دردسرهای واردات نابهنگام برنج برای شالیکاران

هر سال همزمان با فصل برداشت برنج بحث‌ها بر سر مشکلات پیرامون تولید این محصول اوج می‌گیرد؛ عمده بحثی هم که در خصوص برنج مطرح می‌شود واردات آن همزمان با برداشت است. وارداتی که کشاورز را مجبور می‌کند برنج تولیدی و با کیفیت را با قیمت کمتر بفروشد تا محصولش روی دستش نماند. این درحالی است که سالیان زیادی برنجکاران با این معضل روبه‌رو بودند به طوری که واردات برنج روند صعودی به خود گرفته بود. اما برای حل مشکل واردات همزمان با برداشت برنج دولت یازدهم در اسفندماه سال گذشته دست به کارشد و ممنوعیت واردات برنج را اعلام کرد. ولی با وجود این محدودیت قانونی آمار گمرک ایران نشان می‌دهد برنج همچنان جزو یکی از کالاهای وارداتی است. البته برنجی که طی ماه‌های اخیر وارد کشور شده به میزان قابل توجهی نسبت به قبل کاهش یافته است، اما به هرحال واردات در عین حالی که ممنوعیت برای آن وجود دارد موضوعی است که باید مورد رسیدگی قرار گیرد. برهمین اساس مسئولان وزارت جهاد کشاورزی دلیل تداوم واردات برنج را ثبت سفارش‌های قبلی عنوان می‌کنند.

عباس کشاورز معاون وزیر جهاد کشاورزی دراین باره تأکید می‌کند که واردات برنج باوجود ممنوعیت آن طی چهار ماهه ابتدایی امسال از محل ثبت سفارش‌های گذشته بوده است، چرا که براساس قانون، هر وارد‌کننده‌ای تا 18 ماه پس از ثبت سفارش می‌تواند کالای مورد نظر خود را به کشور وارد کند. آن‌طور که کشاورز می‌گوید از اسفند سال گذشته تاکنون هیچ سفارشی برای واردات برنج پذیرفته نشده و ممنوعیت واردات به قوت خود باقی است و قرار نیست تغییری در این دستورالعمل داده شود. اظهارات این مقام مسئول در حالی است که براساس آمار در چهار ماه نخست امسال حدود 340 هزار تن برنج وارد کشور شده که این واردات واکنش هایی در پی داشته است. جمیل علیزاده شایق دبیر انجمن برنج با بیان اینکه در حال حاضر برخی مسئولان عنوان می‌کنند برنج‌های وارداتی مربوط به ثبت سفارش‌های قبلی است، می‌گوید از دیدگاه انجمن برنج کشورسقف ثبت سفارش‌‌ها باز است و برای متقاضیان حکم چک سفید را دارد بدین ترتیب که واردکننده ثبت سفارش را انجام می‌دهد و هر زمان دلش خواست، اقدام به واردات می‌کند. او معتقد است باید برای ثبت سفارش محدوده و مقررات ثابت اعمال شود.

* دست دلالان باز هم در کار است

واردات برنج باوجود ممنوعیت مشکلات زیادی به‌وجود آورده است. محمد دامادی عضو کمیسیون عمران مجلس دست‌های پشت پرده را در واردات برنج بویژه واردات برنج بی‌کیفیت به بازار دخیل می‌داند. او درگفت‌و‌گو با ایران معتقد است عده‌ای که مافیای قدرت و ثروت هستند از موضوع ثبت سفارش برنج سوء‌استفاده می‌کنند و خلل‌های بزرگی را درحوزه اقتصاد، تولید و صنعت ایجاد می‌کنند.مسیح کشاورز دبیر انجمن وارد کنندگان برنج نیز معتقد است ثبت سفارش برنج تبدیل به تجارتی سودآور شده است و برخی با ثبت سفارش در زمان مناسب و واردات برنج در زمان ممنوعیت این محصول به سودهای کلانی دست پیدا کرده و تعادل بازار را بر هم می‌زنند. ثبت سفارش برنج علاوه بر تجار تخصصی و غیرتخصصی توسط شرکت‌های وابسته به بانک‌ها نیز انجام می‌شود و این شرکت‌ها بخش قابل توجهی از واردات برنج را در اختیار دارند. واردات برنج توسط مرز نشینان نیز مشکل دیگری است که باعث سوء‌استفاده دلالان از این فرصت می‌شود.

* لغو مجوزهای ثبت سفارش

حبیب برومند عضو کمیسیون کشاورزی مجلس نیز در خصوص واردات برنج به خبرنگاران «ایران» می‌گوید: در سال‌های قبل سوء‌استفاده‌هایی در واردات و ثبت سفارش انجام شده است الان پرسشی که وجود دارد این است که کسانی که 18 ماه قبل ثبت سفارس کرده‌اند چرا اقدام به واردات نکرده‌اند؟ وی می‌گوید: آن موقع که مجوز ثبت سفارش داده شده کشور به واردات نیاز داشته است اما برخی با سوء‌استفاده از شرایط بازار منتظر می‌مانند تا هر وقت بازار دچار کمبود شد و قیمت‌ها بالا رفت برنج وارد کنند و آن را با بیشترین سود بفروشند.عضو کمیسیون کشاورزی مجلس می‌گوید: دولت باید برخورد قاطع با این وارد کنندگان داشته باشد و ثبت سفارش این افراد را باطل کند. چه لزومی دارد الان که زمان برداشت برنج است کسی که سال‌های قبل ثبت سفارش انجام داده الان به فکر واردات بیفتد.برومند با اشاره به واردات توسط مرز نشینان می‌گوید در سال‌های قبل مرزنشینان تعاونی‌هایی تشکیل می‌دادند و شخصی به عنوان نماینده آنان برای اخذ مجوز واردات اقدام می‌کرد که بیشتر هم این مجوزها به دلالان فروخته می‌شد حال دلالان چگونه با این مجوزها برخورد می‌کردند بر ما پوشیده است اما حتماً تخلفاتی وجود داشته است.

* مدیریت بازار، راه حل جلوگیری از واردات غیر قانونی

کاوه خاکسار مدیر کل دفتر غلات وزارت جهاد کشاورزی نیزدر گفت‌وگو با «ایران» در خصوص واردات برنج توسط مرزنشینان می‌گوید بر اساس قانون هر فرد مرزنشینی اجازه دارد سالانه 50 کیلو برنج وارد کند اما این میزان آنقدر کم است که برای مرزنشینان به صرفه نیست چون برای واردات 50 کیلو هزینه زیادی روی دستشان می‌ماند. خاکسار می‌افزاید: بنابراین افرادی سهمیه مرزنشینان را به‌صورت یکجا می‌خرند و اقدام به واردات می‌کنند که البته ممکن است در این معامله تخلفی هم انجام گیرد و برنج بیشتر از حد مجاز وارد شود. وی با تأکید بر اینکه از وقتی تنظیم بازار محصولات کشاورزی به وزارت جهاد سپرده شده هیچ فردی مجوزی برای وادات برنج ندارد، می‌افزاید: واردات برنج تا انتهای فصل برداشت ممنوع است اما برای تنظیم بازار نیاز به واردات داریم و هیچ کسی برای تنظیم بازار مخالف واردات نیست به شرطی که واردات به تولید داخلی لطمه نزند.به گفته خاکسار امسال پیش‌بینی تولید برنج حدود یک میلیون و 700 هزار تن است و نیاز داخلی حدود 3 میلیون تن، بنابراین به وارداتی حدود یک میلیون و 200 هزار تن نیاز داریم که این میزان جدا از ذخیره کالاهای استراتژیک است.خاکسار می‌گوید کاری که دولت یازدهم و وزارت جهاد کشاورزی در خصوص تنظیم بازار و واردات محصولات کشاورزی انجام داده کنترل واردات و بازار است به این گونه که واردات موقع برداشت محصول ممنوع است و بعد از برداشت با توجه به نیاز بازار مجوز واردات صادر می‌شود تا جایی‌که کشاورز و تولید‌کنندگان داخلی آسیب نبینند. خاکسار میزان واردات برنج در 4 ماه گذشته را 340 هزار تن اعلام کرد و گفت این میزان واردات نسبت به مدت‌های مشابه در سال‌های قبل بسیار کم شده و این نشان می‌دهد برنامه دولت برای کنترل بازار و واردات تا حدودی موفق بوده است.