شعار سال: مدیر پیشین امور خاورمیانه وزارت امور خارجه در خصوص تبعات جنگ اوکراین می‌گوید به نظر من شاید جنگ و خسارات‌ها گسترش پیدا کند. حتی تهدیداتی که آقای پوتین در مورد استفاده از سلاح هسته‌ای دارد نیز ممکن است به فاجعه‌ای انسانی بیانجامد، اما نتیجه پیروزی برای روس‌ها نیست. در نهایت روس‌ها ناچارند با سرافکندگی از اوکراین خارج شوند و این چیزی است که پیش بینی می‌شود و روس‌ها باید در نهایت مصالحه کنند و با شرایطی آرام از اوکراین خارج شوند.چرا که طرفین به هدف خود نرسیده اند ، وضعیت روسیه در اوکراین بسیار وخیم‌تر از وضعیت افغانستان است و  شاید جنگ و خسارات‌ها گسترش پیدا کند. 

قاسم محبعلی در پاسخ به این سوال که با توجه به تغییر و تحول رخ داده در بحران اوکراین آینده این نزاع را چگونه پیش بینی می‌کنید؟ تحلیل من این است که آنچه که درباره جنگ اوکراین مطرح است این است که طرفین به هدف خود نرسیده اند و بعید است که به اهداف خود برسند. می‌توانند اوکراین را تخریب کنند و کشتار نسلی کنند و به زیر ساخت‌ها آسیب وارد کنند، ولی اصطلاحا گفته می‌شود هر جنگی سه مرحله دارد؛ مرحله اول درگیری در میدان است. دوم پیروزی بر کل جنگ و سوم پیروزی بر صلح است. روس‌ها در میدان نتوانسته اند چیزی به دست بیاورند و امروز در حال عقب نشستن هستند. براساس فراخوانی که آقای پوتین داده است این مساله قابل مشاهده است. در مرحله پیروزی هم با توجه به شرایطی که وجود دارد پیروز نیستند. در افغانستان هم با وجود اینکه توانستند بر افغانستان غلبه کنند، اما در نهایت با سرافکندگی خارج شدند. به نظر من امروز وضعیت روسیه در اوکراین بسیار وخیم‌تر از وضعیت افغانستان است. از این رو شاید جنگ و خسارات‌ها گسترش پیدا کند. حتی تهدیداتی که آقای پوتین در مورد استفاده از سلاح هسته‌ای دارد نیز ممکن است به فاجعه‌ای انسانی بیانجامد، اما نتیجه پیروزی برای روس‌ها نیست. در نهایت روس‌ها ناچارند با سرافکندگی از اوکراین خارج شوند و این چیزی است که پیش بینی می‌شود و روس‌ها باید در نهایت مصالحه کنند و با شرایطی آرام از اوکراین خارج شوند.

وی در خصوص اینکه در مورد ادعایی که در ارتباط با استفاده از پهباد‌های ایرانی مطرح می‌شود مساله به چه صورت است؟ حتی اخیرا ادعا‌هایی از حضور برخی مستشاران نظامی مطرح شده است، گفت: به نظر من جدا از این که این نکته چقدر واقعیت دارد سمت گیری ایران در مورد روسیه در مسائلی که در نظام بین الملل پذیرفته نیست از جمله آنچه در مساله اوکراین مطرح می‌شود، به نفع منافع ملی ایران نیست و چه روس‌ها توافق کنند و چه شکست بخورند خطرات بیشتری را متوجه ایران می‌کند. اگر روس‌ها احساس پیروزی کنند مجددا شروع به گسترش در کشور‌های همسایه خود از سمت جنوب به سمت آسیای میانه خواهند کرد و در این مسیر منافع ملی ما به خطر می‌افتد و شرایط عوض خواهد شد. از این رو در شرایط فعلی به نفع ما است تا از هر گونه سمت گیری برکنار بمانیم و خود را درگیر جنگ بین روسیه و غرب نکنیم.

اما در مورد حضور ادعایی میدانی باید گفت در صورت صحت این مساله در سایه همان سمت گیری سیاسی این حرکت مخالف منافع ما و مخالف امنیت ملی ما است و می‌تواند عواقبی ناخوش آیند برای ایران داشته باشد، زیرا چه روسیه توافق کند و چه شکست بخورد ما هستیم که باید عواقب آن را متحمل شویم. ضمن اینکه بر خلاف قانون اساسی ما است و قانون اساسی ما چنین اجازه‌ای نداده است که ما در هیچ درگیری به نفع هیچ قدرت بزرگی شرکت داشته باشیم.

وی تصریح کرد: البته در مورد سوریه مساله متفاوت بود، ولی در جنگ اوکراین روسیه به عنوان کشور اشغالگر متجاوز به حساب می‌آید و کمک نظامی و فروش سلاح به او بر خلاف قانون اساسی ما است این کار در صورت صحت عاقلانه نیست و می‌تواند عواقبی ناخوش آیند برای ایران به همراه داشته باشند همانطور که اروپاییان و آمریکایی‌ها بر آن اساس در حال تحریم ایران هستند و اگر جنگ گسترش پیدا کند ما نیز درگیر خواهیم شد.

محبعلی در خصوص اینکه در مورد طرف اوکراینی نیز شاهد حمایت‌های آمریکا و اروپا هستیم و از نظر لجستیکی و نظامی با ارسال اسلحه از این کشور حمایت می‌شود، بیان داشت: مساله کاملا متفاوت است. درگیری بین غربی‌ها و روسیه است و از اوکراین حمایت می‌کنند، ولی در هر صورت اگر آن‌ها اشتباه می‌کنند دلیل نمی‌شود ما هم اشتباه کنیم. ضمن اینکه کشوری که مورد تجاوز واقع شده اوکراین است. اوکراین خاک روسیه را اشغال نکرده است. روسیه بود که جنگ را شروع کرده و خاک اوکراین را اشغال کرده است. اینجا با دو مساله متفاوت روبرو هستیم. اولا روسیه در این بین خالی از خطا نیست و حتی اگر مساله ما اوکراین هم بود باز هم هیچ دلیلی نداشت در این درگیری شرکت کنیم. منافع خودمان را به خطر بیاندازیم و مسائلی را بپذیریم که عواقب آن شامل حال ما هم می‌شود. روسیه قدرتی بزرگ است و حتی اگر شکست بخورد توافق خواهد کرد. ولی در آن صورت این ما هستیم که باید عوارض و عواقب همراهی با روسیه را متحمل شویم لذا بهترین حالت این بود که در این جنگ سمتگیری نکنیم و بی طرف باشیم. البته اگر می‌خواستیم پراگماتیستی عمل کنیم و فقط به دنبال منافع باشیم باید صبر می‌کردیم تا ببینیم پیروز کیست و بعد طرف پیروز را می‌گرفتیم و از منافع استفاده می‌کردیم، اما بنا بر قاعده عاقلانه‌ترین راه این بود که در این جنگ بی طرف باشیم. همانطور که اشاره کردم از نظر قانون اساسی ما نمی‌توانیم ورود کنیم و با قانون در تضاد است.

این کارشناس سابق وزارت خارجه در مورد روابط ایران و روسیه اظهار داشت: این رفتار بر اساس استراتژی معروف غرب ستیزی و آمریکا ستیزی شکل گرفته است. چون نتوانسته ایم روابط خود را با آن طرف تنظیم کنیم به سوی روسیه رفته ایم. رفتار چین در این غائله بسیار هوشمندانه است و سعی نکرده به ورطه جنگ بیافتد. با وجود اینکه حمایت چین در این جنگ می‌تواند بسیار تعیین کننده باشد. با اینکه چین تحت فشار آمریکا است، ولی می‌داند که عواقب حمایت از روسیه می‌تواند دامن چین را بگیرد و می‌داند که کار روسیه قابل دفاع نیست.