شعارسال: بخشی از مشکلات اقتصاد ایران به نظام بانکی و عملکرد مدیران بانکی نسبت داده می‌شود درحالی که عملکرد بانک‌های کشور‌های توسعه یافته و حتی کشور‌های همسایه بسیار متفاوت از آنچه در ایران دیده می‌شود است. این یک سوال مهم است که چرا راهی که ما می‌رویم متفاوت از راه سایر نظامات بانکی دنیاست و چرا مقوله‌هایی مثل خلق پول و وجود ابربدهکاران و چالش‌های دیگری که در نظام بانکی ما وجود دارد پایان نمی‌پذیرد؟ کامران ندری؛ اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) با بیان دلایلی که نظام بانکی ایران را ناکارآمد کرده و مانع کاهش بحران‌های اقتصادی شده است به سوال ما پاسخ داده که در ادامه مشاهده می‌کنید.

کامران ندری به برخی معضلات و چالش‌های سیستم بانکی ایران اشاره کرد و گفت: سیستم بانکی ما با گرفتاری‌هایی مواجه است که البته این گرفتاری‌ها و مشکلات برای ما جدید نیست ومسبوق به سابقه است. دارایی‌هایی در ترازنامه بانک‌ها نشسته که این دارایی‌ها نمی‌تواند بدهی‌های بانک‌ها را پشتیبانی کند.

وی در این باره خاطر نشان کرد: بخش عمده‌ای از این مشکلات به سه دلیل ایجاد شده است؛ اول اینکه ما چارچوب‌ها و ضوابطی که برای فعالیت سالم بانک‌ها و موسسات مالی در سطح جهانی وضع شده را معمولاً نادیده می‌گیریم و به دلایل خود ساخته‌ای استاندارد‌های جهانی را رعایت نمی‌کنیم. عامل دوم و سوم هم که نظام بانکی و به تبع آن اقتصاد ما را با چالش‌های مختلفی مواجه کرده است، مداخلات بیش از حد دولت و مجلس از طرق مختلف یا از طریق وضع قوانین نامناسب یا از طریق صدور بخشنامه‌های نامناسب در سیستم بانکی است که این مشکلات و گرفتاری‌ها را برای ما ایجاد کرده است.

وی دراین باره مثال زد و گفت: مثلاً تسهیلات تکلیفی که مجلس به بانک‌ها تحمیل می‌کند یا بخشنامه‌های تحمیلی که دولت به بانک‌ها تحمیل می‌کند، مداخلاتی که در تعیین نرخ سود صورت می‌گیرد، با توجه به اینکه نرخ سود در اقتصاد ما نسبت به شرایط تورمی بسیار پایین است، در چنین فضایی طبیعتاً تقاضا برای دریافت اعتبار تسهیلات مالی از سیستم بانکی بیشتر می‌شود و همه برای دریافت اعتبار پشت بانک‌ها صف می‌کشند، لذا نظام بانکی مجبور است انتخاب و گزینش کند، در این گزینش‌ها هم معیار‌های اقتصادی معمولاً رعایت نمی‌شود و تسهیلات و اعتبارات در اختیار افرادی قرار می‌گیرد که ممکن است از عهده بازپرداخت آن برنیایند و یا اینکه زورشان زیاد است و تمایلی به پس دادن ندارند.

کامران ندری ادامه داد: سه دلیل اشاره شده در ناکارآمد بودن نظام بانکی کشور نقش ویژه‌ای ایفا می‌کنند. ناکارآمد بودن مدیران بانکی، به روز نبودن آن‌ها و نادیده گرفتن استاندارد‌های بانکداری نیز سه دلیل دیگر است که سیستم اجرایی بانک‌ها را با مشکلات اساسی مواجه کرده است. ضمن اینکه باید تاکید کرد که بی توجهی به استانداردها، ضوابط و مداخلات گسترده دولت در امور بانکی موضوع مهمی در ناکارآمدی نظام بانکی است، هر چند دخالت‌های دولت در سایر بخش‌ها و نهاد‌های اقتصادی دیده می‌شود، نظام بانکی نیز این مدل از مداخلات را تجربه کرده، این موارد سبب وضعیت بد بانک‌ها و موسسات مالی شده که امروز با چالش‌های متعددی مواجه هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق درپاسخ به این سوال که در حال حاضر ۱۱ ابر بدهکار بانکی داریم که حدود ۹۰ هزار میلیارد تومان بدهی به سیستم بانکی بدهی دارند چگونه می‌توان از روند به وجود آوردن ابربدهکاران بانکی جدید جلوگیری کرد گفت: اگر مدیران بانکی درست انتخاب شوند، مدیران بانکی حرفه‌ای باشند و شهرت و خوشنامی در امر مدیریت برای آن‌ها حائز اهمیت باشد و اصول حرفه‌ای را به هیچ وجه زیر پا نگذارند و دانش و آگاهی کافی داشته باشند، طبیعتا هیچ مدیر حرفه‌ای با اعطای تسهیلات به این دسته از افراد آبروی کاری خود را فدای جناح بازی و رفیق بازی نمی‌کند.

 

 

وی در این باره تصریح کرد: اگر استاندارد‌های بانکداری و مقررات احتیاطی رعایت شود و نظام تحقیق روی بانک‌ها وجود داشته باشد که خلاف استاندارد‌ها عمل نشود بانک‌ها دچار چالش نمی‌شوند و اقتصاد ایران را نیز با چالش‌های متعددی مواجه نمی‌کنند. به هر حال بدهکاران بانکی بخصوص ابر بدهکاران کارنامه بدی برای روسای بانک‌ها و بانک مرکزی به شمار می‌روند و مدیریت آن‌ها را به شدت زیر سوال می‌برد. در حالی که موضوع اعتبار و شهرت مدیریتی برای همه دنیا یک اولویت و امر بسیار مهمی است، اما متاسفانه در ایران به این مسائل اهمیت چندانی نمی‌دهند..
کامران ندری در ادامه با اشاره به اینکه آرامش امروز اقتصاد و نظام بانکی کشور‌های توسعه یافته محصول تجارب بد قبلی آن‌ها و عدم تکرار دوباره آنهاست خاطر نشان کرد: اگر در اقتصاد کشور‌های پیشرفته، بحران‌هایی که در اقتصاد و روش مدیریت بانکی ما دیده نمی‌شود، به این دلیل است که بانک‌های کشور‌های پیشرفته و توسعه یافته تبعات منفی بانکداری نامطلوب را تجربه کرده و بحران‌های بانکی متعددی را پشت سر گذاشته اند، به تبع این بحران‌ها با رعایت استاندارد‌ها و مقررات بین‌المللی نظامات اقتصادی و بانکی از بحران‌هایی که ما دائما آن‌ها را تجربه می‌کنیم عبور کرده اند. آرامش امروز اقتصاد‌های دنیا ماحصل بحران‌هایی است که از آن‌ها تجربه گرفته و به این جمع‌بندی رسیده اند که رعایت استانداردها، مقررات و ضوابط احتمال بروز بحران‌ها و مشکلات را در سیستم بانکی کاهش می‌دهد.

کامران ندری اقتصاددان در این باره خاطر نشان کرد: وقتی در ایران این مسائل در نظر گرفته نمی‌شود نتیجه‌ی آن چیزی به جز بحران بانکی نیست. بحرانی که بانک‌ها را مجبور به خلق و چاپ پول می‌کند و تورم‌های بعدی که اقتصاد را با تلاطمات مختلفی رو به رو می‌کند. تورمی که با درآمد‌های نفتی تا حدودی کنترل می‌شود، اگر تحریم باشیم و نتوانیم نفت بفروشیم، با تحمیل تورم به مردم مشکلات اقتصادی و معیشتی کشور چند برابر می‌شود، لذا باز هم به همان سه عامل اشاره شده ناکارآمد بودن و گزینش نادرست مدیران و غیر حرفه‌ای بودن آن ها، عدم رعایت استاندارد‌ها و مقررات بین‌المللی و بی‌توجهی به رعایت استاندارد‌ها می‌رسیم که بحران‌های اقتصادی و بانکی زیادی را به ما تحمیل کرده است.

استاد پول و بانکداری در پایان گفت: متاسفانه برخی مدیران کشور با این بهانه که اداره اقتصاد ایران متفاوت از سایر کشورهاست، ضوابط و استاندارد‌ها را رعایت نمی‌کنند در حالی که ضوابط و استاندارد‌های اقتصادی و بانکی در همه جای دنیا یکسان است. کشور‌هایی که استاندارد‌ها را رعایت نمی‌کنند بانکداری ضعیفی خواهند داشت. مداخلات غیر صحیح و غیرعلمی مجلس و دولت نیز در به وجود آمدن شرایط بحرانی اقتصاد و خلق پول نیز بسیار موثر است. به هر حال سودجویان و کسانی که می‌خواهند با کمترین تلاش و کار ممکن به ثروت و مکنتی برسند نیز از شرایط موجود به شدت راضی بوده تا به ازای از بین رفتن منافع ملی
منافع خود را تامین کنند.

شعارسال، بااندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجو تاریخ انتشار:۱۷ تیر ۱۴۰۰، کد خبر: ۹۴۷۰۹۰، snn.ir