شعارسال: سالار سیفی پژوهشگر مسائل هویتی در یک رشته توئیت در شبکه ایکس به مساله پهپاد ترکیه در حادثه سقوط بالگرد رئیس جمهور پرداخت و نوشت: اکینجی/بایراکدار، یک شرکت خصوصی ترکیه، متعلق به دامادِ رجب طیب اردوغان است. اسمِ این شرکت - آکینجی - هم برگرفته شده از شاخۀ جوانانِ اسلامگرایان ترکیه پیش از کودتای کنعان اورن است. مشارکت پهپاد آکینجی در واقعۀ اخیر در حال تبدیل شدن به یک مسئلۀ حساس بین دو طرف است که شاید موجبِ کدورتی در روابط هم بشود.

ظاهراً پهپاد‌های مناسبِ جستجوی گرمایشی نیرو‌های مسلح ایران در اصفهان مستقر بودند، اما مسافت پهپاد‌های ترکیه که معمولاً در جنوب‌شرقِ آن کشور مستقر می‌شوند تا خطۀ ارسبارانِ ایران، نزدیک‌تر بود. نخست یک پهپاد مسلح (!) از ترکیه به ایران اعزام می‌شود، اما با اعتراض ایران این پهپاد بازگردانده شده و یک فروند پهپاد غیرِ مسلح، راهی ایران می‌شود. بر اساس فیلم‌های منتشر شده، دور زدن این پهپاد در مناطقِ غیر مرتبط با سانحه، خوشبینانه نیست. از طرف دیگر، پهپاد مزبور پس از خروج از ایران اقداماتِ تحریک‌آمیز روی دریاچه وان انجام داده و از حضور در این سانحه، فوراً برای تبلیغات تجاری آنهم بشکلی مسخره، استفاده کرده است (تبلیغ پهپاد‌های ترکیه؟! آیا رئیس جمهورتون گم شده؟ با ما تماس بگیرید..).

این اقداماتِ غیرحرفه‌ای موجب خشم و برانگیخته شدن احساسات و غرورِ ملی و میهن‌دوستانه در ایران شد و در نهایت کنجکاوی‌ها در مورد عملکرد پهپاد بیشتر شد که روشن می‌کرد برخلاف روایتِ شرکت آکینجی، عملکرد موفقیت‌آمیزی نداشت. سه‌شنبه یکم خرداد ۱۴۰۳ خودشیدی، بی‌بی‌سی با راستی‌آزمایی روی ادعا‌های هر دو طرف تأیید کرد که پهپاد آکینجی موفقیتی در پیدا کردن محل سانحه نداشت (اختلاف میان محل اعلام شده توسط پهپاد ترکیه و محل سقوط بالگرد).

توجه به صحبت‌های دریاسالار بازنشسته ارتش ترکیه در این خصوص به نوبه خودش جالب است. وی می‌گوید که حکومت ما دروغ می‌گوید، پهپاد ما محل سقوط بالگرد رئیس جمهور ایران را پیدا نکرد.

هرچند ارزش‌های اخلاقی ترکیه برای کمک به کشور همسایه، قابل تحسین است. اما موضوع به مسئلۀ نوع رفتارِ ارزان و برآمده از نوکیسگی بخشی از این شرکت باز می‌گردد که در زمان نامناسب به اقداماتِ تحریک‌آمیز پرداخته است. ایران و ترکیه همسایه‌اند در موارد بحران به کمک یکدیگر می‌روند. دو سال پیش نیرو‌های مسلح ایران برای کمک به خاموش کردن آتش‌سوزی جنگل‌های ترکیه یک هواپیما و دو بالگرد فرستاد. در زلزلۀ مهیب ترکیه در فوریه ۲۰۲۳ میلادی نیز ایران فوراً به کمک رفت، اما هیچ نهاد ایرانی از این کمک‌رسانی به عنوان ابزار پروپاگاندا یا کنایه به قربانیان سوانح ترکیه استفاده نکرد و هیچ‌کس پس از بازگشت از مأموریت، پرچم ایران را در آسمان نکشید. هیچ کس در ایران عکس اردوغان رئیس جمهور محترم ترکیه را در زمان کودتا دست به دست نکرد و اجازه انتشار خبری هم به رسم شایعه و واقعیت به کسی داده نشد.

برای ما جای سوال است که این نوع رفتار‌های ارزان، میان‌مایه، آکنده از خودنمایی و فاقد ارزش، چرا توسط سیستم امنیت کشور ترکیه (میت) مورد تحلیل قرار نگرفته و درخصوص پیامد‌های آن، هشدار صادر نشده است؟ در حالی که انتظار می‌رود مورد عمل قرار گرفته و پالس راست آزمایی اقدامات صورت گرفته نیز برای سیستم امنیتی جمهوری اسلامی ایران صادر شود.

همچنین برای کشور ما هم باید جای درس داشته باشد. این درسی باشد برای وزارت خارجه و نیرو‌های مسلح ایران که بر اساس هیجان از شرکت تازه تاسیس صنایع پهپادی درخواست کمک نکنند و اندکی بر روی تصمیمات، درنگ بورزند. مخصوصاً اگر شائبۀ جمع‌آوری اطلاعات در آن بوده باشد که این احتمال در خصوص شرکت آکینجی مطرح شده است.

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از عصر ایران و سایر منابع