد دولت در این بخش پرداختند؛ چرا که این طرح با اعتبارات کلانی اجرایی شده بود و هدف از آن باز کردن گره‌ای از مشکلات کشاورزان منطقه در زمینه آبیاری و آبرسانی به اراضی کشاورزی بوده، اما گلایه‌های کشاورزان و منتقدان نشانگر این است که افتتاح طرح مذکور هیچ تاثیری در حل مشکلات کشاورزان برای آبرسانی به اراضی نداشته است.
 
 
افتتاح طرح آبرسانی به دشت سیستان بدون توجه به گلایه‌های کشاورزان و منتقدان
 
آنچه مسلم است، افتتاح ۱۴ هزار هکتار باقی مانده طرح آبرسانی به دشت سیستان بدون توجه به نواقص طرح و گلایه‌های کشاورزان صورت گرفته و این در حالی بوده که رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان وبلوچستان در مراسم افتتاح فاز دوم و نهایی طرح آبیاری دشت سیستان مدعی شد: طراحی و اجرای خطوط لوله انتقال و توزیع آب در سطح ۴۶ هزار هکتار در گستره ٢٠٣ هزار هکتار از اراضی دشت سیستان با ۴٠٠ میلیون مترمکعب آب تخصیصی از چاه نیمه‌ها در سال ١٣٩۴ آغاز شد. بر اساس برنامه، ۶۵ هزار بهره بردار دارای حق آبه از مزایای طرح عظیم آبرسانی ۴۶ هزار هکتاری دشت سیستان بهره مند می‌شوند.
 
به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان، فاز اول طرح در سطح ٣٢ هزار هکتار در خردادماه ١٣٩٩ با حضور وزیر جهاد کشاورزی به بهره‌برداری رسیده بود. از بیستم مهرماه سال گذشته تاکنون در سه نوبت، ٢۶٠ میلیون مترمکعب آب تخصیصی چاه نیمه‌ها از طریق این شبکه در محل حوضچه‌های پنج هکتاری به کشاورزان تحویل شده و کشاورزان سیستان حدود ۵۶ هزار هکتار از اراضی خود را به زیر کشت برده اند که ١٠ هزار هکتار مازاد بر اراضی تحت پوشش طرح است.
 

این در حالی است که کشاورزان، مطالبه گران و ائمه جمعه سیستان از رفع نشدن نواقص طرح قبل از افتتاحیه، گلایه‌های بسیاری دارند چرا که، پیش از اینکه باقیمانده طرح افتتاح شود، گروهی از کشاورزان موفق به دریافت سهمیه آب برای آبرسانی به اراضی نشده بودند و عده‌ای از کشاورزان هم به دلیل نرسیدن به موقع آب، زمین هایشان خشک و نابود شده بود؛ با این وجود، مابقی طرح افتتاح شد و همچنان شاهدیم که مشکلات نظام بهره برداری آب در این طرح رفع نشدند و به قوت خود باقی هستند.
 
مشکلات نظام بهره‌برداری آب طرح آبرسانی به دشت سیستان
 
امین کمالی، دبیر جنبش عدالتخواه دانشجویی دانشگاه زابل در گفتگویی با خبرنگار ما در خصوص مشکلات نظام بهره‌برداری آب در این طرح، گفت: نظام بهره‌برداری از آب این طرح سراسر مشکل است و از روز اول هیچ برنامه‌ریزی دقیقی برای آن صورت نگرفته و اصلا مشخص نیست که کدام زمین چه مقدار آب باید برداشت کند. این طرح حتی یک تقویم بهره‌برداری ندارد که مشخص کند هر زمین چه روزی نوبت دریافت آب دارد. طرح مذکور، از لحاظ فنی هم مشکلات بسیاری دارد و با اینکه بخشی از این مشکلات حل شده، اما هنوز ایراداتی دارد که یکی از آن‌ها جای‌گذاری بسیار بد حوضچه‌ها است.
 
کمالی بیان کرد: با وجود اینکه رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس جهاد کشاورزی و معاون اول رئیس جمهوری چندی پیش در بازه‌های مختلف از این طرح بازدید داشتند و مشکلات کشاورزان منطقه به اطلاع آنان رسید، ممانعتی برای افتتاح مابقی این طرح صورت نگرفت و شاهدیم باقی آن نیز افتتاح شد. این افتتاح یک دهن کجی به مردم، کشاورزان، مطالبه‌گران و دغدغه‌مندان سیستان بود که نشان داد رضایت مردم و مطالبه‌گران از افتتاح این طرح ناقص هیچ اهمیتی برای مسئولان مربوطه ندارد و مشخص بود که افتتاح این طرح نمایشی و نزدیک انتخاباتی بود چرا که کشاورزان در حال حاضر از افتتاح آن ناراضی هستند، اما هیچکس صدای آن‌ها را نمی‌شنود.

دبیر جنبش عدالتخواه دانشجویی دانشگاه زابل در ادامه به طرح‌هایی که در این منطقه از کشور به اسم محرومیت کلنگ‌زنی شده، اما پس از مدتی با صرف هزینه‌های بسیار، بی‌نتیجه رها شدند پرداخت و بیان کرد: طرح آبیاری با لوله در سیستان، نخستین طرح نیمه تمام نیست. بار‌ها اعلام کردیم که سیستان بهشت طرح‌های نیمه تمام ایران است و لازم است یکبار برای همیشه، دستگاه قضا به صورت جدی به ترک فعل‌های صورت گرفته ورود کند و پرونده‌های مالی مجریان این طرح‌ها را مورد بررسی قرار دهد که چرا هزاران میلیارد تومان بودجه در استان هزینه می‌شود، اما نتیجه ملموسی را شاهد نیستیم. به طور مثال در همین طرح ۴۶هزار هکتاری شاهدیم یکی از پیمانکاران متواری و از کشور خارج شده و هیچ خبری از او نیست. باید یکبار جلوی سوءاستفاده از اسم محرومیت سیستان گرفته شود و مسئولان قضایی و نظارتی سریعا به این جریان ورود کنند.
 
عدم حضور ائمه جمعه سیستان در مراسم افتتاحیه طرح آبرسانی به دشت سیستان
 
ناگفته نماند که ائمه جمعه سیستان با اینکه برای حضور در مراسم افتتاحیه طرح ۴۶ هزار هکتاری آبرسانی به دشت سیستان دعوت شده بودند، به نشانه اعتراض به افتتاح ناقص این طرح و حمایت از کشاورزان، از حضور در مراسم افتتاحیه طرح امتناع کردند.
 
حجت‌الاسلام اشرفیان، امام جمعه شهرستان نیمروز در خصوص دلایل عدم حضور ائمه جمعه سیستان در مراسم مذکور، گفت: همواره ائمه جمعه سیستان به بیان مشکلات کشاورزان مظلوم سیستانی پرداخته‌اند و در ماه‌های اخیر نیز در خصوص نواقص طرح ۴۶هزار هکتاری، مهمترین مطالبه ما پیگیری جهت رفع مشکلات و نواقص طرح آبرسانی به دشت سیستان بوده است. در این مسیر البته نمی‌توان تلاش‌های مدیر دلسوز جهاد کشاورزی استان را نادیده گرفت، اما روی سخن ما با دولتمردان کشوری است که بدون توجه به مطالبه، گلایه و درخواست‌های بر حق مردم که از تریبون‌های نماز جمعه بار‌ها مطرح شد از انجام وظایف فرار کردند و با بی توجهی به درخواست‌های کشاورزان، ائمه جمعه، نخبگان و دلسوزان اقدام به افتتاح این طرح ناقص کردند، طرحی که نه متولی‌اش مشخص است، نه نظام بهره‌برداری از آبش مشخص است و نه الگوی کشت مشخصی برای آن در نظر گرفته شده است و حتی منابع تامین آب آن نیز شفاف نشده است.

حجت‌الاسلام اشرفیان در ادامه با اشاره به اینکه هر کدام از ائمه جمعه طی بازدیدی که از مناطق مختلف داشتند با اشکالات و نواقص فراوان طرح مواجه شدند که با وجود اینکه متولیان امر را در جریان این ایرادات قرار دادند، هنوز ایرادات برطرف نشده است، اظهار کرد: مجموع این موارد باعث شد ائمه‌جمعه سیستان به مانند همیشه ترجیح دهند در کنار مردم مظلوم باشند و به مطالبه جدی این موارد تا حل آن بپردازند و در مراسم افتتاحیه حضور پیدا نکنند.
 
انتقاد شدید ائمه جمعه سیستان از افتتاح ناقص طرح ۴۶ هزار هکتاری
 
البته امام جمعه شهرستان نیمروز در خطبه‌های نماز جمعه این هفته هم به افتتاح پرحاشیه طرح ۴۶ هزار هکتاری آبرسانی به دشت سیستان اشاره کرد و گفت: طرح ۴۶ هزار هکتاری آبیاری دشت سیستان، طرحی بزرگ و بی نظیر در سطح کشور است و این طرح با بودجه کلان مقام معظم رهبری از صندوق توسعه ملی برای آبادی و آبرسانی و امید به ماندگاری مردم سیستان کلید خورده است. دولت هم در ابتدا طرح را با همین نیت شروع کرد و دستگاه‌های مختلف پای کار آمدند و بارقه‌های امید در دل مردم سیستان روشن شد و اگر چه این طرح باید افتتاح می‌شد اما نباید با این نواقص و مشکلات و شرایط فعلی آن، این طرح افتتاح می‌شد.
 
حجت‌الاسلام اشرفیان بیان کرد: این طرح بدون مطالعه قبلی و مشورت شروع شده است. گزارشات و شکایات مردمی زیادی به دفاتر ائمه جمعه می‌رسد و کشاورزان ما به شدت نگران هستند و در بازدید‌هایی که داشتیم این ناراحتی و نگرانی مردم را از نواقص و معایب مشاهده می‌کنیم این افتتاح پیش از موعد و قبل از تکمیل و برطرف کردن نواقص آن و قبل از تعیین تکلیف اراضی کشاورزان و تعیین متولی و سازمان بهره برداری افتتاح واقعی نیست، افتتاح تبلیغاتی و سیاسی است. ما از این افتتاح نمادین و سیاسی در آستانه انتخابات دولت گلایه‌مند هستیم، حداقل انتظار بود اول سازمان بهره برداری مشخص می‌شد تا مردم بدانند که مرجع آن‌ها کجا باید باشد، خسارت کشاورز رنج دیده هر چه زودتر باید پرداخت شود.
 

حجت‌الاسلام عزیزی، امام جمعه زابل هم در واکنش به افتتاح این طرح گفت: این مدل افتتاح‌های زودهنگام، عجولانه و قبل از اتمام کار‌ها می‌تواند به اعتماد مردم ضربه بزند و این ضربه می‌تواند مهلک هم باشد. کسی مخالف افتتاح طرح نبوده و نیست، اما این افتتاح باید به هنگام باشد. امروز دشت سیستان تشنه است هر کس به هر نحوی که برایش مقدور است در رفع تشنگی باید اقدام کند.
 
حجت‌الاسلام پوراندخت، امام جمعه زهک هم در خطبه‌های نماز جمعه این هفته به این موضوع پرداخت و گفت: طرح ۴۶ هزار هکتاری آبرسانی به دشت سیستان هنوز ناقص است و مشکلاتی دارد، این افتتاح قابل توجیه نیست و افتتاح آن، نتیجه‌ای جز خسارت و ضرر برای مردم منطقه و کشاورزان نخواهد داشت. توزیع ناعادلانه آب و به موقع نبودن توزیع باعث خسارت‌های زیادی برای کشاورزان منطقه شد. چه کسی متولی خسارت کشاورزان است؟ این طرح ایراد‌ها و نواقص قابل تاملی دارد، طرحی را که بناست نیمه کاره و ناتمام افتتاح کنید اصلاً آن را طراحی و اجرا نکنید بهتر است، چون به مراتب آسیب کمتری دارد. طرح‌ها و پروژه‌ها نباید صرف کلنگ‌زنی و حرف باشد و باید اجرا شود؛ لذا مسئولین نباید فقط به موضوع افتتاح و کلنگ زنی فکر کنند و در این فکر باشند که باید مردم را هم ببینند و نظرات مردم را هم بشنوند و قبل از این افتتاح‌های ناقص و ناتمام مشکلات آن‌ها را درک و برطرف کنند، چون بیشتر آسیب را مردم متحمل می‌شوند.
 

آنچه مسلم است، طرح انتقال آب با لوله به اراضی دشت سیستان نخستین طرح نیمه تمام در این استان نیست که زود هنگام افتتاح می‌شود و با این رویه آخرین نیز نخواهد بود و تا وقتی که جلوی این افتتاح‌های ناتمام و بی فرجام گرفته نشود همه ساله شاهد بودجه‌هایی کلان خواهیم بود که به بهانه طرح‌های مختلف به سیستان اختصاص می‌یابد و هیچ نتیجه ملموسی به جای نمی‌گذارد. بنابراین لازم است که دستگاه قضایی و مراجع ذی‌ربط به این جریان ورود و پیگیر احقاق حق مردم سیستان در قبال افتتاح طرح مذکور باشند.
 
 
گفتنی است، خبرگزاری دانشجو مدت‌هاست که پیگیر رفع نواقص طرح ۴۶ هزار هکتاری آبرسانی به دشت سیستان و حل مشکلات کشاورزان این منطقه که ناشی از بی آبی هستند، بوده و همچنان به پیگیری‌های خود در این باره ادامه می‌دهد.

 
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجو ، تاریخ انتشار: 7 اردیبهشت 1400، کدخبر: 929519، www.snn.ir