شعار سال: طي چند سال اخير، وجود اشكالات متعدد در شكل سنتي بازيافت خانه‌هاي قديمي در مناطق ارزان‌قيمت پايتخت را تاييد مي‌كند. مطابق قوانين بالادست دولت و شهرداري در حوزه نوسازي بافت‌فرسوده و همچنين برنامه پنجم توسعه، قرار بود در فاصله سال‌هاي 90 تا 94 هر سال معادل 10 درصد از مساحت 3700هكتاري بافت‌ فرسوده شهر تهران نوسازی شود و سالي 20 هزار پلاك مسكوني كلنگي از كل 205 هزار پلاك موجود در بافت، تخريب و نوسازي شود.

اما آمارها نشان مي‌دهد: بيشترين نرخ نوسازي املاك فرسوده تهران طي سال‌هاي اخير براي سال 92 ثبت شده كه فقط 5/ 7 درصد پلاك‌ها در اين سال، زير بار ساخت‌وساز رفت و در بقیه سال‌هاي برنامه پنجم، سطح پوشش نوسازي از 5 درصد كل بافت فرسوده – نصف هدف برنامه پنجم- تجاوز نكرد.

نتايج بررسي‌ها درباره اشكالات روش سنتي بازيافت خانه‌هاي فرسوده شهر تهران حاكي است در مسیر ارتقای سطح نوسازی بافت فرسوده، حرکت همزمان در سه مسیر اصلی الزامی است. در این باره علیرضا جعفری کارشناس ارشد نوسازی با اشاره به این سه مسیر می گوید: مسیر نخست، نقش حمایتی بازیگران عرصه نوسازی بافت فرسوده است. نکته مهم در این مسیر آن است که با استفاده از ظرفیت های بسته های تشویقی برای تسهیل و تسریع جریان نوسازی، موضوع ساخت وساز در بافت فرسوده با توجیه اقتصادی همراه شود. تعریف بسته های تشویقی مناسب در این مسیر از یک سو توسط شهرداری و از سوی دیگر توسط دستگاه های خدمات رسانی در محدوده بافت فرسوده امکان پذیر است.

او اعتقاد دارد: امروزه در حوزه حمایتی، بسته های تشویقی خوبی توسط مدیریت شهری تدوین شده است. شهرداری به عنوان مرجع صادر کننده پروانه ساختمانی، در حوزه صدور پروانه ساخت وساز تسهیلات خوبی را ارائه داده است تا بتواند از این مسیر به افزایش ظرفیت تشویقی و توجیه¬پذیری سرمایه¬گذاری در حوزه بافت فرسوده میسر کند.

جعفری به تکالیف سایر سازمان ها در این مسیر تاکید دارد و می گوید: اما سایر دستگاه های خدمات رسان همچون آب، برق، گاز و... نیز که باید نقش حمایتی خود را در محدوده بافت فرسوده ایفا کنند به رغم آنکه تکالیف روشنی در حوزه حمایتی برای این دستگاه ها پیش بینی شده است اما در حوزه اقدام و عمل متاسفانه محدودیت هایی را شاهد هستیم که سبب شده این ظرفیت حمایتی به صورت ناقص اجرا شود. در رابطه با این موضوع اگر صرفا در جلسات طرح ها و مصوبات خوبی را برای مبانی نظری نوسازی بافت داشته باشیم و انتظار داشته باشیم این مبانی نظری در حوزه تحقق عملی نوسازی بافت فرسوده کمک رسان باشند خطا است.

به گفته وی طی چند ماه گذشته با وجود آنکه اتفاقات خوبی در تشکیل ستادهای بازآفرینی شهری رقم خورده است اما در حوزه عملیاتی همچنان شاهد محدودیت هستیم. برای دستگاه های خدماتی و تاسیسات شهری به دلیل محدودیت ها و کمبود منابع مالی که در این حوزه دارند امکان تهاتر موثر نیست.

این کارشناس ارشد نوسازی مسیر دوم را توانمندسازی مالکان بافت فرسوده می داند و می گوید: مسیر دوم در حوزه توانمندسازی مالکان و ساکنان بافت فرسوده تعریف میشود. در این مسیر باید با استفاده از تسهیلات مناسب، موجبات ارتقای توانمندی اقتصادی ساکنان بافت فرسوده را فراهم کرد. افزایش توانمندی اقتصادی ساکنان بافت به راحتی می تواند انگیزه و امکان آنها را برای ورود به عرصه نوسازی فراهم کند. در این مسیر نیز، در حوزه اقدام و عمل ارائه تسهیلات به مالکان بافت فرسوده همچنان با مشکل مواجه است.

جعفری در تعریف مسیر سوم که از آن با عنوان بسترسازی یاد می شود می گوید: مسیر سوم با عنوان بسترسازی تعریف می شود. نکته مهم در این مسیر ایجاد ظرفیت های محرک توسعه در مناطق بافت فرسوده که به عنوان مناطق کم برخوردار شهری شناخته می شوند، است. از جمله اقدامات اولیه برای حرکت در این مسیر ایجاد ظرفیت های حذف موانع تردد یا به تعبیر دیگر حذف ویژگی نفوذناپذیری از مناطق بافت فرسوده در قالب ارتقای کیفیت محیطی و تامین سرانه های منطقه ای است.

در این مسیر اگرچه پروژه های محرک توسعه در بخش تامین سرانه های فضای سبز، سرانه های فرهنگی، ورزشی و اجتماعی در حال اجرا است اما تازمانی که این بسترسازی با رویکرد کالبدی با تغییر الگوهای اجتماعی و کاهش ناهنجاری های اجتماعی در بافت فرسوده همراه نباشد، میزان تاثیرگذاری این پروژه ها نیز کاهش پیدا خواهد کرد. از این رو لازم است دستگاه های متولی برقراری امنیت و برخورد با آسیب های اجتماعی از جمله بهزیستی در این حوزه وارد عمل شوند. در غیر اینصورت بسترسازی بافت فرسوده با موانعی برخورد خواهد کرد که می تواند سرعت نوسازی را کاهش دهد.

او تاکید کرد: اگر این سه مسیر مدیریت نوسازی بافت فرسوده به صورت هم افزا در کنار هم نقش ایفا کنند می توان امیدوار بود که جریان نوسازی مردمی می تواند با قوت زیاد پیش رود اما به دلیل نواقص و عدم تحقق بسیاری از موارد در این بخش و توقف برخی مصوبات در حوزه اجرایی، نه تنها سرعت نوسازی بافت فرسوده کاهش پیدا می کند بلکه اثرات منفی این روند می تواند خدشه دار کردن اعتماد مالکان بافت فرسوده برای ورود به عرصه نوسازی منجر شود.

این در حالی است که محدوده فعلي بافت فرسوده تهران، قابليت عرضه حداقل 80 هزار واحد مسكوني جديد و نوساز حاصل از بازيافت خانه‌هاي قديمي را دارد كه چون اين خانه‌ها در مناطق جنوبي و مركزي – محله‌هاي ارزان قيمت- قرار دارند، ساخت‌‌وساز روي عرصه اين املاك باعث تسهيل شرايط خانه‌دار شدن طبقات كم‌درآمد و تعديل سطح كنوني قيمت مسكن خواهد شد.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت بلدیه فردا، تاریخ 28 شهریور 95، کد مطلب: 36242: www.baladiye.com