شعار سال: مهدی زارع رئیس زمین‌شناسی فرهنگستان علوم در خصوص بحران آب در تهران گفت: برای تامین آب شهر تهران دیگر منابع سطحی و آب سد‌ها پاسخ‌گو نیستند و از آب‌های بازیافتی که وارد لوله‌کشی می‌شود برای تامین آب استفاده می‌کنند که البته یک نسبتی بین آب بازیافت و تصفیه شده و آب تازه‌ای که از سد‌ها آمده و یک بالانس برقرار می‌کند و در شبکه وارد می‌کنند.

وی با بیان این‌که بر اساس پیش‌بینی سازمان هواشناسی در ابتدای پاییز و شروع سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ همچنان این دوره کم‌آبی که از سال گذشته شروع شده ادامه خواهد داشت افزود: بحران آب منجربه مهاجرت مردم به اطراف تهران نیز می‌شود.

رشد جمعیت در غرب وجنوب شرق تهران به دلیل مهاجرت است

زارع به افزایش جمعیت در غرب و جنوب شرق تهران اشاره کرد و گفت: رشد جمعیت در این مناطق به دلیل مهاجرت است. آمار‌ها نشان می‌دهد غرب تهران حدود ۴ درصد در سال افزایش جمعیت دارد، زیرا ساکنان این مناطق که از استان‌های اطراف تهران می‌آیند به دلیل شرایط اقتصادی نمی‌توانند در پایتخت ساکن شوند به همین دلیل به اطراف تهران مهاجرت می‌کنند و از طرفی مصرف کننده آب هم اضافه می‌شود.

رئیس زمین‌شناسی فرهنگستان علوم عنوان کرد: الان در سال ۱۴۰۰ تهران ۱۳ و نیم میلیون نفر جمعیت دارد، اما منابع آبی آن نسبت زمانی‌که منابع آبی کفاف جمعیت را می‌داد افزایش پیدا نکرده است. از طرفی مسئولان سعی کردند برای تامین آب جمعیت تهران با ساختن سد‌های جدید مثل سد ماملو و سد‌های دیگری که در اطراف تهران درست کرده‌اند و یا انحراف آب از تمام منابع موجود به سمت شهر تهران و اطراف تهران جبران کنند.

به گفته وی در پنج دهه گذشته ما با گرم شدن هوا و کم شدن بارش مواجه بودیم، بنابراین این افزایش متوسط دما که مسئله همه کشورهاست منجر به ایجاد بحران‌هایی اجتماعی می‌شود. دردهه ۱۴۱۰-۱۴۰۰ باید به این سمت برویم که به دلایل مختلف از جمله مسئله آب، مسئله زلزله و مسائل دیگر اجتماعی، رشد جمعیت در استان تهران (نه فقط در شهر تهران) باید به صفر برسد و در واقع جمعیت باید مهاجرت معکوس پیدا کند نه اینکه با ساختن انواع مسکن‌های ارزان‌قیمت، مردم باز دوباره تشویق شوند که به سمت تهران و اطراف تهران بیایند که این کار بسیار چالش برانگیز است، زیرا اگر ۱۳ میلیون جمعیت به سمت ۲۰ میلیون جمعیت برود، در منابع تغییری ایجاد نشده و برای تامین آب باید به دنبال انتقال آب برویم.

زارع در خصوص خشکسالی مناطق جنوب شرقی کشور گفت: مناطق جنوب شرقی مثل سیستان و بلوچستان و مناطق کرمان، یزد، بخش‌هایی از استان اصفهان و سمنان در سال ۱۴۰۰ حتی یک قطره بارندگی هم نداشت و میزان بارندگی در سال آبی که در آن قرار داریم صفر بود؛ و به‌طور کلی در مناطق خشک، بارندگی در خیلی از این نواحی کمتر از ۲۰۰ میلیمتر در سال است، و جز مناطق کاملاً خشک محسوب می‌شوند.

مناطق خشک کشور مهاجر فرست هستند

رئیس زمین‌شناسی فرهنگستان علوم با بیان این‌که مناطق خشک مهاجرفرست هستند و همین موضوع به خصوص در مناطق مرزی مشکل امنیتی ایجاد می‌کند، زیرا منطقه‌ای که خالی از جمعیت می‌شود باید به وسیله سرباز امنیت را برقرار کند و این امر هم مستلزم هزینه و شکل‌گیری جمعیت است.

وی زندگی در مناطق خشک را از چالش‌های بزرگ کشور و در واقع چالش‌های کلان و ملی می‌داند که آباد کردن و تاب‌آور کردن و برقراری شرایط حداقلی که مردم بتوانند در آن مناطق زندگی کنند بسیار دشوار است. برای مثال سیستان و بلوچستان یک بخش نزدیک به ساحل در ساحل مکران دارد که می‌تواند توسعه منطقه‌ای و معقول پیدا کرده و جمعیت در آن نواحی سکونت داشته باشد.

 

زارع در مورد منابع آبی که در حال حاضر آب تهران را تأمین می‌کند افزود:دو سد کرج و لتیان عمدتاً برای تأمین آب تهران در دهه ۴۰ ساخته شد. بعد از انقلاب هم روند سدسازی ادامه پیدا کرد که سد لارو و ماملو در شرق تهران نمونه‌هایی از آن است. کنترل آب‌های سطحی و استفاده از منابع آب زیرزمینی که باید توسط حفر چاه عمیق از آن‌ها استفاده کرد روش‌های تامین آب تهران هستند.

فرونشت‌ها ناشی از مصرف آب‌های‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های عمیق است

رئیس زمین‌شناسی فرهنگستان علوم با اشاره به این‌که فرونشت‌ها ناشی از مصرف آب‌های‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های عمیق است اظهار کرد: سالانه حدود ۴۰ سانتی‌متر در مناطق غرب و جنوب شرق تهران فرونشست داریم. چنین آماری را داریم که رکورددار است تعدادی از چاه‌های عمیق مجاز و یکسری هم غیرمجاز هستند. آمار‌هایی که در مورد چاه‌های غیرمجاز وجود دارد از ۳ تا ۴ هزار چاه تا اعداد خیلی بیشتر هم در استان تهران اعلام شده است.

وی در خصوص بارور کردن ابر‌ها برای تامین آب ادامه داد: این روش‌ها به لحاظ علمی ممکن است، ولی در حقیقت مشکلی را حل نمی‌کند. کاری که الان می‌شود برای تامین آب انجام داد این است که همین آبی که در آب‌های زیرزمینی است دوباره بالا آورده تصفیه کرده و دوباره استفاده کرد که این کار هم چالش‌های مختلفی دارد.

فرونشست‌ها موجب تحریک گسل‌ها می‌شود

زارع با بیان این‌که فرونشست‌ها می‌تواند موجب تحریک گسل‌ها هم شود افزود: فرونشست زمین در حد زلزله‌های کوچک می‌تواند گسل‌هایی که از همان منطقه عبور می‌کنند را تحریک کند وحتی می‌تواند موجب تحریک گسل‌ها برای ایجاد زلزله‌های بزرگ هم بشود. به این معنی که گسل‌هایی که در منطقه هستند و اگر قرار بوده ۲۰۰ سال دیگر این گسل فعال شده مثلاً پنج سال دیگر فعال شده و موجب زلزله می‌شود.

رئیس زمین‌شناسی فرهنگستان علوم تاکید کرد: همه چیز در طبیعت به یکدیگر مرتبط است و با تغییراتی که ما درطبیعت ایجاد می‌کنیم دست به بحران آفرینی می‌زنیم که عواقب بسیاری دارد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از آنا، تاریخ انتشار: ۷ شهریور ۱۴۰۰، کد خبر: ۶۰۳۶۳۵، www.ana.press