خسروپناه: مهمترین عامل تمدن‌سازی، پذیرش عقل جمعی است

عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: باید بتوانیم از نظر جمعی استفاده کنیم؛ چراکه مهمترین عامل تمدن‌سازی، پذیرش عقل جمعی است. همه ما بخشی از عقلانیت را در اختیار داریم و عقلانیت جمعی، تمدن‌ساز است.

شعار سال: حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در آیین پایانی دومین دوره منش استادی با محوریت ایمان و امید، ویژه استادان جوان دانشگاه علامه‌طباطبائی که در سالن آمفی تئاتر دانشکده مدیریت این دانشگاه برگزار شد با اشاره به چیستی ایمان و امید و نقش این دو مفهوم در علوم دانشگاهی، گفت: ایمان یک امر قلبی است که البته ظهور زبانی و فعلی پیدا می‌کند. همچنین یک امر اختیاری است و انسان آزادانه ایمان پیدا می‌کند. ایمان معرفت‌پذیر و همراه با تصدیق قلبی است. ایمانی که این سه ویژگی را دارد آرامش می‌آورد.

خسروپناه: مهمترین عامل تمدن‌سازی، پذیرش عقل جمعی است
وی در ادامه با تعریف امید، بیان کرد: امید امری منشی هوشمندانه است که با بینش پیوند دارد. یعنی می‌توانیم آنچه بخواهیم داشته باشیم، البته این خواستن بر اساس هوش، معرفت، شناخت و بینش است. امید یک احساس و حالت ذهنی روانی مثبت است، بنابراین یک دارایی و ظرفیت حساب می‌شود. امید به این معنا می‌تواند بستر ارتقا ایمان را فراهم کند. با توجه به نکته باید بین امید و ایمان دور هرمنوتیک قائل شد این دو درهم تنیده‌اند و می‌توانند بر هم تاثیر و تاثر داشته باشند. نتیجه ایمان عمل صالح است.

حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه با بیان اینکه انسان‌هایی که اهل تلاش‌اند، جهادی‌اند و از دانش خود به دیگران بهره می‌رسانند، افزود: با امید جهاد شکل می‌گیرد و انسان مجاهد با امیدش جهاد می‌کند چرا که امید به فتح در او وجود دارد؛ بنابراین ایمان و امید با هم جهاد را می‌سازند. اینکه انسان باید دنیا را معبر رضای خدا بداند این معنا درست است که نه دنیا گریزی در آن وجود دارد و نه دنیاگرایی. امید و ایمان با هم جمع می‌شوند تا اثربخش باشند.

وی در ادامه به ویژگی‌های ایمان و امید در علوم دانشگاهی اشاره کرد و گفت: ویژگی اول، تلاش جدی و واقعی علمی است. انسان‌های با ایمان و امیدوار، تلاش واقعی و جدی دارند. تلاش علمی واقعی برای ارتقای مرتبه علمی نیست بلکه حاصل ایمان و امید است. ویژگی دوم هم این است که انسان مومن و امیدوار، دنبال علم نافع است. علم نافع یعنی علمی که با صنعت و جامعه پیوند دارد و مشکل جامعه را حل می‌کند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه افزود: علم و معرفت استاد مومنِ امیدوار، با فضیلت‌های اخلاقی مانند تواضع، مردمداری، عشق و محبت همراه است. این استاد تعلیم و تربیت را با هم آموزش می‌دهد و از نظر جمعی استفاده می‌کند. مهمترین عامل تمدن‌سازی، پذیرش عقل جمعی است. همه ما بخشی از عقلانیت را در اختیار داریم و عقلانیت جمعی، تمدن ساز است.

وی با اشاره به سیاست شورای عالی انقلاب فرهنگی در به کارگیری عقلانیت جمعی، تاکید کرد: این شورا در همه حوزه‌ها از عقل جمعی استفاده می‌کند. به طور مثال نقشه جامع علوم انسانی کشور در حال نوشتن است که آن را باید استادان این حوزه به صورت جمعی بنویسند، چون آن‌ها صاحب نظر و فکر هستند. ما برای نوشتن این نقشه، حساب جداگانه‌ای روی دانشگاه علامه‌طباطبائی باز کرده‌ایم. در حوزه علوم انسانی نخبگانی وجود دارند که در فهم و درک و نظریه پردازی کم نظیرند. یکی از نقش‌هایی که ایمان و امید در علوم دانشگاهی دارد این است که علوم را همراه با فضیلت می‌کند.

حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه در ادامه گفت: ویژگی چهارم هم این است که ایمان و امید، علوم دانشگاهی را در ساحت عقلی تجربی تقویت می‌کند. بیشتر علوم انسانی ما علوم نقلی است. به طور قطع منبع علوم انسانی اسلامی، عقل و تجربه است. در توصیف انسان محقق، عقل و تجربه سهم بسیار بالایی دارد. در علوم انسانی بیشتر بحث‌های ما بحث‌های نقلی است؛ علوم انسانی نقلی یعنی نقل قول از دیگران، البته نمی‌توان فقط نقل قول دیگران را خواند. اینجا است که استادان در کاربست عقل و تجربه در نظریه‌ها، ایفای نقش می‌کنند. ایمان و امید علوم دانشگاهی را از علوم نقلی به علوم عقلی تجربی تبدیل می‌کند.

وی گفت: در وضعیت بومی کشور، شواهد زیادی در خصوص به کارگیری این ویژگی‌ها در جامعه ایرانی داریم. به طور مثال وقتی جنگ جهانی سوم علیه ایران شکل گرفت، مگر این جنگ بدون علم و دانش می‌توانست پیروز شود، اما علم و دانشی در این جنگ نقش داشت که زاییده ایمان و امید بود. همچنین آیا اگر ایمان و امیدی وجود نداشت ما در زمینه هسته‌ای می‌توانستیم به پیروزی برسیم. در حوزه ماهواره و فناوری کوانتوم نیز این ویژگی‌ها قابل مشاهده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: در فناوری کوانتوم که امروزه فقط چند کشور در این حوزه فعالیت می‌کنند، دانشمندان مجاهد، مخلص، مومن و امیدوار ما سال‌ها است، تلاش فزاینده‌ای دارند به طوری که ما در حوزه کوانتوم در منطقه حرف اول را می‌زنیم. ما در حال حاضر تولید کامپیوتر کوانتومی و دانش فناوری بیولوژی کوانتومی را داریم. در امنیت غذایی کوانتومی به ظرفیتی از توانمندی رسیده ایم. حتی ما امروزه می‌توانیم مخابرات را مخابرات کوانتومی کنیم. این موفقیت‌ها حاصل تلاش استادان فرهیخته‌ای است که می‌گویند تا لحظه مرگ باید کار را برای کشورمان به نتیجه برسانیم و این تفکر، محصول ایمان و امید است.