شعار سال: با نزدیک شدن که به زمان ارائه لایحه بودجه گمانه زنی‌ها در باره مقدار فروش نفت در سند دخل و خرج ۱۴۰۰ هم بالا گرفته است. آنگونه که برخی از منابع خبری اعلام کرده اند، دولت ابراهیم رییسی در اولین لایحه بودجه خود مقدار فروش نفت را ۱.۲ میلیون بشکه در نظر گرفته است. رقمی که با توجه به شرایط این روز‌های بازار و مقدار فروش ایران به نظر منطقی می‌آید.

هرچند که آمار‌های دقیقی از میزان فروش نفت ایران اعلام نشده، اما آنگونه که آمار‌ها نشان می‌دهد میزان تولید نفت ایران در مهر امسال ۲ میلیون و ۵۰۲ هزار بشکه برآورد شده است. جدای از این برخی از منابع خبری فقط سهم چین از نفت ایران را به طور متوسط ۵۰۰ هزار بشکه در روز اعلام می‌کنند.

وابستگی بودجه به درآمد‌های نفتی به نقطه ضعف ما تبدیل شده است؛ بنابراین دشمن هرجا می‌خواهد آسیبی به ما بزند، شرایط فروش نفت را برای ما سخت می‌کند و برخی کشور‌ها هم با علم به این نقطه ضعف مدام در حال گرفتن امتیاز از ما هستند.

حساسیت زدایی از درآمد‌های نفتی
با این وجود «محمد علی خطیبی» نماینده سابق ایران در اوپک به «بازار» می‌گوید که باید سهم نفت در بودجه خیلی کمتر از این‌ها باشد.

او که معتقد است باید از بخش درآمد‌های نفتی حساسیت زدایی کنیم، در توضیح گفته‌های خود افزود: وابستگی بودجه به درآمد‌های نفتی به نقطه ضعیف ما تبدیل شده، دشمن هم به خوبی این را می‌داند و در شرایط جنگ اقتصادی از آن استفاده می‌کند؛ بنابراین هر جا می‌خواهد آسیبی به ما بزند، شرایط فروش نفت را برای ما سخت می‌کند و برخی کشور‌ها هم با علم به این نقطه ضعف مدام در حال گرفتن امتیاز از ما هستند.

او با بیان اینکه باید بودجه‌ای بنویسیم که وابستگی به درآمد‌های نفتی نداشته باشد، ادامه داد: معنای حساسیت زدایی نوشتن بودجه منهای نفت بنویسیم. وابستگی که امروز وجود دارد باید از بین برود.

به گفته کارشناس انرژی، اگر در طول سال‌های گذشته تنها سالی ۲ درصد وابستگی بودجه به نفت را کاهش داده بودیم، امروز تقریبا مشکلی از این جهت نداشتیم.

خطیبی البته در ادامه سخنان خود تاکید کرد: منظور من از کاهش وابستگی به نفت، نفروختن آن نیست. اتفاقا برعکس باید تلاش کنیم که بیشترین سهم از بازار نفت خام و محصولات پالایشی و پتروشیمی را داشته باشیم. اما باید به سمتی برویم که درآمد حاصل از این بخش در بودجه هزینه نشده و در صندوق توسعه ملی ذخیره و صرف پروژه‌های عمرانی و زیرساختی شود.

بودجه نویسی بر مبنای دلار‌های نفتی نوعی پایه ریزی اقتصاد بر اساس، اما و اگرهاست. چراکه مشخص نیست سال آینده وضعیت بازار چطور باشد و تحریم‌ها چه سرنوشتی داشته باشند

سقوط به دره، اما و اگر

او همچنین با اشاره به شرایط تحریمی گفت: بودجه نویسی بر مبنای دلار‌های نفتی نوعی پایه ریزی اقتصاد بر اساس، اما و اگرهاست. چرا که مشخص نیست سال آینده وضعیت بازار چطور باشد، تحریم‌ها چه سرنوشتی داشته باشند و چه کشور‌هایی حاضر به خرید نفت از ایران با وجود تحریم‌ها شوند. بهتر است یکبار برای همیشه یک تصمیم تاریخی بگیریم و سهم نفت از بودجه را کاهش دهیم و در سال‌های بعد هم این روند را ادامه دهیم.

نماینده سابق ایران در اوپک همچنین با اشاره به اینکه چینی‌ها خرید نفت ایران را با وجود تحریم‌های آمریکا ادامه داده اند، افزود: کشور‌ها مراودات سیاسی، اقتصادی و تجاری خود را بر اساس منافع خود تنظیم می‌کنند. این احتمال وجود دارد که این کشور که ما آن را شریک تجاری خود می‌دانیم سال آینده امتیاز بیشتری از کشور آمریکایی بگیرد و خیلی راحت خرید نفت از ایران را متوقف کند. کما اینکه همین حالا هم بخش خصوصی و شرکت‌های بزرگ چینی حاضر به پذیرش ریسک خرید نفت از ایران نمی‌شوند.

گفتنی است واردات نفت ایران به چین در ماه اوت به ۶۶۰ هزار بشکه در روز و در ماه سپتامبر به ۵۴۵ هزار بشکه در روز رسید، اما در ماه اکتبر به ۴۷۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت. این آمار نشان می‌دهد میانگین واردات سه ماهه ۵۶۰ هزار بشکه در روز بود که بالاتر از ۴۷۸ هزار بشکه در روز در ماه‌های ژوئن و ژوییه بوده است. صادرات نفت ایران به چین در ماه مه به رکورد ۷۳۰ هزار بشکه در روز صعود کرد در حالی که میانگین صادرات از ابتدای سال تا پایان اکتبر، ۵۶۲ هزار بشکه در روز است.