ناگفته های مدیران ادوار مختلف اصفهان،در مورد زاینده رود

مدیران ارشد دولت های گذشته در استان اصفهان با ارسال نامه ای به معاون اول رئیس جمهور و رئیس شورای عالی آب کشور نگرانی خود را از قطع جریان آب رودخانه زاینده‌رود در چند سال پیاپی و عدم تأمین آب آشامیدنی حدود ۵ میلیون نفر جمعیت زیر پوشش شبکه آبرسانی اصفهان بزرگ، ابراز داشته اند.

شعار سال: رودخانه زاینده رود طی سال های اخیر و به ویژه در ۱۰ سال گذشته به دلیل برخی برداشت های بی رویه و نیزنگاه قومیتی برخی دولت ها به این حوضه آبریز، فراز و نشیب های بسیاری را پشت سر گذاشته است به گونه ای که در میانه این نشیب ها، زاینده رود با خشک شدن پیاپی به رودخانه ای تقریبا فصلی در اصفهان تبدیل شده است.

در دولت های مختلف برنامه ها و تصمیمات متعددی در راستای ساماندهی به این وضعیت اتخاذ شد اما از آنجائیکه برخی دولت ها به قانون پایبند نبودند، خروجی این تصمیمات به همان جلسات تصمیم گیری ختم شد و در عمل و اجرا تعهد برای عملیاتی کردن قانون نادیده انگاشته شد.

با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید یکی از خواسته ها و در مقابل آن وعده های حسن روحانی در قبال خواسته مردم اصفهان، احیای رودخانه زاینده رود در شهر اصفهان و جاری شدن آن بود. این تصمیم سرانجام با برگزاری چندین جلسه با مسئولان استانی و کشوری در سطح ریاست جمهوری و نیز وزارت خانه مربوطه یعنی وزارت نیرو، به طرح جامع احیای حوضه آبریز زاینده‌رود در ۹ بند در شورای عالی آب کشور ختم شد و دولت کنونی و نیز استاندار این دولت با اظهار این مطلب که احیای رودخانه با نظر کارشناسی و برگزاری جلسات علمی در حال پیگیری است، وعده زنده شدن دوباره زاینده رود در اصفهان را داده اند.

به رغم این تلاش دولت برای احیای زاینده رود، واقعیت هایی در مورد نحوه برداشت از آب رودخانه زاینده رود در سال های گذشته همواره وجود داشته است که به دلیل مسائل امنیتی و نیز امید برای رسیدن به همگرایی در این زمینه با استان های همجوار، و یا شاید به دلیل جانب داری برخی دولت ها از قومیتی خاص، کمتر بدان پرداخته شده است. این واقعیت ها حاصل سال های کار اجرایی چندین وزیر، استاندار، معاون استاندار، فرماندار، نماینده مجلس و نیز اعضای شورای شهر در این حوزه بوده است.

از همین روی استانداران، معاونان استانداران، فرمانداران، نمایندگان مجلس ، وزرا و نیز اعضای شورای شهر اصفهان در ادوار مختلف طی نامه ای به معاون اول رئیس جمهور با پرده برداشتن از برخی واقعیت ها در مورد رودخانه زاینده رود، خواستار مساعدت بیشتر دولت برای برون رفت زاینده رود از سال ها خشکسالی و کشیدن خط بطلان بر تصمیماتی است که در دولت های گذشته با تکیه بر احساسات و غوغا سالاری اتخاذ شده است.

این مدیران ارشد در دولت های اصلاح طلبان و اصولگرایان اقدام به نوشتن این نامه کرده اند و تنوع سیاسی امضا کنندگان در نوع خود بسیار جالب و حائز اهمیت است.

متن نامه مذکور بدین شرح است؛

جناب آقـای دکتـر اسحاق جهانگیری

معاون اول محتـرم رئیس جمهور و ریاست شورای عالی آب

با عرض سلام و تحیت

شرایط بحرانی استان اصفهان ناشی از قطع جریان آب رودخانه زاینده‌رود در چند سال پیاپی و نگرانی از عدم تأمین آب آشامیدنی حدود ۵ میلیون نفر جمعیت زیر پوشش شبکه آبرسانی اصفهان بزرگ و بحران‌های اجتماعی ناشی از عدم تأمین حقابه قانونی ده‌ها هزار خانوار کشاورز باعث گردید که شرح مختصری از وضعیت تأمین آب در حوضه‌ زاینده‌رود که با نظر کارشناسان حوزه آب تهیه گردیده را به استحضار برسانیم.

۱٫ زاگرس میانی منابع آب دو حوضه آبریز کارون بزرگ و زاینده‌رود را تأمین می‌کند. توزیع نامتوازن منابع آب و مراکز مصرف عامل بحران‌های پدید آمده است. از منابع آب تجدید پذیر زاگرس میانی بیش از ۹۲ درصد در حوضه کارون و ۸ درصد در حوضه زاینده‌رود به طور طبیعی تأمین می‌شود.

مقایسه جمعیت و مراکز مصرف در دو حوضه آبریز کارون بزرگ و زاینده‌رود تفاوت زیادی را نشان نمی‌دهد. این عدم توازن منابع آب و مراکز مصرف موجب شده است سرانه آب تجدید پذیر در حوضه زاینده‌رود بدون تونل‌های انتقال آب ۶۰۰ متر مکعب در سال باشد که با شاخص سازمان ملل که سرانه ۱۲۰۰ متر مکعب در سال را آستانه ورود به بحران تعیین کرده است نشان دهنده بحران شدید آب در حوضه زاینده‌رود است. سرانه تأمین آب در حوضه کارون بزرگ ۵۳۰۷ متر مکعب در سال است که مؤید وجود آب مازاد بر مصارف است. مطابق مطالعات اخیر انجام شده به کارفرمایی وزارت نیرو میانگین حجم آب مازاد خروجی از حوضه کارون بزرگ به خلیج فارس را ۵/۱۲ میلیارد متر مکعب اعلام نموده است.

۲٫ توسعه مراکز جمعیتی و صنعتی در دهه‌های اخیر در حوضه زاینده رود موجب افزایش مصرف و شدت یافتن کمبود آب شده است. این روند موجب افزایش مصرف آب آشامیدنی از ۵۰ میلیون متر مکعب در سال ۱۳۶۰ به بیش از ۴۵۰ میلیون متر مکعب در سال۱۳۹۲ شده است.

آب شرب ۵ میلیون نفر جمعیت زیر پوشش طرح آبرسانی اصفهان بزرگ، تولید ۷۰ درصد فولاد کشور، تولید بخش عمده ای ازمحصولات پتروشیمی و نفتی کشور و تولید ۱۲ درصد برق کشور و زندگی ده‌ها هزار خانوار کشاورز حقابه‌دار به جریان آب زاینده‌رود وابسته است.

۳٫ تخصیص‌های ناقض حقوق حقابه داران صدها ساله زاینده رود توسط وزارت نیرو و برداشت‌های بی‌رویه و غیر اصولی در بالا دست سد زاینده‌رود که غالباً با پمپاژ آب زاینده‌رود تا ارتفاع ۶۰۰ متر به تپه ماهورهای فاقد خاک و شرایط مناسب کشاورزی و باغداری صورت گرفته است، موجب تشدید بحران آب در استان اصفهان شده است.

۴٫ قطع جریان آب در رودخانه زاینده‌رود که موجب قطع منبع تغذیه منابع آب زیرزمینی شده است در اثر تداوم برداشت‌ها منابع آب زیرزمینی را در معرض نابودی کمی و کیفی قرار داده است. پدیده فاجعه‌بار و غیر قابل جبران فرو نشست سراسری دشت‌ها در حوضه زاینده‌رود از پیامدهای این بحران است.

۵٫ حوضه زاینده‌رود از دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری تشکیل شده است ۹۳ درصد مساحت حوضه و ۹۸ درصد جمعیت حوضه در استان اصفهان و ۷ درصد مساحت حوضه و ۲ درصد جمعیت حوضه در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. مصوبه غیر کارشناسی تبدیل شرکت‌های آب منطقه‌ای به شرکت‌های آب منطقه‌ای مستقل استانی در مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۴ که در دولت‌های نهم و دهم به اجرا درآمد مدیریت حوضه زاینده‌رود را به مدیریت‌های دوگانه تبدیل و موجب تشدید بحران در حوضه زاینده‌رود شد.

سخنرانی رئیس جمهور محترم قبل در سفر استانی به چهارمحال و بختیاری و اعلام به مردم آن استان که تا می‌توانید از آب زاینده‌رود برداشت نمائید و اراضی استان را زیر کشت ببرید بی‌اعتنایی به قوانین و حقوق آب را به اوج رساند.

۶٫ راهکارهایی که هرگز به اجرا در نیامد

در سفر استانی مقام معظم رهبری در آبان ۱۳۸۰ایشان با اظهار تأسف از جاری نبودن آب در رودخانه زاینده‌رود، پیش بینی راه‌حل‌های اساسی و اجرای سریع آنها را مورد تأکید قرار دادند.

در جلسه هیأت وزیران در حضور مقام معظم رهبری وزیر وقت نیرو اعلام کرد با طرحهای در دست اجرای تونل سوم کوهرنگ و تونل چشمه‌لنگان و همچنین اجرای دو طرح تونل گوکان و تونل بهشت‌آباد ۲/۲ میلیارد متر مکعب آب به منطقه دشت مرکزی منتقل خواهد شد.

۷٫ مروری بر رویدادهای ۱۲ سال گذشته علیرغم تأکیدات مقام معظم رهبری به اجرای راه حل‌های اساسی

- از دستور کار خارج شدن تونل گوکان در دولت‌های پیشین علیرغم تصمیمات اتخاذ شده در محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی؛

- کاهش دادن حجم آب انتقالی تونل بهشت‌آباد از یک میلیارد متر مکعب مصوب برای استان اصفهان به ۵۸۰ میلیون متر مکعب برای سه استان یزد، کرمان، اصفهان در دولت قبل؛

- متوقف شدن عملیات اجرایی تونل بهشت آبادتحت تاثیر فشارهای غیر کارشناسی

- بی‌اعتنایی به ۱۲ سال مطالعات تونل بهشت‌آباد توسط مشاوران معتبر داخلی و خارجی از کشورهای فرانسه،‌ سوئیس و اتریش و جایگزین کردن طرح غیر کارشناسی و بدون پشتوانه مطالعاتی و غیر اقتصادی خط لوله و پمپاژ با ارتفاع حدود ۷۰۰ متر به جای انتقال ثقلی آب با تونل. اقدامی که موجب ۲۵ برابر شدن هزینه بهره‌برداری هر متر مکعب آب، افزایش هزینه‌های سرمایه گذاری و سه برابر شدن قیمت تمام شده آب می‌شود.

- تداوم خشک بودن رودخانه به مدت بیش از ۷ سال پیاپی؛

- عدم تحویل حقابه مسلم حقابه داران طوماری و سهمابه‌بران قانونی زاینده‌رود،

- گسترش دامنه بحران آب به غرب اصفهان و مناطق میانی حوضه و خشک شدن باغ‌هایی با قدمت چند قرن و دارای حقابه،

- تخصیص‌های بی‌رویه در استان چهارمحال و بختیاری که منجر به افزایش حجم برداشت آب از زاینده‌رود از ۵۰ میلیون متر مکعب به ۲۳۷ میلیون متر مکعب شده است.

راهکارهای حل بحران آب در حوضه زاینده رود

- تأمین بودجه لازم برای تکمیل عملیات اجرایی سد سوم کوهرنگ که موجب می‌شود ظرفیت تونل سوم کوهرنگ به ظرفیت نهایی برسد.

- صدور دستور اجرای تونل گلاب ۲ که به تصویب هیأت وزیران رسیده و وزارت نیرو موظف به اجرای آن شده است برای مقابله با کمبود آب شرب ۱۴ شهرستان زیر پوشش شبکه آبرسانی اصفهان. (در حال حاضر شبکه آبرسانی با کمبود آب روبرو است و این کمبود در افق ۱۴۲۰ به ۹/۱۲ متر مکعب در ثانیه می‌رسد)

- حمایت از حقوق قانونی و مسلم حقابه‌داران زاینده‌رود از طریق جلوگیری از برداشت‌های غیر قانونی از آب زاینده‌رود در استان چهارمحال و بختیاری

- لغو طرح برداشت آب از زاینده‌رود موسوم به بن- بروجن با حدود ۷۰۰ متر ارتفاع پمپاژ و ۱۴۰ کیلومتر سامانه انتقال، به جای طرح اولیه انتقال آب از سبزکوه که از نظر فنی ـ اجرایی و اقتصادی توجیه بیشتری دارد و با سامانه انتقال کوتاهتری بدون نیاز به پمپاژ می تواند آب بروجن و شهرها و روستاهای مشخص شده در هدف طرح را تأمین می‌کند.

- پرداخت خسارت به میزان واقعی و کارشناسی شده برای جبران خسارات واقعی وارده به حقابه داران

- تسریع در اجرای سد و تونل بهشت‌آباد مطابق طرح مطالعه شده و مصوب اولیه(اینکه عده ای تونل را عامل زهکش کردن و خشکیدن چشمه های مسیر می دانند، با نتیجه مطالعات مشاورین داخلی و خارجی منافات دارد؛ ضمن اینکه عمق تونل و فناوری روز دستگاه های حفاری بکار گرفته شده زهکش کردن تونل را منتفی می کند).

چنانچه وزارت نیرو قادر به حل موانع اجتماعی که در استان چهارمحال و بختیاری به دلیل تحریف واقعیت‌ها و تحریک اجتماعی بوجود آورده اند نمی باشدو به اجرای خط لوله و پمپاژ به جای راهکار منطقی تونل بهشت آباد اصرار دارد، اجرای تونل گوکان و طرح انتقال آب رودخانه ماربر در شهرستان سمیرم برای انتقال منابع آب خروجی از مرزهای استان اصفهان را جایگزین طرح انتقال آب بهشت‌آباد با خط لوله و پمپاژ با ارتفاع حدود ۷۰۰ متر نماید.

در پایان ضمن تشکر از مساعی جنابعالی و دولت محترم، از شورای عالی آب انتظار می رود به دور از تأثیر جوّهای کاذب، با تصمیمات مدبّرانه در حفظ حیات زاینده رود و جلوگیری از تشدید بحران آب در استان استراتژیک اصفهان بکوشد و مدیریت آب در منطقه مرکزی کشور را به طور همه جانبه ساماندهی کند. انشاءا…

اسامی امضا کنندگان این نامه بدین شرح است:

وزراء و مدیران ارشد
حضرت آیت الله روحانی (رئیس پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی)
غلامحسین کرباسچی(شهردار اسبق تهران و استاندار اسبق اصفهان)
احمد خرم (وزیر راه و ترابری دولت اسبق) § ناصر خالقی (وزیر کارواموراجتماعی دولت اسبق ونماینده اصفهان)
مرتضی مبلغ (معاون وزارت کشور دولت اسبق)
سیدمحمود میرلوحی (معاون وزارت کشور دولت اسبق)

استانداران ادوار اصفهان و سایر مقامات کشور
محمود اسلامیان
مرتضی بختیاری
محمدعلی پنجه فولادگران
علیرضا ذاکر اصفهانی
محمود حسینی
فتح اله معین
سیدجعفر موسوی
سید علی نکویی
سیدمحمدرضا واقفی

عبدالله کوپایی

معاونین ادوار استانداری
حسین آذین
محمود پناهنده
عبدالرضا جمالی
سیدرضا روحانی طباطبایی
عبدالحسین سیف الهی
جواد شعربافچی زاده
عزیزاله شمس
سید جمال الدین صمصام شریعت
مرتضی طهرانی
سید علی اکبر میرلوحی
رضا نیک نداف آباد
محسن نیلی احمدی
علی شفیعی پور
رسول قریشیان

نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی
علی باغبانیان
سید ولی الله توکلی
ناصر خالقی
سیدابوالفضل رضوی
حسن رمضانیان پور
احمد شیرزاد
مرتضی شایسته
فضل الله صلواتی
مصطفی طاهری
حجت الاسلام اسداله کیان ارثی
اکرم مصوری منش
محمد معزالدین
نعمت الله علیرضایی

فرمانداران ادوار استان اصفهان
محمد اسلامی نائینی
علی امینی
هومن امیری
ناجح پامناری
محمدباقر پور مقدس
مهدی حری
ایوب درویشی
علی محمد رضوانی
محمد رضوانی
حسین رسولی
مصطفی سلطانی
پورمحمد شریعتی
محمد حسین غضنفری
اصغر لطفی
منصور ملاوردی
محمدتقی نجفی
قدرت اله نوروزی
فضل الله دهخدایی
مهدی طاهری

مدیران کل صنایع و محیط زیست و منابع طبیعی
منوچهر بزرگی
هوشنگ طالبی
امیر کریمی
فتح الله غیور

شهرداران ادوار اصفهان
محمدعلی جوادی
حمیدرضا عظیمیان

اعضای شوراها ادوار اصفهان
اصغر آذربایجانی
احمد امین پور
رضا امینی
مهدی باقربیگی
اصغر برشان
عباسعلی بصیرت
مصطفی بهبهانی
رسول جزینی
عباس حاج رسولی
کریم داوودی
غلامرضا شیران
عبدالحسین ساسان
غلامحسین صادقیان
نورالله صلواتی
حیدرعلی عابدی
احمدعلی عاملی
علیرضا فرزانه خو
وحید فولادگر
ابوالفضل قربانی
حسین ملایی
مینو موحدی
کریم نصر
علیرضا نصر
ندا واشیانی پور
عدنان زادهوش
محمدرضا فلاح