شعار سال: حمام وكيل يكي از بناهاي دوره زنديه در شيراز است كه به دستور كريم خان زند و در كنار مسجد و بازار ساخته شد، بنايي كه به رغم كاربري مشخصي كه داشته، با گذشت زمان و سليقه متوليان با كاربري هاي متعدد و متفاوتي مواجه شده است.
به باور فعالان و كارشناسان حوزه ميراث فرهنگي، حمام وكيل شيراز يكي از شاهكارهاي معماري دوره زنديه است؛ بنايي كه داراي ستون هاي يكپارچه سنگي و مقرنس هاي گچي با عمق كم مي باشد و مانند ديگر حمام هاي هم عصرش داراي حوض بزرگ هشت ضلعي با ديواره هايي از سنگ هاي يكپارچه است. همچنين داراي آهك بري ها و گچبري هاي متفاوت و زيبايي است كه داستان اساطيري معراج پيامبر(ص)، داستان شيرين و فرهاد و بيژن و منيژه را روايت مي كند.
يكي از ويژگي هاي اين حمام تاريخي، وجود گاوچاه در ضلع غربي بناست كه آبرساني به حمام را انجام مي داده است.
حمام وكيل در سال 1351 به شماره 917 در فهرست ملي به ثبت رسيده و هم اينك نيز به يكي از جاذبه هاي گردشگري شيراز تبديل شده و چندسالي است به موزه گرمابه فارس تغيير كاربري يافته است.
بنابر اين گزارش، اين حمام در دوره هاي مختلف تاريخي چون قاجار و پهلوي با تغييراتي در كاربري و شكل ظاهري همراه مي شود كه مي توان به تزئينات آهك بري سقف و ديوارهاي بنا اشاره كرد كه در دوره زنديه بيشتر به شكل طرح هاي گلداني بوده و در زمان قاجار به بهانه اينكه آثار دوره زنديه كلنگي شده، قاجاريان برروي آن آهك بري هايي به شكل داستان هاي اساطيري انجام داده اند. در حال حاضر نيز به جهت تنوع بيشتر طرح هاي قاجاري، يكي دو طرح زندي مرمت شده و در بقيه قسمت ها، طرح هاي قاجاري حفظ شده است.
اما تغييرات در اين بنا به همان سال ها برنمي گردد و آن طور كه سيامك بصيري كارشناس فني اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري فارس به خبرنگار ما مي گويد؛ حمام وكيل تا دوره پهلوي اول، كاربري خود را حفظ مي كند اما در دوره پهلوي دوم به زورخانه تبديل و سپس به محل تمرين هنرمندان رشته تئاتر بدل مي شود.
وي ادامه مي دهد: اين بناي تاريخي مدتي هم در اختيار انجمن و دفتر باستان شناسان قرار مي گيرد و از دهه هفتاد به رستوران تغيير كاربري داده مي شود.
بصيري همچنين اضافه مي كند: در اواخر دهه هشتاد مدتي اين بناي ملي به موزه فرش تغيير كاربري پيدا مي كند و هم اينك نيز به موزه گرمابه (حمام) فارس تبديل شده كه شايد اين اقدام بهترين كاربري براي اين بناي تاريخي باشد چرا كه بازديدكنندگان با ورود به حمام وكيل، نه تنها يك بناي دوره زنديه را مي بينند بلكه با آداب و رسوم و فرهنگ عام مردم شيراز نيز آشنا مي شوند.
اين كارشناس حوزه مرمت اداره كل ميراث فرهنگي فارس در ادامه اين گفت وگو به مرمت حمام وكيل اشاره مي كند و مي گويد: مرمت اين بناي ملي 15 سالي است آغاز شده و طبق پيش بيني ها و برنامه ريزي هاي صورت گرفته تا 15 سال ديگر مرمت ها ادامه خواهد داشت.
بصيري با بيان اينكه قسمت هاي عمده حمام وكيل شامل تزئينات و ديواره هاي بدنه گاوچاه در دست مرمت است، مي افزايد: ديواره هاي بدنه گاوچاه دچار آسيب شده كه هم اينك پرونده مرمت آن گشوده و كمي هم اين پروسه زمان بر شده است كه اميدواريم هرچه سريع تر مرمت اين قسمت از حمام به پايان برسد.
وي درخصوص گاوچاه حمام وكيل، مي گويد: در كنار تمامي حمام ها، چاه بزرگي حفر مي شده كه آب مصرفي حمام ها را تامين مي كرده است و به دليل آنكه آبكشي از آن با گاو انجام مي شده به گاوچاه معروف شدند.
اين كارشناس ميراث فرهنگي فارس ادامه مي دهد: در حال حاضر اتاق قرق خانه كه 36 مترمربع است به كارگاه مرمتي مرمتگران تبديل شده و مرمت بخش خزينه حمام نيز به پايان رسيده است.
به گزارش خبرنگار ما، اين روزها حمام وكيل شيراز كه به موزه گرمابه تبديل شده، با استفاده از مجسمه هاي مومي، آداب و رسوم مردم شيراز را به نمايش گذاشته است.
در این بنای ملی مجسمه هایی از اقشار مختلف مردم با توجه به شخصيتهاي قديم شيراز منجمله پهلوان، درویش، دهقان، کدخدا، گزمه، داروغه، حمال، تاجر و ديگر گروهها، که هر یک معرف شخصیت و فرهنگ خاصی از مردم فارس و شیراز قدیم بودهاند در فضای سربینه حمام به نمایش گذاشته شده است. در این فضا بازدیدکنندگان از موزه با فرهنگ و نحوه استحمام اقشار مختلف مردم و با مشاغلی مربوط به گرمابه آشنا میشوند .

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری تحلیلی خبرآنلاین، تاریخ 13 دی 95، کد مطلب: 618784: www.khabaronline.ir