شعارسال: امیرمحمد کوچک‌زاده، نویسنده گفتار متن مستند «جمال الدین» محصول مرکز مستند سوره که در هفدهمین جشنواره سینماحقیقت حضور دارد، درباره پیوستنش به تیم تولید این مستند، عنوان کرد: من در زمان پیش‌تولید و تحقیق و پژوهش در پروژه نبودم. بعد از اینکه یک نسخه از کار آماده شد، به تیم اضافه شدم.

وی ادامه داد: آن زمان بود که متوجه شدم مستند مشکل روایی دارد و در واقع روایت و فیلمنامه به شکل مطلوب پیش نرفته بود. در نهایت مبنا این شد که من روی متن فیلمنامه و نریشن‌ها کار کنم. پس از آن نیز به شکل جدی روی خط روایی فیلمنامه کار کردم.

نویسنده گفتار متن «جمال الدین» درباره منابع خود در نوشتن گفتار متن مستند، اظهار کرد: یک تصویر ذهنی و آشنایی کلی از جمال‌الدین در ذهن تمام مردم ایران وجود دارد. در این میان منابعی که کارگردان از پیش آماده کرده بود، در اختیار من قرار گرفت. بعد از مطالعه منابع یاد شده، متوجه حفره‌هایی در فیلمنامه شدیم؛ در واقع لازم بود از روایت‌های دیگری برای جذابیت داستان استفاده کنیم. من خودم در این زمینه به اندازه زمانی که داشت، پژوهش انجام دادم و حفره‌های روایی داستان مانند سفر‌های جمال‌الدین و یا شاگردانش را پُر کردم.

کوچک‌زاده افزود: دست من برای اعمال تغییرات بسیار باز بود؛ حتی اجازه تغییر خط روایی را داشتم. خط‌دهی اصلی و جهت‌دهی‌ها در جلسات همفکری شکل می‌گرفت و ما سعی می‌کردیم کار را با هم جلو ببریم.

وی درباره خط روایی مستند «جمال‌الدین» مطرح کرد: من با محقق کار ارتباطی نداشتم و کارگردان پژوهش‌های مکتوب را در اختیار من قرار داد. ما در میانه داستان به تولد شخصیت پرداختیم چرا که می‌خواستیم در مخاطب کشش روایی ایجاد کنیم. اینکه ابتدای کار بیوگرافی باشد، برای مخاطب خسته‌کننده است. در واقع ما از یک روایت غیرخطی استفاده کردیم که در نهایت کار را جذاب‌تر کرد.

به گفته کوچک‌زاده، خط اصلی مستند «جمال‌الدین» مبارزه با استعمار جهانی است. وی گفت: خط اصلی فکر ما در ساخت مستند، تقابل دائم شخصیت اصلی داستان با استعمار جهانی، به ویژه انگلیس بود. حرف اصلی ما برای مخاطب، روایت تاریخی از شخصیت مهمی بود، که هدفش مبارزه با استعمار بود. جمال‌الدین فقط از ایران دفاع نکرد؛ او از هند، افغانستان، مصر و ترکیه هم در برابر استعمار جهانی مبارزه و دفاع کرد و یک هدف جهانی داشت.

وی درباره تجربه حاصله در مستند «جمال‌الدین» اظهار کرد: من قبلا کار‌هایی را که تاریخچه ۵۰_۶۰ سال داشته است، انجام داده‌ام. اما این مستند ریشه طولانی‌تری داشت، برای من تجربه خوبی بود و زاویه دیدم نسبت به جمال‌الدین اسدآبادی دقیق‌تر شد. اینکه ما سعی کردیم در بطن زندگی او ورود کنیم، برای خودمان هم تاثیرگذار بود و امیدوارم مخاطب هم از آن لذت ببرد.

کوچک‌زاده درباره چالش‌های ساخت این مستند، بیان کرد: مهمترین چالش من در این پروژه زمان بود چراکه زمانی به پروژه پیوستم که احتمال داشت همان نسخه اولیه ساخته شده است، نمایش داده شود. در کنار اینکه نباید زمان تحویل پروژه عقب می‌افتاد، باید جریان روایی داستان را اصلاح می‌کردم. من بار‌ها در زمان کم اتود زدم و در نهایت همفکری باعث شد که در زمان کم، این مساله را مدیریت کنیم و به نتایج خوبی برسیم.

وی درباره تاثیر فیلمنامه در نگارش گفتار متن، اظهار کرد: فیلنامه فضای کلی و اتمسفر کار را به من نشان داد، شخصیت‌های متفاوت را از روی فیلمنامه شناختم و این موضوع در نوشتن گفتار متن و نریشن کمک کرد.

نویسنده گفتار متن «جمال‌الدین» در پایان درباره استقبال مخاطبان از این مستند در جشنواره «سینماحقیقت»، خاطرنشان کرد: «جمال‌الدین» به نظرم مستند جذابی است. ویژگی‌های بصری و پژوهش سنگین پشت کار باعث می‌شود مخاطب به لحاظ کیفی راضی باشد. همچنین از آنجایی که جمال‌الدین اسدآبادی شخصیت جنجالی تاریخ ایران و اسلام است، زندگی‌اش برای مخاطب جذاب است و ارزش تماشا کردن دارد. مخاطب تیزبین و نخبگانی از این مستند استقبال خواهد کرد؛ هرچند ما تمام تلاشمان کردیم که مستند عامه‌پسند نیز باشد.

مستند سینمایی «جمال‌الدین»، برشی از زندگی و فعالیت‌های مبارزاتی سیدجمال‌الدین اسدآبادی اندیشمند سیاسی‌ست که با مرور اتفاقات رخ داده در ایران آن روز، داستان خود را تا نهضت توتون و تنباکو برای مخاطب به تصویر می‌کشد.

این اثر  ۲۹ آذر سانس ۲۱:۳۰ تا ۲۳:۳۰ در سالن ۵ پردیس سینمایی چارسو به نمایش درآمد.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایلنا، تاریخ انتشار: 29آذر1402، کدخبر: 1429668، www.ilna.ir