اما موضوعي كه در اين ميان بسيار حايز اهميت است، تاثير اين پديده بر محيط طبيعي است. جنبه هاي فراوان اثرات مخرب زيست محيطي جنگ به مراتب از تاثيرات اجتماعي - سياسي آن بيشتر است زيرا مي تواند نسل هاي آينده را نيز درگير اين موضوع كند. با نگاهي گذرا به جنگ هاي اتفاق افتاده در طول زندگي بشر، به اين نتيجه مي رسيم كه تاثيرات زيست محيطي و آلودگي هاي ناشي از جنگ در مناطق مختلف دنيا به حدي بوده است كه پس از پايان جنگ، چهره طبيعي منطقه را كاملا تغيير مي داده است. آشوربانيپال در شرح آخرين لشكركشي خود در سال ٦٤٥ پيش از ميلاد به سرزمين عيلام شرح مي دهد كه پس از نابودي شوش، حيوانات اهلي را كشته و بر زمين ها نمك پاشيده تا ديگر هيچ گياهي نرويد. حجم تخريب هاي زيست محيطي در جنگهاي باستاني را مي توان از همين سالنامه هاي آشوري به خوبي محاسبه كرد.

با شروع عصر جديد و استفاده بشر از سلاح هاي مخرب، اين تخريب ها به اوج خود رسيده است. سلاح هاي ميكروبي در كنار سلاح هاي ديگر در جنگها مي تواند ضربات جبران ناپذيري بر منابع طبيعي وارد كند و به انقراض گونه هاي خاص گياهي و جانوري بينجامد. به عنوان مثال؛ در جنگ وييتنام ٢ ميليون هكتار از جنگل هاي اين كشور به صورت كامل تخريب شد، ١٥٠ هزار هكتار از سواحل جنگلي تخريب گرديد و ١٣٣ هزار هكتار جنگل و چوب به صورت كامل نابود شد و تقريبا ٢٥٠ هزار هكتار زمين كشاورزي به علت وجود مواد ميكروبي و شيميايي غير قابل كشت شدند.

جنگهاي خليج فارس در اواخر قرن بيستم و اوايل قرن بيست و يكم ميلادي كه نتيجه توجه دولتهاي غربي بر منابع فسيلي خليج فارس است تاكنون ضربات جبران ناپذيري را بر محيط طبيعي درياي فارس و كشورهاي حاشيه داشته است. طبق اعلام سازمان بهداشت جهاني در جنگ كويت در سال ١٣٧٠ شمسي با منهدم شدن سكوهاي نفتي، ميليون ها ليتر نفت وارد آبهاي خليج فارس شد كه اين حجم آلودگي باعث فاجعه زيست محيطي شد و بسياري از گونه هاي آبزي را مورد تهديد قرار داد و گفته مي شود در اين اتفاق حدود سي هزار مرغ دريايي به علت مسموميت از بين رفتند. ايران يكي از مهم ترين كشورهاي حاشيه خليج فارس است كه تاكنون ضربات جبران ناپذيري را بر منابع طبيعي خود متحمل شده است.

جنگ تحميلي هشت ساله باعث شد تا دو كشور همسايه به علت همجواري مرزي و وجود اكوسيستم هاي مشترك زيست محيطي، بسياري از منابع طبيعي خود را به طور كامل از دست بدهند. انهدام كشتي هاي نفت كش و تخريب سكوهاي نفتي در خليج فارس و وارد شدن حجم زيادي از ميعانات شيميايي به آبهاي خليج فارس و درياي عمان تنها بخشي از ضربات زيست محيطي جنگ تحميلي مي باشد.

جنگ هاي دهه اخير در خاورميانه را مي توان به لحاظ حجم تخريب زيست محيطي منطقه در رتبه اول قرار داد زيرا جنبه هاي فراوان اين جنگ ها بسياري از كشورهاي غير فعال در جنگ را نيز درگير كرده است. پس از اشغال كشور عراق توسط آمريكا و بي توجهي ناشي از وجود بحران در اوضاع داخلي كشور عراق، باعث شده تا تحولات زيست محيطي فراواني به وجود بيايد و نيزارها و خورهاي جنوب عراق به بيابان تبديل شوند.

اين تخريب هاي عامدانه از يك طرف باعث تحولات عديده زيست محيطي در خود كشور عراق شده و از طرفي با خشك شدن خورها و تشكيل ريزگردها و وارد شدن اين ريزگردها به هواي كشورهاي همسايه باعث شده تا يكي از معضلات زيست محيطي اين روزهاي كشورهاي حوزه مذكور، هواي آلوده ناشي از جابه جايي اين ريزگردها باشد و مشكلات عديده تنفسي و بيماري هاي پوستي تنها بخشي از اثرات سو ريزگردها بر مردم استان هاي همجوار مرز كشور عراق است.

ورود ريزگردها به هواي نوار ساحلي ايران و مخصوصا استان هاي خوزستان و بوشهر كه در سالهاي اخير به اوج رسيده را مي توان يك فاجعه زيست محيطي دانست. اين پديده زيست محيطي كه حدود ده سال پيش تاكنون به نقطه بحراني وارد شده در سال هاي اخير باعث شده تا كل كشور و شهرهاي مهم را درگير آلودگي كند. استان بوشهر به علت هم مرز بودن با كشور عراق بيشترين درگيري را با پديده ريزگردها بعد از استان خوزستان دارد و متاسفانه عليرغم غني بودن اين دو استان بخصوص در دارا بودن ذخاير نفت و گاز و وابستگي مسلم اقتصاد كشور به اين دو استان، همچنان براي جلوگيري از اين پديده افت زا چاره اي انديشيده نشده است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی آیینه جم، تاریخ انتشار: یکشنبه 16 آبان 1395، کدخبر: 18947، www.ayenejam.ir