آن‌ها معتقدند اقدام ایران برای فروش پهپاد به روسیه خلاف بند ۴ ضمیمه B قطعنامه ۲۲۳۱ است. بخشی که به گفته یک دیپلمات ایرانی از بخش‌های سخت مذاکرات برجام هم بوده است. او که زمانی در تیم مذاکراتی ایران حضور موثری داشت به من گفت: «یکی از بخش‌های بسیار سخت مذاکرات همین تحریم‌های تسلیحاتی بود که غربی‌ها از اول می‌گفتند برنمی داریم و ما می‌گفتیم باید برداشته شود و هر بار بحث در این موضوع قفل می‌شد و آن را به آینده حواله می‌دادیم». حالا و با گذشت بیش از هفت سال از تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ بار دیگر طرف غربی بهانه‌ای پیدا کرده تا ایران را ناقض این سند بین‌المللی نشان دهد.

 

 

 

نکته اول این که در بند ۴ ضمیمه B قطعنامه ۲۲۳۱ می‌گوید: «کلیه دولت‌ها می‌توانند در فعالیت‌های مشروحه ذیل مشارکت کرده و اجازه انجام آن‌ها را صادر کنند، مشروط بر این که شورای امنیت از قبل به صورت مورد به مورد، تصمیم به صدور اجازه انجام چنین فعالیت‌هایی بگیرد:

 

(الف) عرضه، فروش یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم تمامی اقلام، مواد، تجهیزات، کالا‌ها و فناوری‌های مذکور در سند ۲۰۱۵/۵۴۶/S و همچنین هرگونه اقلام دیگر که بنا به تشخیص دولت ذی ربط بتواند به توسعه سیستم‌های حمل تسلیحات هسته‌ای کمک کند، از قلمروی خود یا به وسیله اتباع خود یا با استفاده از کشتی‌ها یا هواپیما‌های تحت پرچم شان به مبدأ ایران، یا برای استفاده در ایران یا برای بهره مندی ایران، خواه از قلمروی آنان نشئت گرفته باشد یا خیر».

 

از این جهت وقتی در ابتدای بند ۴ ضمیمه B که مورد استناد طرف مقابل است گفته «همه دولت‌ها» یک تفسیر این است که خطاب به همه دولت‌ها غیر از ایران است که موضوع این قطعنامه به شمار می‌رود و در واقع هر دولتی می‌خواهد اسلحه به ایران بدهد یا بگیرد باید مجوز شورای امنیت را کسب کند. در واقع تعهدی برای ایران قرار نداده بلکه این تعهد برای دیگران است. ضمن این که در بند ۴ الف بین تسلیحات سند ۵۴۶ و تسلیحات هسته‌ای از «و» استفاده کرده و بر این اساس می‌توان برداشت کرد که سند ۵۴۶ را که در آن پهپاد‌های بالای برد ۳۰۰ کیلومتر هم قید شده به تنهایی شامل نمی‌شود، چون چنین پهپادی برای استفاده در حمل سلاح هسته‌ای به کار نرفته و طراحی هم نشده است. از این جهات می‌توان گفت استناد حقوقی طرف مقابل چندان محکم و قابل پذیرش نیست.

 

نکته دوم درباره یک سند مهم دیگر است که جمهوری اسلامی ایران در همان ساعات تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ منتشر و در شورای امنیت هم به شماره S/۲۰۱۵/۵۵۰ ثبت کرد. در بند ۱۱ این بیانیه ۱۴ بندی دولت ایران تاکید می‌کند، ایران در اجرای نقش پیشرو خود برای مبارزه با تروریسم و افراط گرایی در منطقه، تدابیر لازم را برای تقویت توانمندی‌های دفاعی خود در برابر دفاع از تمامیت ارضی و مقابله با تهدید تروریسم ادامه خواهد داد و از جمله موشک‌های بالستیک را خارج از حیطه قطعنامه ۲۲۳۱ می‌داند. همچنین در بند ۱۳ این بیانیه ایران تصریح می‌کند، تحریم‌ها علیه ملت ایران به بهانه برنامه هسته‌ای را بی پایه و اساس می‌داند و تصویب در شورای امنیت یا اتحادیه اروپا و آمریکا و ... را باعث مشروعیت آن‌ها قلمداد می‌کند.

 

در واقع اگر چه ایران به دلیل پیشرفت‌های خارق العاده‌ای که در حوزه نظامی در سال‌های پس از انقلاب و در شرایط تحریم داشت، به صورت تلویحی رضایت داد تا برخی تحریم‌های تسلیحاتی برای دوره‌های ۵ ساله و ۸ ساله باقی بمانند، اما رسما اعلام کرد نه تنها تحریم‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد بلکه از هر جا لازم باشد سلاح می‌گیرد و به هر جا لازم باشد سلاح می‌دهد. حتی ایران در این بیانیه اعلام کرد که فهرست ۵۴۶ را قبول ندارد و در همه نامه‌هایی که در این سال‌ها به دبیرکل سازمان ملل داده تاکید شده این فهرست را به رسمیت نمی‌شناسد.

 

نکته سوم این که طرف اروپایی در حالی بر سر نقض یک بند از یک ضمیمه از یک قطعنامه شورای امنیت غوغا به راه انداخته است و سروصدا می‌کند که بیش از ۴ سال و نیم از خروج یک جانبه و غیر قانونی ترامپ از برجام می‌گذرد و ایالات متحده با بازگرداندن تحریم‌های گذشته و وضع تحریم‌های جدید، به صورت فاحش و کلی، برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض کرده است، اما کشور‌های اروپایی حتی حاضر به فشار بر واشنگتن برای بازگشت به برجام و رفع تحریم‌ها نشده اند. حتی وقیحانه در روزگاری که ایران به سبب تحریم‌ها با مشکلات دارویی شدید روبه‌روست باز هم ایران را باعث به هم خوردن برجام می‌دانند و به ایران برای توافق در وین فشار وارد می‌کنند. چنین وقاحتی باعث شده تا ناقض اصلی برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ یعنی آمریکا که امروز باید پاسخگوی جنایاتش در دادگاه بین المللی دادگستری هم باشد که نیست به راحتی جای طلبکار و بدهکار را تغییر دهد و از ایران مطالبه هم داشته باشد. چنین روندی است که تهران را به هرگونه مصالحه با غرب بدبین می‌کند و به راحتی راضی به توافق مجدد نمی‌شود؛ و نکته آخر؛ فارغ از این که ایران قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض کرده باشد یا خیر موضوعی که نباید فراموش شود این است که نقض قطعنامه، نقض برجام نیست و لذا نمی‌تواند مستمسکی برای بازگشت قطعنامه‌های قبلی یا همان اسنپ بک باشد.

 

هرچند آن‌ها می‌توانند با ابزار رسانه‌ای ایران را تحت فشار افکار عمومی دنیا قرار دهند، اما نباید فراموش کرد ایران این حق را داشته و دارد که به هر کشوری که می‌خواهد سلاح بفروشد و از هر کشوری هم سلاح بخرد هرچند ایران در همه فروش‌های تسلیحاتی خود این موضوع را قید می‌کند که نباید سلاح‌ها برای عمل تجاوز کارانه به کار روند و درخصوص پهپاد‌ها نیز با این شرط فروخته شدند که در تجاوز نظامی به کارگیری نشوند. این که روسیه از این پهپاد‌ها در تجاوزش علیه اوکراین استفاده کرده یا خیر باید میان ایران و اوکراین و متخصصان دو کشور مشخص شود که ظاهرا تاکنون اوکراین تنها به لفاظی رسانه‌ای پرداخته و در زمانی که قرار بوده در لهستان گروه‌های کارشناسی موضوع را بررسی کنند حاضر نشده که همین هم مشکوک بودن موضوع را نشان می‌دهد.