شعار سال: محمدباقر قالیباف با ارسال پیامی تصویری به نشست پایش گرد و غبار در منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) که با موضوع مقابله با بیابان‌زائی و طوفان‌های گردوغبار به منظور جستجوی راه‌های افزایش همکاری بین دولت‌ها به صورت برخط برگزار شد، گفت: باعث مسرت است که نمایندگان و همکاران پارلمانی در منطقه خلیج فارس، شمال آفریقا و پارلمان‌های اروپایی در خصوص چالش مهم گرد و غبار و بیابان‌زایی منطقه همکاری مشترکی را آغاز کرده‌اند.

وی با اشاره به اینکه تغییرات اقلیمی، طوفان‌های گردو غبار غرب آسیا و شمال آفریقا را باعث شده است، بیان کرد: این پدیده علاوه بر تهدیدات جدی برای سلامت و زندگی، اجتماعی اقتصاد کشور‌ها را نیز به شدت با تهدید مواجه ساخته و کشور‌های منطقه مبالغ نجومی را در زمینه اقتصادی از دست می‌دهند؛ در این میان سیاست برخی کشور‌ها که حوزه بالادست آبی را در اختیار دارند باعث کاهش جریان آب رودخانه‌های اصلی منطقه و در پی آن خشکی زمین‌ها در پایین دست شده است.

قالیباف با تاکید بر اینکه تلاش برای کاهش اثرات این بلایا و مدیریت پایدار زمین باید به اولویت اقدامات ما تبدیل شود، تصریح کرد: طوفان‌های گردوغبار، اغلب در کشور‌هایی با پوشش گیاهی محدود سرچشمه می‌گیرند، جایی که موانع کمتری برای باد‌های شدید وجود دارد. متاسفانه کشور‌های خاورمیانه با وجود وضعیت حاد کنونی همچنان اولویت‌های دیگری را مقدم بر مسائل زیست محیطی می‌دانند، چنانچه برای این مسأله مشترک جهانی راهکاری مشترک جهانی اندیشیده نشود، آینده طوفان‌های گرد و غبار آینده‌ای کاملاً نامشخص و نگران‌کننده است.

رئیس مجلس شورای اسلامی متذکر شد: قطعا برخورد با این پدیده نیازمند برخی اقدامات در سطح بین‌المللی در کنار اقدامات داخلی کشور‌ها است باید یک ائتلاف بین‌المللی برای هماهنگی اقدامات به منظور مقابله با تاثیرات ریزگرد‌ها ایجاد شود.

وی با بیان اینکه از راهکار‌هایی که نمایندگان به آن برسند و همچنین از پیگیری اجرای برنامه مشترک کنوانسیون UNFCCC حمایت می‌کنیم، خاطرنشان کرد: ما بر تبادل دانش بومی برای سازگاری با تغییرات اقلیمی تاکید ویژه داریم. حرکت جمعی باید با محوریت سازگاری و تاب‌آوری در موضوعات تغییر اقلیم باشد که به منظور تقویت و حمایت از این قبیل اقدامات چندجانبه ایران و مجلس شورای اسلامی از هرگونه همکاری مشترک استقبال خواهند کرد.

قالیباف در پایان ابراز امیدواری کرد که دیگر کشور‌های منطقه نیز از شکل‌گیری و اجرایی شدن ابتکار عمل‌هایی که به نفع اعضاست حمایت لازم را به عمل آورند.

رفیعی: ایجاد مرکز منطقه‌ای پایش در کشور‌های گرد و غبار منطقه ضروری است

در این نشست، سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی بیان کرد: خدمت همگی شما عرض سلام و آرزوی سلامتی دارم چه همکارانی که در این نشست حضور دارند و چه همکارانی که از طریق وبینار و امواج ما را می‌بینند از اینکه مجدد چهره دوستانم را در نشست تورکو، پیش‌تر با هم آشنا شده بودیم می‌بینم خیلی خوشحالم و ابراز خوشوقتی دارم و از آشنایی با عزیزانی که در این نشست با هم گفتگو خواهیم کرد.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس تاکید کرد: اتفاق تلخ رخ داده در کشور‌های ترکیه و سوریه، ناراحت کننده بود، ضمن عرض تسلیت به مردم عزیز این دو کشور، با همکاران ترک و سوری خود ابراز همدردی می‌کنم. امیدوارم از این پس شاهد اتفاقات ناگواری از این دست در هیچ کجای جهان نباشیم.

وی ادامه داد: خشم طبیعت گاهی از طریق بلایای طبیعی خود را نشان می‌دهد مثل سیل، زلزله، طوفان‌های عظیم و البته گرد و غبار. در این مسیر آسیب‌ها بیشتر متوجه مردمی خواهد بود که آگاهی و آمادگی لازم را از قبل کسب نکرده اند و این نگران کننده است.

این نماینده مجلس در ادامه اظهار داشت: عوامل و پیشران‌های ایجاد طوفان‌های گرد و غبار در منطقه منا به همراه خشکسالی، تخریب سرزمین، بیابان زایی و فرسایش بادی در حال گسترش است، سال‌ها است که این موضوع و تبعات آن گریبانگیر جهان شده است و هر روز که از این پدیده می‌گذرد، خسارت آن در سلامت انسان، محیط زیست و جنبه‌های اقتصادی و اجتماعی بیشتر می‌شود، خسارتی که بعضا جبران ناپذیر است.

رفیعی افزود: از طرفی جوامع ساکن در منطقه منا طی هزاران سال سازگاری با طبیعت، تفکیک‌ها و مکانیزم‌هایی را به صورت بومی برای مقابل با این محدودیت‌های اقلیمی توسعه داده اند و به تعبیری منطقه منا ذخیره با ارزشی از دانش بومی و نهادین و ساختاری است که چنانچه حفظ شده و در دسترس قرار گیرد می‌تواند سهم مهمی در تلاش‌ها برای کاهش اثرات تغییرات اقلیمی داشته باشد. راجع به چالش‌های تغییرات اقلیمی صحبت زیاد شده و منابع علمی، تحقیقاتی و اجتماعی در اختیار است و از آنجایی که یکی از پیامد‌های تغییرات اقلیمی وقوع گرد و غبار بوده و در اکثر مذاکرات و رسانه‌ها بیان می‌شود لذا برای همگی عزیزان آشنا است.

وی اظهار داشت: در دیدار‌ها و برنامه‌های دوجانبه یا چندجانبه دیپلماسی موضوع گردو غبار مکرر عنوان می‌شود و اتفاقا اقدامات خوبی هم رخ داده است. در این راستا اهتمام برخی سازمان‌های بین المللی UNDP و UNEP، ESCAP و FAO قابل توجه است. اما با تشدید این پدیده در دهه اخیر لزوم اتخاذ راهکار‌های مناسب خصوصا تدوین اقدامات پیشگیرانه و مقابله‌ای در جهت کاهش اثرات این پدیده در سطح منطقه کاملا ضروری به نظر می‌رسد با توجه به این که وقوع پدیده‌های محیط زیستی مرز نمی‌شناسد اقدام مشترک و منسجم در کنترل آسیب‌های پدیده‌های مخرب و ویران گر کمک کننده است.

رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی گفت: یکی از مهم‌ترین همکاری‌های مدیریت این پدیده شناسایی کانون‌های مولد گرد و غبار ایجاد سامانه پایش گرد و غبار در منطقه است. سامانه‌ای که علاوه بر اینکه از ابزار و روش‌های تحویل ماهواره‌ای استفاده می‌کند از مراکز رصد و پایش زمینی هم همزمان بهره بگیرد.

این نماینده مجلس ادامه داد: موضوع مدیریت گرد و غبار در جامعه علمی ایران موضوع جذاب و قابل توجهی است که تحقیقات و مطالعات فراوانی پیرامون آن انجام شده و ابزار‌های متعددی از قبیل انواع مدل سازی ها، تحلیل‌ها و سنیوپتیک‌ها و بهره گیری از خدمات GIS مطرح شده است، اما در همه آن‌ها ایجاد مرکز منطقه‌ای پایش یک امر لازم و ضروری شناخته شده است در واقع باید یک مدل منطقه‌ای و ناحیه‌ای اعمال گردد که اعتبار بالایی به روش‌ها بدهد. یکی از مهم‌ترین محدودیت‌ها در منطقه کمبود ایستگاه‌های سنجش است که چالش‌های برخی کشور‌های منطقه، این مهم را به تاخیر انداخته است.

وی تاکید کرد: چالش‌هایی مثل جنگ و درآمد‌های متوسط و عدم امنیت کافی که باعث شده برنامه بلندمدتی برای این مسئله تدوین نشود و البته مشکل کشور ما، تحریم‌های مکرر که توان برنامه ریزی را برای ما با مشکلات فراوانی مواجه کرده است، اما در عین حال موضوع سیاستگذاری‌های کلان در حوزه کانون‌های گرد و غبار، فرسایش خاک، کاهش رطوبت نسبی خاک، پایداری گرد وغبار در منطقه، توجه به منابع آب منطقه و نظامات استفاده بهینه از آن ها، موثرسازی نقش پارلمان‌ها در مساله گرد و غبار، چگونگی همکاری میان پارلمان‌ها و دولت‌های منطقه، بهبود سلامت زندگی مردم منطقه و کاهش مهاجرت‌های اقلیمی، به کارگیری فناوری‌های جدید برای تثبیت کانون‌های گرد وغبار و نحوه حمایت نشست هلسینکی از موارد قابل بحث در جلسه امروز است.

نیکزاد: راه اندازی مرکز اطلاعات طوفان‌های گرد و غبار در غرب آسیا در دست پیگیری است

پس از آن علی نیکزاد ثمرین نایب رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در ابتدا اجازه می‌خواهم تشکر خود را از برگزاری این جلسه مهم ابراز کنم و خرسندی خود از مشارکت در این جلسه و ارائه نقطه نظرات کشورم نسبت به پدیده طوفان‌های گرد و غبار را به اطلاع شما برسانم، اظهار داشت: عمده‌ترین اهداف ملی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با پدیده گرد و غبار توانمندسازی کشور در پیش بینی، پیشگیری مدیریت و کنترل و کاهش آثار زیانبار پدیده گرد و غبار با تبیین سیاست‌ها و برنامه‌ها در سطوح محلی ملی و منطقه‌ای و توسعه همکاری‌های دو و چند جانبه منطقه‌ای و بین المللی به منظور مهار و جلوگیری از پدیده گرد و غبار با اولویت کشور‌های منشاء و متاثر از این پدیده و ارتقاء سطح دانش عمومی در مقابله و کاهش اثرات سوء پدیده گرد و غبار است.

نایب رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: چارچوب کلی سیاست‌های مقابله با پدیده گرد و غبار به دو دسته سیاست‌هایی برمبنای کنترل کانون‌ها و سیاست‌هایی برمبنای کاهش آثار دسته بندی می‌شود سیاست‌های گروه اول قبل از وقوع طوفان گرد و غبار و برخاستن آن عمل می‌کند و سعی در جلوگیری آن دارند. سیاست‌های گروه دوم اصل را بر کاهش اثرات آن و محافظت از جوامع بعد از وقوع می‌گذارند.

وی اظهار داشت: اجازه می‌خواهم به ظرفیت‌های بین المللی موجود جهت مقابله با پدیده گرد و غبار بصورت فهرست وار بشرح ذیل اشاره کنم؛ قطعنامه مبارزه با طوفان‌های گرد و غبار در سال ۲۰۱۵ با ابتکار جمهوری اسلامی ایران مطرح شد و تاکنون به صورت سالانه در کمیته دوم و مجمع عمومی بررسی، به روزرسانی و نهایتا به تصویب اعضاء سازمان ملل می‌رسد.

نیکزاد افزود: گزارش دبیرکل سازمان ملل در خصوص مقابله با طوفان‌های گرد و غبار از سال ۲۰۱۸ به صورت سالانه جزئیات فعالیت‌ها و تحولات در این زمینه را ارائه می‌دهد. مرکز توسعه‌ی مدیریت اطلاعات بلایا در منطقه‌ی آسیا و اقیانوسیه در چارچوب کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد برای آسیا و پاسیفیک در تهران مستقر شده است با ابتکار و پیگیری جمهوری اسلامی ایران برنامه عمل منطقه‌ای در خصوص گرد و غبار در سطح آسیا پاسفیک به تصویب اعضا رسیده و به زودی اجرایی می‌شود.

نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس به چهارمین ظرفیت‌های بین المللی موجود برای مقابله با پدیده گرد و غبار اشاره کرد و گفت: ائتلاف سازمان ملل جهت مبارزه با طوفان‌های گرد و غبار UN Coalition to Combat Sand and Dust Storms با ابتکار جمهوری اسلامی ایران طراحی پیگیری و در نهایت در سپتامبر ۲۰۱۹ در چارچوب چهاردهمین نشست اعضای کنوانسیون مقابله با بیابان زایی در دهلی نو رسماً راه اندازی شد. هدف از تأسیس آن تقویت همکاری‌های بین المللی در مقابله با طوفان های، گرد و غبار بسیج منابع مالی برای این همکاری‌ها هم افزایی کشور‌ها و سازمان‌های تخصصی درگیر در مقابله با طوفان‌های گردوغبار توسعه سیستم‌های پیش آگاهی و هشدار کاهش آثار این طوفان‌ها بر سلامت و بهداشت محیط زیست و فعالیت‌های اقتصادی بر مبنای برنامه عمل بین المللی است که ائتلاف وظیفه تدوین آن را بر عهده دارد.

وی به آخرین ظرفیت مذکور اشاره کرد و گفت: برگزاری نشست‌ها و کنفرانس‌های منطقه‌ای و بین المللی که مورد اخیر آن برگزاری نشست وزرای محیط زیست منطقه در ۲۱ تیر ۱۴۰۱ در تهران و پذیرش اعلامیه تهران است.

نیکزاد اظهار داشت: در پایان مایلم به فعالیت‌های مستقیم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با پدیده گرد و غبار اشاره کوتاهی کنم، جمهوری اسلامی ایران در موضوع مقابله با پدیده گرد و غبار از کشور‌های پیشرو در منطقه و سازمان‌های بین المللی است نقش جمهوری اسلامی ایران در ظرفیت سازی‌های فوق قابل ملاحظه است. جمهوری اسلامی ایران در اکثر نشست‌های محیط زیستی و حقوقی به دنبال جریان سازی ضرورت مقابله با طوفان‌های گرد و غبار است نظیر جلسات اسکاپ و اپدیم یونپ نشست‌های سالانه کنوانسیون‌های محیط زیستی همچون بیابان زدایی و تالاب و جلسات مجمع جنگل و اخیراً در نشست آلکو در دهلی ایده شکل گیری سند بین المللی الزام آور برای مقابله با طوفان‌های گرد و غبار در صورت همراهی کشور‌های منطقه و دول همفکر را توصیه کرده است. این در حالی است که تاکنون هیچ سند الزام آور جهانی در این رابطه تدوین و تنظیم نشده است.

وی تاکید کرد: وبینار "بهبود درک و گسترش همکاری منطقه‌ای در خصوص طوفان‌های گرد و غبار" با مشارکت مرکز منطقه‌ای توسعه مدیریت اطلاعات بلایا از اسکاپ و مرکز عربی سیاست‌های تغییر اقلیم از آسکوآ در چارچوب کارگروه همکاری و میانجی گری منطقه‌ای ائتلاف سازمان ملل جهت مبارزه با طوفان‌های گرد و غبار در تیر ۱۴۰۰ برگزار شد.

نایب رئیس مجلس عنوان کرد: جمهوری اسلامی ایران تشریک مساعی کشور‌های کمربند گرد و غبار از شمال افریقا تا چین جهت مدیریت پیشگیری مقابله و سازگاری با این پدیده طبیعی که در اثر فعالیت‌های انسانی و تغییر اقلیم تشدید یافته است را ضروری می‌داند از این رو طرح موضوع مقابله با گرد و غبار در اسکوا که کشور‌های عربی غرب آسیا عضو آن هستند و همکاری اسکوا با اپدیم در این موضوع را پیشنهاد می‌دهد.

نیکزاد همچنین گفت: شکل گیری و راه اندازی مرکز اطلاعات طوفان‌های گرد و غبار در غرب آسیا از سوی جمهوری اسلامی ایران و ترکیه در دست پیگیری است همچنین شکل گیری و راه اندازی صندوق منطقه‌ای به منظور حمایت مالی از پروژه‌های مشترک برای مقابله با طوفان‌های گرد و غبار در چارچوب اعلامیه تهران مورخ ۲۱ تیر ۱۴۰۱ از سوی جمهوری اسلامی ایران در دست بررسی است.

نایب رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران در نظر دارد در سال ۲۰۲۳ کنفرانس بین المللی مقابله با طوفان‌های گرد و غبار را در تهران برگزار کند برگزاری این کنفرانس در قطعنامه هفتاد و هفتمین مجمع عمومی سازمان ملل که به تصویب اعضاء رسید پیش بینی شده است.

طهماسبی: به زودی تصمیماتی برای مقابله با گرد و غبار با عراق و سوریه گرفته می‌شود

همچنین علی محمد طهماسبی بیرگانی مشاور رئیس سازمان و دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار نیز تاکید کرد: تشکیل صندوق منطقه‌ای گرد و غبار برای پشتیبانی از مقابله با این پدیده و کارگروه فنی متشکل از کشور‌ها با منافع ایران و همکاری کشور‌های منطقه کلید خورده است و در نظر داریم تا سال ۲۰۲۳ این دو موضوع به سرانجام برسد.

وی بیان کرد: دو کشور سوریه و عراق برای ما منشأ تولید گرد و غبار است که به زودی و تا یک ماه آینده تصمیمات عملیاتی پیروی تفاهمنامه‌های بین کشور‌ها مورد پیگیری قرار می‌گیرد. ایران ۶۰ سال است که در خصوص مقابله با پدیده گرد و غبار فعالیت می‌کند و آمادگی برای انتقال فناوری و دانش مقابله با گرد و غبار را داریم.

رفیعی: باید هدف کلی برای مهار گرد و غبار داشت

رفیعی در جمع بندی این نشست گفت: مهار گرد و غبار، آسیب‌ها و ضرر و زیان آن بر همه روشن است باید هدف کلی داشته باشیم، از این رو عملیاتی کردن راهکار‌هایی که به کنترل گرد و غبار کمک کند و اثرات ناشی از آن را کاهش دهد ضروری است که در اولین اقدام مکانیزم آگاهی را باید داشته باشیم و در همه کشور‌های گرد و غبار خیز منطقه سنجش زمینی استقرار پیدا کند تا آگاهی‌ها را معتبر کند و سپس وارد فاز مهار و کنترل گرد و غبار شویم.

وی تاکید کرد: از این رو پیشنهاد می‌شود سازمان یا آژانس همکاری پارلمانی تاسیس شود چرا که باید تصمیم ما در پارلمان‌ها موثر باشد و صرفا به رفت و آمد و مذاکرات سیاسی محدود نشود، همچنین از ظرفیت‌های محیط زیست و دستگاه‌های حمایت کننده استفاده شود و در راستای تامین زیر ساخت‌ها اقدام گردد.

رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی مطرح کرد: البته پیشنهاد عملیاتی "ساز و کار‌های مکانیزم ایجاد مرکز پایش منطقه در کشور‌های مبتلا به گرد و غبار" ذیل پیشنهاد سازمان یا آژانس همکاری پارلمانی تعریف می‌شود.

در ادامه این نشست دکتر سحر تاج بخش رئیس سازمان هواشناسی کشور، مطالبی در خصوص اقدامات ایران در زمینه مقابله با پدیده گرد و غبار و کسب دانش و فناوری بومی به زبان انگلیسی بیان کرد که مورد توجه سایر اعضای نشست شد و مقرر شد مطالب رئیس سازمان هواشناسی در اختیار سایر نمایندگان پارلمان‌های شرکت کننده در این نشست قرار گیرد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایلنا، تاریخ انتشار:۱۷ بهمن ۱۴۰۱، کدخبر: ۱۳۲۷۹۶۹، www.ilna.ir/ خبرگزاری خانه ملت، کدخبر: 516268