شعار سال: اما موضوع پر اهمیت در این بحث کاستی‌هایی است که در زمینه جبران خسارت‌ها و پرداخت بیمه کشاورزان مشاهده می‌شود. یعنی در برخی مواقع بیمه محصولات کشاورزی پرداخت نمی‌شود و شرکت بیمه‌گذار سازمان‌های دیگر را مقصر می‌خواند. در بهترین حالت هم بیمه کشاورزان را با چند سال تاخیر می‌پردازند. این موضوع معیشت این قشر را به خطر انداخته و از سهم بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی ایران می‌کاهد.

در گذشته بهار و تابستان که از راه می‌رسید کشاورزان با مشاهده خوشه‌ها و درخت‌های به بار نشسته خود مسرور می‌شدند، اما چند سالی است که گویا قاعده بازی تغییر کرده و خوشحالی‌های گذشته تبدیل به نگرانی شده‌اند. وقوع سیل، بارش‌های پیش‌بینی نشده و خسارت‌زا، هجوم نابهنگام آفات، وقوع سیل و سرمازدگی از جمله نگرانی‌هایی است که کشاورزان بابت از بین رفتن محصولات زراعی و باغی خود دارند. شاید بیمه محصولات کشاورزی بتواند از میزان این نگرانی‌ها بکاهد و مرهمی بر اندوه کشاورزان باشد، اما به نظر می‌رسد دیگر بیمه‌ها هم پاسخگوی نیاز کشاورزان نیستند. بیمه محصولات کشاورزی به‌ عنوان یکی از راهکارهای نوین برای مقابله با خطرات غیرمترقبه و غیرقابل کنترل فعالیت‌های کشاورزی و در نتیجه کاهش نوسانات درآمدی کشاورزان شناخته می‌شود. در اوایل دهه ۶۰ دولت وقت صندوقی برای حمایت از کشاورزان و بیمه محصولات آنها راه‌اندازی کرد، اما به نظر می‌رسد این صندوق تاکنون نتوانسته است رضایت کشاورزان و باغداران بیمه شده را جلب و سایر کشاورزان را به بیمه کردن محصولات خود ترغیب کند.
بیمه محصولات کشاورزی یکی از راهکارهای مقابله با وارد آمدن خسارات احتمالی به کشاورزان در فرایند کاشت تا داشت محصولات مختلف کشاورزی است و موجب می‌شود تا بخشی از ضرر و زیان کشاورزان بر اثر خسارت‌های احتمالی نظیر سرمازدگی، آفات، سیل و... جبران شود. زمانی که برای ایجاد حاشیه امنیت برای کشاورزان قانون بیمه محصولات کشاورزی به تصویب رسید، بیمه‌گران موظف به انجام تکالیفی شدند. از جمله وظایف آنها می‌توان به تامین پوشش حمایتی برای انواع محصولات کشاورزی (زراعی و باغی) و دامی در مقابل خسارت‌های ناشی از سوانح طبیعی و قهری نظیر تگرگ، طوفان، خشکسالی، زلزله، سیل، سرمازدگی و یخبندان، آتش‌سوزی، صاعقه، آفات و امراض نباتی عمومی و قرنطینه‌ای و امراض واگیر حیوانی عمومی و قرنطینه‌ای اشاره کرد. اما گزارش‌های رسمی و گلایه کشاورزان حاکی از آن است که محصولات کشاورزی در برابر هیچ یک از این گزندها در امان نیستند و در چند سال گذشته بر بدهی‌های بیمه‌گران محصولات کشاورزی افزوده شده است. به طور مثال باغداران اردبیل از سال ۹۳ بالغ بر۱۰ میلیارد تومان طلب از بیمه‌گذاران محصولات کشاورزی دارند و چنین مطالباتی در تمام استان‌های کشور مشاهده می‌شود! بدیهی است اگر مطالبات کشاورزان در زمان مقرر پرداخت می‌شد، امروز بیش از پیش شاهد توسعه فرهنگ بیمه محصولات کشاورزی در بین زارعان و باغداران بودیم. علاوه بر این، بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته جهان برای پیشبرد اهداف اقتصادی خود برنامه‌های حمایتی گسترده‌ای در زمینه کشاورزی به اجرا می‌گذارند و با تکیه بر این بخش مهم اقتصادی از بروز رکود و تورم در کشور خود جلوگیری می‌کنند و از این طریق تعادل بازارهای اقتصادی را حفظ می‌کنند. اما در ایران شرایط به گونه‌ای دیگر است. در کشور ما نه تنها برای حمایت از کشاورزان برنامه‌ حمایتی به اجرا گذاشته نمی‌شود، بلکه مسئولان از ابتدایی‌ترین حقوق کشاورزان، یعنی حق بیمه به راحتی می‌گذرند. نپرداختن بیمه کشاورزان فقط مربوط به امروز و دیروز نیست و همواره در دولت‌های مختلف وجود داشته است. به گفته کارشناسان مواردی همچون پرداخت نشدن به موقع و کامل خسارات، مراجعه و اعلام نظر دیرهنگام کارشناسان برای برآورد خسارت و همچنین نا‌آشنایی بهره‌برداران با نحوه فعالیت و حمایت‌های بیمه از مهم‌ترین دلایل بی‌رغبتی بهره‌برداران از بیمه کشاورزی در شهرها و شهرستان‌های کشور به حساب می‌آید. البته نباید فراموش شود که کم بودن میزان اعتبارات بیمه محصولات کشاورزی نیز از دیگر علل این بی‌رغبتی عنوان می‌شود؛ به طوری که برخی عنوان می‌کنند در گذشته به بیمه‌گران یارانه‌های دولتی پپرداخت می‌شد، اما مدتی است که این یارانه‌ها قطع شده و به همین دلیل بیمه‌گران برای پرداخت خسارات توپ را به زمین سازمان‌های دیگر می‌اندازند. در این زمنیه حسین شمسواری یکی از کشاورزان روستای شمس‌آباد اردبیل به «آرمان امروز» می‌گوید: سال گذشته بود که بیش از ۱۲ هکتار از زمینی که در آن جو کاشته بودم دچار سرمازدگی شد، اما زمانی که برای جبران خسارت به بیمه مراجعه کردم از قبول پرداخت غرامت سر باز زدند. او می‌افزاید: مسئولان بیمه با مقصر خواندن سازمان هواشناسی از ما خواستند که به آنها مراجعه کرده و حقوق خود را از آنها مطالبه کنیم. شمسواری اینگونه ادامه می‌دهد: البته مشخص است آنها اکنون با کمبود اعتبارات مواجه شده‌اند و مقصر خواندن سازمان هواشناسی بهانه‌ای بیش نیست؛ چرا که به گفته بیمه‌گران دولت در سال‌های گذشته به آنها یارانه پرداخت می‌کرد که به تازگی پرداخت این یارانه‌ها قطع شده است. این فقط یکی از مواردی است که به آن اشاره شد و باید به مسئولان هشدار داد که اگر رویه موجود ادامه پیدا کند، کشاورزان دیگر تمایلی به زیر پوشش قرار گرفتن بیمه محصولات کشاورزی خود نشان نمی‌دهند و استقبال نکردن کشاورزان مشکلات را هم برای خانواده‌هایشان و هم برای دولت دو چندان می‌کند و در این رویه صنعت بیمه ایران و بخش کشاورزی کشور دچار بحران می‌شود. امروزه کشاورزان برای کاشت محصول بیش از نیاز به ماشین‌آلات و سرمایه، به پشتوانه محکم برای بهره‌برداری احتیاج دارند و بیمه محصولات کشاورزی مهم‌ترین راهکار برای جبران خسارت‌های احتمالی به حساب می‌آید که قانون اساسی کشور هم به صراحت به آن اشاره کرده است.دولت و مجلس دو قوه‌ای هستند که در حوزه پرداخت غرامت محصولات کشاورزی می‌توانند کمک شایان توجهی به کشاورزان کنند. در این زمینه یکی از اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی به «آرمان امروز» گفت: همانند دیگر اقشار جامعه، کشاورزان کشور هم از حق بیمه برخوردارند. در قانون اساسی کشور ما آمده است که محصولات کشاورزی می‌توانند در مقابل آسیب‌های طبیعی و غیرمترقبه بیمه شوند. نورمحمد تربتی‌نژاد عنوان کرد: با این وجود گاهی به دلیل کمبود اعتبارات بیمه کشاورزان پرداخت نمی‌شود و کشاورزان بیش از هر شخص و گروهی آسیب می‌بینند. او افزود: به ویژه در سال جاری مشکلات بیمه‌ای محصولات کشاورزی دو چندان شده است که امید می‌رود با بهبود منابع مالی وزارت جهاد کشاورزی و بانک مربوط به آن از میزان مشکلات کاسته شود. نماینده مردم گرگان در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: عدم پرداخت به موقع بیمه کشاورزان باعث می‌شود تا منابع مالی و سرمایه آنها کاهش پیدا کند و آنها در عمل قدرت عملیاتی خود را از دست می‌دهند که این موضوع برای اقتصاد کشور خطرناک است. همچنین در زمینه نپرداختن بیمه کشاورزان «آرمان امروز» با یکی از کارشناسان بیمه که خواست نامش فاش نشود به گفت‌وگو پرداخت که او اذعان کرد: شرکت‌های بیمه هیچ وظیفه‌ای در پرداخت غرامت کشاورزان ندارند و از شروع فعالیت بیمه‌ها‌ در ایران تا به امروز، شرکت‌های بیمه هیچ بیمه‌نامه‌ای برای کشاورزان صادر نکرده‌اند. این کارشناس بیمه اظهار داشت: در زمینه پرداخت بیمه محصولات کشاورزی فقط وزارت جهاد کشاورزی و صندوق بیمه‌ای که در آن شکل گرفته است مسئول است و آنها نباید توپ را در زمین سازمان‌های دیگر بیاندازند. در این زمینه «آرمان امروز» تلاش کرد تا با مسئولان صندوق بیمه وزارت جهاد کشاورزی تماس برقرار کند که متاسفانه نتیجه‌ای حاصل نشد! در مجموع باید عنوان کرد که بدون شک صنعت بیمه یکی از فرایندهای تاثیرگذار در هنگام بروز مخاطرات و آسیب‌هاست که موعد و نحوه محاسبه و میزان پرداخت غرامت از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین مسائلی است که باعث میل به بیمه کردن کالا یا محصول می‌شود. حال عدم پایبندی به سقف تعهدات و در برخی موارد نیز عدم پرداخت مطالبات و خسارت به کشاورزان باعث بی‌اعتمادی مردم به بیمه‌گران می‌شود و این اتفاق رفته رفته از تعداد بیمه‌شدگان شرکت‌ها و صندوق‌ها می‌کاهد و بسترهای لازم برای تعطیلی بیمه‌ها و رکود کشاورزی را فراهم می‌کند.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی بنکر، تاریخ 15 مهر 95، کد مطلب: 172873: www.banker.ir