شعارسال: تجربه نشان داده بخش‌های مختلف صنعت حمل‌و‌نقل و بنادر در برابر تغییرات و رویکرد‌های نوآورانه و فنّاوری نوظهور تاحدودی مقاومت نشان می‌دهند در حالیکه این گونه نیست، زیرا با مروری به تاریخ صنعت دریانوردی و بندری پی می‌بریم که قرنهاست این صنعت در سراسر دنیا وجود داشته، اما از نظر پیشرفت‌های فنّاوری شاید از صنایع دیگر مانند صنعت هوانوردی کمی عقب‌تر باشد.

اما اکنون صنعت حمل‌و‌نقل دریایی و بندری به مجموعه‌ای از نوآوری‌ها با قابلیت داده‌های اطلاعاتی جدید روبه‌رو است. در این ارتباط باید گفت صنعت حمل‌ونقل دریایی در کوران حوادث ناشی از همه‌گیری کرونا توانست خود را به سلاح فنّاوری‌های نو مجهز کند؛ اما صنعت بندر‌ی کمی از قافله حمل‌ونقل دریایی مبتنی بر فنّاوری تا حدودی فاصله دارد که این عقب‌ماندگی در کشور‌های در حال توسعه مشهود‌تر است، اما به منظور حفظ تعادل با حمل‌ونقل دریایی بنادر باید با فنّاوری روز کنار بیایند که در این مسیر گام‌هایی برداشته شده، اما کافی نیست.

بدین ترتیب بنادر با استفاده از حداقل پنج فنّاوری مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، دوقلوی دیجیتال Digital Twin، بلاک چین و ۵G در مسیر هوشمند‌سازی قرار گیرند.

آنچه در حال حاضر در صنعت حمل‌و‌نقل دریایی شاهد هستیم تغییر در نگرش و حرکت به سمت فنّاوری‌های روز است. این تغییر راه را برای آینده‌ای روشن و مرتبط با کل عملیات آماده می‌کند بدین ترتیب کشتی‌ها بزرگتر می‌شوند و کالا‌ها باید با سرعت به دست مصرف کننده برسد به همین جهت این صنعت مجبور است از پیشرفت‌های مختلف فنّاوری استقبال کند و بنادر نیز باید پابه‌پای حمل‌ونقل دریایی گام بردارند و خود را به انواع فنّاوری‌ها مجهز کنند تا موازنه بین صنعت کشتیرانی و بنادر پدید آید.

هوش مصنوعی (AI):

فرآیند‌های هوش مصنوعی با کمک هوش انسانی می‌تواند در بنادر به یادگیری اتوماتیک، پردازش زبان، عملیات رباتیک و شبیه سازی اقدام کرده تا نیروی انسانی با کمک آن از عهده وظایف به خوبی برآید. هوش مصنوعی قادر است فعالیت‌های تکراری را به صورت خودکار انجام داده و کارآیی را بهبود بخشد.

از دیگر مزایای کلیدی هوش مصنوعی ارائه بینش و توصیه و پیشنهاد به انسان است؛ این تکنیک‌ها را به سادگی می‌توان در صنعت بندری جهان پیاده کرد.

بنادر سراسر جهان می‌توانند کل فرآیند حمل‌و‌نقل را از سفارش گرفته تا مدیریت تدارکات از طریق هوش مصنوعی انجام دهند.

هوش مصنوعی قادر است با تجریه و تحلیل آب و هوا و داده‌های ترافیک به کمک انسان بشتابد و در توسعه کشتی‌های خودران و مسیر‌های حرکتی آن‌ها همچنین پهلوگیری و تصمیم گیری‌ها و برنامه ریزی‌ها دخالت کند.

اینترنت اشیا (IoT):

پیاده سازی سیستم‌های اینترنت اشیا بنادر را قادر می‌سازد دخالت‌های انسانی را محدود‌تر کند.

اینترنت اشیا می‌تواند داده‌ها را از طریق اینترنت جمع‌آوری و آن را مبادله کند. بدین ترتیب به دستگاه‌ها اجازه می‌دهد تا با تمامی بنادر اطلاعات خود را به اشتراک بگذارد و تصمیمات مبتنی بر داده را انتخاب کنند.

در چنین شرایطی عنصری مانند خطای انسانی از سیستم حمل‌و‌نقل حذف شده و کارآیی عملیاتی، مدیریت و ایمنی در بنادر بالا می‌رود.

در نگاه کلی اینترنت اشیا به کمک انسان آمده تا بخش‌های عملیاتی موتور کشتی، مصرف سوخت، دما و سیستم حرکتی را کنترل کرده سپس داده‌های دریافتی را بازیابی کرده و آن را به خشکی و شرکت‌های کشتیرانی منتقل کند تا مدیران مستقر در خشکی بر ناوگان خود نظارت دقیق داشته و زمان تعمیر و نگهداری را تعیین کنند.

فنّاوی اینترنت اشیا همچنین می‌تواند ضمن جلوگیری از ازدحام کشتی در بنادر زمان گردش آن‌ها را تسهیل کند که این کار از طریق ردیابی کشتی‌ها، کانتینر‌ها و تمام دارایی‌های موجود در بنادر میسر است؛ علاوه برهمه این‌ها امنیت بنادر افزایش یافته و خطر سرقت محموله‌ها به شدت پایین می‌آید.

دوقلوی دیجیتال:

Digital Twin نوعی فنّاوری است که با نمایش مجازی از یک سیستم یا شی داده‌ها را بلافاصله دریافت کرده و به تجزیه و تحلیل آن می‌پردازد این فنّاوری نیز هم برای صنعت کشتیرانی و هم بنادر مزایایی به همراه دارد.

این فنّاوری در نوع خود به افزایش بهره وری سوخت کمک کرده و باعث کاهش هزینه‌ها و انتشار گاز‌های گلخانه‌ای می‌شود.

البته این نوع فنّاوری سناریو‌های مختلفی را در بنادر، انبار‌ها و فرآیند‌های لجستیکی شبیه سازی می‌‍کند تا به بهینه‌سازی عملیات زنجیرۀ تأمین منجر شود.

برای مثال در ابتدای سال ۲۰۲۳ میلادی گروه بندری تیانجین و هو‌آوی برنامه‌های خود را برای همکاری یک سیستم دوقلوی دیجیتالی در بندر تیانجین اعلام کرده‌اند که شامل پایانه‌های جدید خودکار، ارتقا پایانه‌ها‌‍ی سنتی و تحول دیجیتالی جامع بود که نتایج خوبی به همراه داشت.

فنّاوری بلاک‌چین

از فنّاوری بلاک‌چین در توسعه بنادر و تحول و دگرگونی آن نمی‌توان یاد نکرد این فنّاوری زنجیره‌ای از داده‌ها است که با رمزنگاری به هم متصل شده و به صنعت حمل‌و‌نقل و بنادر کمک می‌کند.

بلاک‌چین با ردیابی مسیر‌های حمل‌و‌نقل در زمان واقعی دید شفافی را برای حرکت کالا‌ها در طول زنجیره تأمین مهیا می‌کند.

در چنین شرایطی تولید کنندگان، فرستنده‌های کالا و مشتریان می‌توانند با دسترسی به داده‌ها اطلاعات مربوط را به طور لحظه‌ای دریافت کنند.

فنّاوری بلاک‌چین می‌تواند قرارداد‌های هوشمند را تنظیم کرده و با حذف کاغذ شرایط دوطرفه را به مرحله اجرایی درآورد، در نتیجه فعالیت‌های اداری و منابع انسانی به حداقل می‌رسد.

۵G:

این فنّاوری به عنوان نسل پنجم فنّاوری ارتباطات بی‌سیم و اینترنت جدید‌ترین و پیشرفته‌ترین زیرساخت شبکه‌ها است که سرعت داده‌ها را بالا برده و از طریق کاربران ظرفیت و قابلیت اطمینان را به ارمغان می‌آورد.

این فنّاوری با اتصال به سایر فنّاوری‌هایی که در بالا به آن اشاره شد می‌تواند با اتصال به سایر فنّاوری‌ها به ویژه اینترنت اشیا اعتماد را به زنجیرۀ تأمین برگرداند، بدین‌ترتیب هم فنّاوری ۵G و هم IoT برای بهینه‌سازی زنجیره‌های تأمین دست به دست هم داده و تصمیم گیری‌های بهبود یافته با دیدگاه پیشرفته‌ای را امکانپذیر می‌کند، این دو یک پلتفرم مکمل برای سایر راه حل‌های دیجیتالی است.

در سال ۲۰۲۳ میلادی شرکت Hutchison Port Holdings (HPH) Trust هنگ‌کنگ از استقرار فنّاوری‌های ۵G در پایانه‌های کانتینری خود گزارش داد. به گفتۀ مدیران بندر هنگ‌کنگ ارتباطات با سرعت عجیب و فوق‌العاده و تأخیر کم و خودکار تمامی ارتباطات ماشینی عظیمی را برای بنادر حمل‌و‌نقل ایجاد کرد.

بر این اساس فنّاوری‌های نوین برای تحول همه‌جانبه بخش‌های مختلف اقتصادی، تجاری و... فرصتی را پیشِ روی صنایع و حمل‌ونقل دریایی و بندری قرار می‌دهد که امروزه تا فرصت باقی است حتماً باید از آن‌ها استفاده لازم را به عمل آورند، زیرا فردا دیر خواهد بود.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت مانا، تاریخ انتشار: 22شهریور1402، کدخبر: 97023، mana.ir