شعار سال: این روز‌ها علاوه بر اینکه حال مردم ایران به دلایل متعدد علی‌الخصوص بحران کووید۱۹ خوب نیست، حال کادر پرستاری هم دست‌کمی از مردم ندارد. چرا که براساس گزارش‌های روز‌های اخیر تعدادی از پرستاران و دستیاران تخصص پزشکی مرگ خودخواسته را انتخاب کرده‌اند. هنوز اطلاعات روشنی از دلایل این اتفاق غم‌انگیز در دست نیست، اما فقط در یک هفته سه نفر از بهترین دستیاران تخصصی پزشکی مرگ خودخواسته را انتخاب کرده‌اند. برخی از کارشناسان حوزه بهداشت و اجتماعی درآمد پایین پرستاران را که کفاف زندگیشان را نمی‌دهد عامل انتخاب این‌گونه مرگ‌ها می‌دانند و برخی دیگر، فشار‌های کاری ناشی از بیماری کرونا را یکی از علل مهم این امر می‌دانند. اما هر چه هست اپیدمی این موضوع آن هم در بحرانی‌ترین وضعیت موجود بسیار خطرناک است. از سویی مهاجرت ماهانه ۱۵۰ تن از پرستاران، نشان‌دهنده ضعف مدیریتی وزارت بهداشت در امر بهبود حال پرستارانی است که در ۱۵ ماهه اخیر در خط مقدم، با کمترین امکانات ایستادگی کرده‌اند. اگر چه براساس گزارش‌ها ایران به نسبت جمعیت بالاترین میزان فوتی پرستاران براثر کرونا را دارد. اگر از همان روز‌های آغازین ساخت واکسن، ابتدا برای کادر پرستاری واکسن وارد می‌کردند حال، بسیاری از آن‌ها کنار عزیزانشان بودند. همین امر باعث دلزدگی و رنجش این گروه از اعضای نظام سلامت شده و خلاف میلشان راهی جز مهاجرت برای برخی از آن‌ها باقی نمانده است. این وضعیت هم به کادر پرستاران کشور آسیب وارد می‌کند و هم به مردم؛ زیرا اگر با کمبود پرستار در کشور مواجه شویم، قطعا کیفیت درمان و رسیدگی‌ها بسیار کاهش پیدا می‌کند. همچنین با مهاجرت بیش از اندازه پرستاران، آمار فوتی‌های کرونا چندین برابر شده است، چرا که یکی از اصول درمان کرونا مراقبت ۲۴ ساعته است. درحالی که براساس گزارش‌ها اکنون به دلیل کمبود نیرو برخی از بیمارانی زیر دستگاه ونتیلاتور نمی‌روند.

در همین راستا محمد شریفی‌مقدم دبیرکل خانه پرستار ایران گفت: در مجموع این روز‌ها فشار کاری روی پرستاران ناشی از بیماری کرونا بسیار زیادتر از روز‌های عادی شده است. البته در شرایط عادی هم یک دوم حداقل استاندارد جهانی هستند. چه بسا سازمان بهداشت جهانی بر این عقیده است اگر مردم خواهان مراقبت مناسب‌اند باید به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت، ۱۰ نفر پرستار وجود داشته باشد؛ این در حالی است که متوسط آمار آن شش تن و حداقل سه پرستار است. به طور کلی یعنی اگر به ازای ۱۰۰۰ نفر بیمار سه پرستار وجود داشته باشد، در این صورت مردم حداقل استاندارد مناسب را دریافت می‌کنند. همچنین در کشور ما این ضریب یک و نیم است. به‌طوری که به ازای هر ۱۰۰۰ نفر یک‌ونیم پرستار در کشور وجود دارد. به عبارتی اگر جمعیت پرستاری دو برابر شود آن زمان تازه مردم حداقل مراقبت‌ها را دریافت می‌کنند. چه‌بسا امروزه بار دوبرابری بر دوش پرستاران ایران است.

وی افزود: شیوع کرونا در سراسر کشور باعث شد تا پرستاران بیشتر آسیب ببینند. می‌دانید که تاکنون درمان مشخصی برای بیماری کرونا شناخته نشده است. همچنین تمام همگان بر پیشگیری است. واکسیناسیون هم نوعی پیشگیری از بیماری است. این در حالی است که بیشترین نیاز هر بیمار کرونایی مراقبت ۲۴ ساعته است؛ که این امر به عهده کادر پرستاری است. بیماری کرونا نیز به خودی خود استرس‌زاست و در حال حاضر مردم جامعه هم دچار تنش‌ها و مشکلات ناشی از کرونا هستند. اما برخی مردم هر روز با این بیماری سروکار ندارند و شاید تنها اخباری بشنوند یا درگیری کوتاه مدتی برایشان پیش بیاید. این در حالی است که طی ۱۵ ماه پرستاران شبانه‌روز با توجه به آمار فوتی و مبتلایان زیادی که وجود دارد، فشارکار زیادی را تجربه می‌کنند. آن‌ها در این دوره مرخصی نداشتند، خب طبیعی است، که شدت تاثیرگذاری بر روح و روان آن‌ها بیشتر از دیگران باشد. امروزه پرستاران هر روز با مرگ افراد زیادی مواجه هستند و همین امر منجر به افسردگی آن‌ها شده است. زمانی که این فشار‌ها بر کادر پرستاران وجود داشته باشد و از سوی دیگر راه گریزی برای آن‌ها نباشد؛ برخی دست به اقدامات جبران‌ناپذیر یا پرهزینه می‌زنند. زیرا در کشور‌های دیگر پرستاران را به مرخصی اجباری می‌فرستند و حتما باید تفریح آخر هفته بروند تا تعادل روانی آن‌ها برقرار باشد. اما متاسفانه در ایران چنین کار‌هایی برای کادر پرستاران به آرزو تبدیل شده است. چه بسا به دلیل درآمد پایین اکثر آن‌ها مجبورند در چند بیمارستان کار کنند؛ بنابراین مشکلات روحی و روانی بین پرستاران به دلیل شغل استرس‌زای آن‌ها وجود دارد و در این روز‌ها بحرانی‌تر شده است.

دبیرکل خانه پرستار با تاکید بر اخلال در امنیت شغلی پرستاران ۸۹ روزه بیان کرد: این روز‌ها معضل امنیت شغلی پرستاران خود معضلی جدی شده است. متاسفانه در حال حاضر مسوولان بهداشتی به قدری بی‌انصاف و بی‌اخلاق هستند که در پیک کرونا پرستاران زیادی را به صورت ۸۹ روزه در بیمارستان‌ها استخدام می‌کنند و بعد از ۸۹ روز به دلیل عدم پرداخت بیمه عذر پرستار را می‌خواهند. اگر پرستار را سه ماهه استخدام کنند، بیمه و مزایا به او تعلق می‌گیرد، اما پرستار با اینکه جانش را کف دستش گذاشته و برای لقمه نانی به بیمارستان آمده را تنها ۸۹ روز استخدام می‌کنند تا هیچ مزایا و بیمه‌ای به او تعلق نگیرد. احساس بی‌عدالتی بسیار رنج آور است. توجه کنید در مجموعه‌ای که زیر نظر وزارت بهداشت است، دریافتی‌های متفاوتی وجود دارد به‌طوری که برخی افراد بی‌دلیل کارانه ۱۰۰ میلیونی دریافت می‌کنند و برخی ۵۰۰ هزار تومان!

 

وی افزود: با توجه به اینکه آمار‌های ایران در بخش‌هایی کاذب است، به طوری که اخیرا اعلام کردند با توجه به جمعیت کشور ۲۴ درصد مردم مشکل روحی و روانی دارند در حالی که آمار‌ها بسیار بیشتر از آن چیزی است که اعلام می‌کنند. در همین صورت مشاغلی که تنیدگی‌های شغلی بیش از اندازه‌ای دارند طبیعتا دارای مسائل روحی و روانی بیشتری هم هستند. این‌ها مسائل عمده‌ای است که شغل پرستاری را به وضعیت بسیار بحرانی تبدیل کرده است. علاوه بر اینکه پرستاران دچار مشکلات و آسیب‌های مختلف روحی، روانی و جسمی شدند، مردم هم در این بین آسیب می‌بینند. زیرا کار یک پرستار مراقبت از جان مردم است. زمانی که او خسته و مضطرب شود، دقتش کم می‌شود و در نهایت منجر به خطا و قصور درمانی و پزشکی می‌شود که منجر به مرگ بیمار می‌شوند.

مقدم در پاسخ به دلایل مهاجرت پرستاران و تبعات این امر اظهار کرد: مهاجرت همیشه بین پرستاران وجود داشته، اما با شیوع کرونا و دلزدگی آن‌ها از وضع پیش آمده، اخیرا ماهانه بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ پرستار از کشور خارج می‌شوند. پرستاران با توجه به جذابیت‌هایی از جمله حقوق بالا و مزایای خوب که کشور‌های اروپایی دارند، ترجیح می‌دهند در کشوری زندگی کنند که منزلت اجتماعی داشته باشند. علی‌الخصوص که در ایام کرونا مهاجرت برای پرستاران تسهیل شده است. به همین مناسبت پرستاران بیشتر نسبت به گذشته برای مزایایی کشور مقصد و مشکلات کشور مبدا خلاف میل‌شان تصمیم به مهاجرت می‌گیرند. اتفاقا پرستاران و پزشکان ایرانی در کشور‌های دیگر بسیار موفق هستند و همگان به آن‌ها احترام می‌گذارند.

وی افزود: متاسفانه مهاجرت پرستاران به ضرر کشور است. چه بسا نگاه مسوولان به انسان‌ها مثبت نیست. به‌طوری که سلامت مهم‌ترین نیاز همه انسان‌هاست. اگر سلامت مردم برای مسوولان مهم بود باید از پرستاران حمایت بیشتری می‌شد تا آن‌ها کشور را ترک نکنند. البته متاسفانه در کشور ما جان آدمیزاد فاقد ارزش است.

وی درخصوص بودجه‌های میلیاردی وزارت بهداشت گفت: وزارت بهداشت برخی کشور‌ها به دلیل بودجه ناکافی، توانایی رسیدگی به کادر پرستاران را ندارد این در حالی است که وزارت بهداشت کشور ما وحشتناک بودجه دارد. در حال حاضر هم که بحث کرونا پیش آمده بودجه وزارت بهداشت هنگفت‌تر از قبل هم شده است. اما به خاطر عدم شفافیت، رانت و فساد‌های سیستماتیکی که در نظام سلامت وجود دارد، مشخص نیست این بودجه‌ها کجا و چگونه خرج می‌شود.

 

وی افزود: متاسفانه سیستم نظام سلامت ایران همه از خودشان است، یعنی قانونگذار، برنامه‌ریز و سیاستگذار همه پزشکانی هستند که ناظر و نظارت کننده خودشان هستند و زمانی که یکی از آن‌ها تخلفی کند هیچگاه جایی درز پیدا نمی‌کند. خاطی هم مجازات نمی‌شود. البته به هیچ فرد و ارگانی هم پاسخگو نیستند. در حالی که کشور‌های دیگر سالهاست بحث شفافیت و تعارض منافع را حل کردند که ما هنوز درگیر مسائل اینچنینی هستیم.

مقدم با تاکید بر عملکرد ضعیف وزیر بهداشت در بحران کرونا بیان کرد: وزیر بهداشت چندی پیش گفته بود، ما کاری کردیم که کل دنیا انگشت به دهان مانده است. ولی من طبق سند به شما می‌گویم که دنیا در حوزه پرستاری واقعا انگشت به دهان است. تاکنون حداقل میزان مرگ و میر پرستاران در ایران حدود ۱۳۰ نفر بوده است. با این حساب نسبت به جمعیت، آمار فوتی‌های پرستاران بر اثر کرونا در ایران بالاترین آمار را در دنیا داشته است. این در حالی است که تا دو هفته پیش این آمار در هند با ۳/۱ میلیارد جمعیت، ۱۳۰ نفر بوده است. همچنین براساس آمار فدراسیون جهانی در ۶۵ کشوری که آمار مرگ و میر پرستاران را منتشر کردند، ۳۰ هزار پرستار فوت کرده‌اند. این درحالی است که در کشور‌های دیگر نزدیک به ۵۰ تن یا کمتر
جان‌باختند. همین امر یک شگفتی از عملکرد‌های دکتر نمکی است. ایشان باید درخصوص این موضوع پاسخگو باشند. این آمار نشان‌دهنده وضعیت اسفناک پرستاران در ایران است. زیرا نیروی پرستاری که در خط مقدم مشغول امدادرسانی است باید از حمایت‌های ویژه‌ای برخوردار باشد، اما گویا در ایران وضعیت این گونه نیست. سازمان بهداشت جهانی گفته تعداد پرستار به جمعیت باید همان مقداری باشد که پیشتر گفتم، هرچقدر این میزان کمتر شود طبیعتا آسیب به پرستار و بیمار زیادتر می‌شود. اگر در حال حاضر آمار مرگ و میر روزانه مردم حدود ۴۰۰ تن است، بخشی به دلیل خستگی و ضعف کادر پرستاران است. آن‌ها واقعا کشش و توانایی رسیدگی به این همه بیمار را ندارند. چه بسا امروزه بسیاری از بیمارانی که باید به زیر دستگاه ونتیلاتور بروند، نمی‌روند. در مجموع کمبود پرستار خسارت جدی به مردم وارد کرده است. چرا که تعداد پرستار نسبت به جمعیت ما در حد کشور‌های عقب افتاده است.

 

وی افزود: وزیر بهداشت با کلی ادعا اعلام کرده بود حدود ۵۰ هزار پرستار استخدام کردند. اگر ته این ماجرا را با دقت نگاه کنید متوجه می‌شوید که حدود ۱۳ تا ۱۴ هزار تن در ایام کرونا استخدام کردند. البته در این بین پرستاران زیادی هم بازنشسته شدند و این در حالی است که حتی به اندازه خروجی پرستاران، ورودی نداشتیم. در عرض مدتی که آقای نمکی روی کار آمده تنها ۱۰ تا ۱۵ هزار پرستار استخدام شده‌اند که همانند قطره‌ای در دریا است. این در حالی است که براساس آماری که منتشر شده از سوی وزارت بهداشت نزدیک به ۴۰ هزارتا تخت اضافه کردند. چرا تخت اضافه کردند؟!

چون پول در تخت، تجهیزات پزشکی و دارو است. این در حالی است که به ازای ۴۰ هزار تخت باید ۴۰ هزار پرستار هم استخدام می‌کردند، ولی ما می‌بینیم که این‌گونه نیست. در تمام دنیا حساسیت خاصی بر وزارت بهداشت وجود دارد و حاکمیت‌ها به دلیل اینکه سلامت مردم برای آن‌ها مهم است، بهترین افراد را وزیر بهداشت می‌کنند، ولی در ایران این‌گونه نیست. در حال حاضر با حضور نمکی بحث تعارض منافع و فشار بر نیروی پرستار شدیدتر و وحشتناک‌تر از قبل شده است. چرا که وزیر بهداشت سال‌هاست مخالف بحث قانون تعرفه‌گذاری بر پرستاران است؛ بنابراین آخر تمام رانت‌ها که در سیستم بهداشت و درمان وجود دارد به وزیر بهداشت یا معاون وزیر یا رئیس دانشگاه و یا یکی از مسوولان وزارت بهداشت ختم می‌شود.

متاسفانه با وجود تزریق هنگفت منابع به ویژه در ایام کرونا که از صندوق توسعه ملی به بهانه کمک به کادر درمان و مردم، برداشته‌اند سر از جا‌های دیگری درآورد که البته جوابگوی سازمانی هم نیستند. زیرا سیستم هیات امنا را به گونه‌ای تنظیم کردند که دیگر پاسخگو مراجع نظارتی نیست، به همین خاطر هرکاری دل‌شان بخواهد انجام می‌دهند. به طور کلی گندی که نمکی به نظام سلامت زده، شاید سال‌ها جمع نشود.
نظارتی بر اعمال خاطیان وجود ندارد.

وی در پایان اظهار کرد: سراسر جهان سیستم نظام سلامت را به گونه‌ای طراحی می‌کنند که مسوولان دارای شفافیت لازم و پاسخگویی باشند. همچنین آن‌ها باید نظارت‌پذیر باشند تا مسائل و مشکلات را کنترل کنند. این در حالی است که به عقیده کارشناسان حوزه بهداشت بودجه وزارت بهداشت به هیچ عنوان شفاف نیست و در این خصوص هم به سازمان و ارگانی پاسخگو نیست. چرا که براساس گزارش‌های میدانی معاون درمانی که در تهران باید ناظر بر بیمارستان‌های خصوصی باشد، خودش سهامدار بیمارستان خصوصی است. با این حساب نظارتی بر ساختار بیمارستان‌ها و تخلف‌ها هم وجود ندارد. چه بسا اگر از پزشکی به هیات انتظامی شکایت کنید، متوجه می‌شوید که خود هیات از تعدادی پزشکان تشکیل شده است؛ بنابراین تا زمانی که بحث تعارض منافع حل نشود، مشکلات بدتر می‌شود. مسوولان وزارت بهداشت پرستاران را به عنوان ابزار و کارگرانی می‌دانند که آن‌ها باید کار کنند تا جیب آقایان پر شود. چرا که وزیر بهداشت پیک چهارم کرونا را ایجاد کرد و از آن طرف نیروی پرستار اضافه نکرد. چرا باید پرستاران ایران بعد از تولید واکسن جان خودشان را از دست بدهند؟ زیرا آن‌ها برای ورود واکسن هم تعلل ایجاد کردند. امروزه در دنیا یک میلیارد و دویست میلیون واکسن تزریق کرده و ما هنوز در مرز یک میلیون هستیم. به عقیده من عامل مرگ تمام ۷۰ هزار نفری که بر اثر کرونا فوت کردند، آقای نمکی است. اگر نمکی فکر می‌کند کسی به حرف‌هایش گوش نمی‌دهد، بهتر است هر چه سریع‌تر استعفا دهد. نمکی می‌گوید، چون می‌خواهد به مردم خدمت کند استعفا نمی‌دهد، در حالی که او هر روز ۴۰۰ تن از ایرانی‌ها را می‌کشد. منتهی سیستم به‌گونه‌ای نیست که پاسخگوی سازمانی باشد.

شعار سال؛ با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از جهان صنعت، تاریخ انتشار: ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۷۶۴۳۵، www.jahanesanat.ir