شعار سال: شاخص نرخ تولیدکننده بخش معدن، تغییرات نرخ مواد معدنی تولیدشده به‌منظور فروش را نشان می‌دهد. این شاخص، مهم‌ترین ابزار بررسی عرضه مواد معدنی و اندازه‌گیری روند قیمت‌ها بوده و کاربرد‌های گوناگونی از جمله برآورد حساب‌های ملی کشور به قیمت‌های ثابت و ارزیابی برنامه‌های توسعه اقتصادی دارد.

 براساس گزارش مرکز آمار ایران گرچه شاخص کل نرخ تولیدکننده در سال گذشته بیش از ۵۴ درصد افزایش داشته، اما این شاخص در برخی بخش‌های تولید از جمله بخش معدن ۹۳ درصد افزایش را تجربه کرده است. در این گزارش به روایت مرکز آمار از تورم شاخص «قیمت تولیدکننده» و جایگاه معدن در این شاخص پرداخته است.

تغییرات شاخص بخش‌های تولیدکننده

مرکز آمار ایران گزارش شاخص نرخ تولیدکننده سال ۱۴۰۰ برمبنای سال پایه ۱۳۹۵ و طبقه‌بندی استاندارد بین‌المللی رشته فعالیت‌های اقتصادی را منتشر کرده که برمبنای این گزارش شاخص نرخ تولیدکننده مشتمل بر ۵ بخش «کشاورزی»، «معدن»، «صنعت»، «تولید برق» و «خدمات» است. به این ترتیب شاخص کل نرخ تولیدکننده در سال گذشته برابر است با ۴۸۷.۱ که نسبت به سال قبل ۵۴.۳ درصد افزایش یافته است.

همچنین تغییرات شاخص بخش‌های تولیدکننده در سال ۱۴۰۰ به شرح زیر است:

شاخص گروه «کشاورزی» برابر است با ۵۲۷.۱ که نسبت به سال قبل ۶۴.۳ درصد افزایش یافته است.
شاخص گروه «معدن» برابر است با ۱۰۲۶ که نسبت به سال قبل ۹۲.۹ درصد افزایش یافته است.
شاخص گروه «صنعت» برابر است با ۶۰۵ که نسبت به سال قبل ۵۶.۷ درصد افزایش یافته است.
شاخص گروه «تولید برق» برابر است با ۱۸۰.۹ که نسبت به سال قبل ۱۹.۴ درصد افزایش یافته است.
شاخص گروه «خدمات» برابر است با ۳۷۴.۹ که نسبت به سال قبل ۴۶.۹ درصد افزایش یافته است.

رکوردشکنی هزینه‌ها در دهه ۹۰تورم نقطه به نقطه در کل بخش معدن در پاییز ۱۳۹۹ نزدیک ۱۰۰ درصد بود و از شکست رکورد ۱۰ سال گذشته حکایت داشت. همچنین براساس آمار منتشرشده، بخش استخراج کانه‌های فلزی بیشترین تاثیر را بر گرانی این بخش داشته است. آمار دهه ۹۰ حاکی از آن بود که شاخص نرخ تولیدکننده بخش معدن در تابستان ۱۳۹۹ به ۳۸ درصد رسید که بالاترین تورم فصلی در کل دهه ۹۰ بوده و تورم نقطه به نقطه این بخش نیز در فصل پاییز به ۹۷ درصد رسید که بی‌سابقه بوده است. برای مثال رکورد تورم فصلی در این بخش به «استخراج سایر معادن» مرتبط بوده که در مقایسه با ۵ سال گذشته در رده‌های بالای گرانی قرار گرفت. این رقم در پاییز همان سال ۱۶ درصد و در پاییز سال قبل ۷ درصد بوده است. در سایر بخش‌ها نیز شاهد افزایش تورم فصلی نسبت به سال قبل بوده‌ایم.

تورم نقطه به نقطه بخش معدن در پاییز ۹۹

اییز ۱۳۹۹ را ۹۷ درصد اعلام کرده که بالاترین تورم نقطه به نقطه در کل دهه ۹۰ به‌حساب می‌آمد. نکته آنجاست که تورم این بخش در پاییز سال قبل ش۳۴ درصد محاسبه شده بود؛ یعنی ۴۵ درصد کمتر از رقم ثبت شده در امسال. در زیربخش‌های شاخص نرخ تولیدکننده معدن، بخش استخراج کانه‌های فلزی ۱۰۳ درصد نسبت به سال قبل گران‌تر شده بود. این بخش دلالت به گرانی عوامل تولید در استخراج کانه‌های فلزی داشت که در مراحل بعدی می‌تواند بر نرخ فلزات نیز اثرگذار باشد. تورم نقطه به نقطه ثبت شده در بخش استخراج زغال‌سنگ ۹۸ درصد بوده که در مقایسه با این متغیر در پاییز سال قبل تقریبا تغییری نکرده بود؛ به‌عبارت دیگر در طول این ۲ سال نرخ تولیدکننده در بخش استخراج زغال‌سنگ ۴ برابر گران‌تر شده که دلالت بر افزایش نرخ انرژی در شاخه زغال‌سنگ داشت.

این گرانی در سایر معادن هم وجود داشت، اما کمرنگ‌تر از بخش زغال‌سنگ. با این وجود تورم این بخش در پاییز امسال ۵۰ درصد بوده که بالاترین حد تورمی حداقل در ۵ سال گذشته بوده است.

افزایش مذکور عمدتا تحت تاثیر افزایش شاخص نرخ فعالیت‌های استخراج شن و ماسه، استخراج سنگ لاشه و استخراج نمک پدید آمده است.

این افزایش‌ها به جهت نقش در ساختمان‌سازی و صنعت می‌تواند به بخش مسکن و صنعت نیز انتقال پیدا کند.

سخن پایانی

باتوجه به موارد یادشده و براساس گزارش مرکز آمار ایران تورم سالانه تولیدکننده بخش معدن به نزدیک ۹۳ درصد رسیده است. گرچه این رقم نسبت به تورم سالانه در پاییز گذشته ۱۴درصد کمتر است، اما همچنان تولید در بخش معدن ۹۳ درصد گران‌تر شده است. گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد تورم سالانه تولیدکننده بخش معدن در زمستان ۱۴۰۰ به بیش از ۹ درصد رسیده است. این شاخص نسبت به تورم سالانه در پاییز ۱۴۰۰ معادل ۱۴.۴ درصد کاهش داشته است. بر اساس این گزارش در زمستان ۱۴۰۰، تورم سالانه مربوط به گروه زغال‌سنگ ۸۳.۴ درصد، کانه‌های فلزی ۹۶.۷ درصد و سایر مواد معدنی ۶۳.۸ درصد بوده که در مقایسه با فصل پاییز ۱۴۰۰ به ترتیب ۶.۶، ۱۶.۳ و ۳.۵ درصد در هر کدام کاهش داشته است.