شعار سال: روزنامه قانون نوشت: نزدیک به 120 نفر باید شهید می شدند تا گامی مهم در حمایت از مدافعان جنگل برداشته شود. لایحه حمایت از جنگلبانان و محیط بانان دو روز قبل در حالی به تصویب هیات دولت رسید که در سال های اخیر، بی‌پناهی محیط بانان و جنگلبانان و دست‌درازی‌های سودجویان به منابع طبیعی، خسارت های بسیاری را برجای گذاشت. گستره جنگل‌ها و منابع طبیعی در ایران و کمبودهای بسیار در حفاظت از این منابع، به عاملی تبدیل شده تا سودجویان، با نشانه رفتن گلوله به سمت محیط‌بانان، تخریب و غارت منابع طبیعی ایران را همواره دنبال کنند و نبود حمایتی جامع و قانونی از محیط بانان نیز، خود عاملی برای دست‌درازی‌های بیشتر به طبیعت ایران شده است. حال اما لایحه ای در دولت به تصویب رسیده که با اجرای آن، می‌توان امیدوار به بقای باقی محیط زیست ایران بود. لایحه حمایت از محیط‌بانان و جنگلبانان با توجه به آسیب ها و تهدیداتی که متوجه این مدافعان طبیعت است و ضرورت تقویت قوانین و مقررات موجود در این زمینه، تصویب شده تا دیگر بهانه ای برای برخوردهای سفت و سخت با غارتگران طبیعت نباشد. در ماده واحده این لایحه آمده است که محیط‌بانان و جنگلبانان از حیث مسئولیت جزایی و مدنی، دیه و جبران خسارت در قبال صدمات و ضرر و زیانی که در جهت انجام وظیفه متحمل می شوند و کمک مالی به آنان و خانواده‌شان، مشمول مواد 12 تا 15 قانون به کارگیری سلاح هستند. همچنین ، در مورد بیمه عمر، حوادث و سایر بیمه‌ها، آن‌ها مشمول اصلاحیه قانون بیمه عمر مجمع تشخیص مصلحت نظام خواهند بود. دادگاه‌ها مکلفند در مورد پرونده‌های مربوطه در اسرع وقت رسیدگی کنند و سازمان برنامه و بودجه نيز موظف است اعتبارات مورد نیاز را در بودجه سالانه پیش بینی کند.

*فقر محیط بان

شهادت پیاپی محیط بانان و جنگلبانان در سال‌های اخیر که در راه صیانت از جنگل ها و منابع طبیعی ایران به وقوع پیوست، داغ بسیاری را بر دل خانواده هایشان و جامعه حامی محیط زیست نشاند. شهادت هایی که در اوج مظلومیت و بی‌پناهی محیط‌بانان رقم خورد و در این میان، نبود حمایت های قانونی لازم از محیط بانان و بی توجهی به وظیفه خطیر محیط‌بانی ، داغ شهادت را دو چندان کرد. کارشناسان معتقدند اکنون، یکی از عوامل مهم شهادت محیط‌بانان و تعرض شکارچیان غیرمجاز به عرصه‌های طبیعی، کمبود نیروی انسانی برای محافظت از منابع طبیعی است که این مشکل موجب شده تا این قشر در مواجهه با‌شکارچیان غیرمجاز به شهادت رسیده و مورد تعدی قرار گیرند. کمبود تجهیزات نيز مزید بر علت شده، به گونه‌ای که این افراد با کمترین تجهیزات در حال دفاع و حفاظت از عرصه‌های طبیعی و حیات‌وحش کشور هستند. بر اساس آمار، حدود 15 میلیون هکتار عرصه منابع طبیعی در کشور وجود دارد که در عین ناباوری، این عرصه وسیع توسط تنها دو هزار و 700 محیط‌بان صیانت می شود و این در حالی است که سرانه محیط‌بانی در دنیا حدود 100هکتار است. در استاندارد جهاني، تعداد محيط‌بانان ايران بايد 10برابر افزايش يابد. اين تعداد حتي بايد به‌خودرو، سلاح، هلي‌كوپتر و حتي اسب نيز تجهيز شوند تا فرصت ديده‌باني از تمامي عرصه‌هاي طبيعي ايران و پاسداري از گونه‌هاي حيات وحش كشور فراهم شود. ايران كشوري وسيع و مملو از طبيعت متنوع و اكوسيستم متفاوت است و حداقل نياز به 10هزار محيط‌بان دارد. فقدان این موضوع، راه را برای دست درازی‌های بیشتر سودجویان و شهادت محیط بانان ، بازتر می کند.

*محیط بان کیست؟

محيط‌باني در رديف مشاغل بسيار سخت و طاقت‌فرسا شناخته مي‌شود اما در همين تهران براساس يك پرسش ميداني ازهر10شهروند تهراني ،6 نفر از آن‌ها نمي‌دانند محيط‌بان كيست و چه وظيفه‌اي دارد؟ طبق قانون، محیط‌بان به فردی گفته می‌شود که مسئولیت اجرای قوانین و مقررات صید، شکار، حفاظت و بهسازی محیط زیست را در حوزه استحفاظی خویش به عهده دارد. تلاش آنان حفاظت از حیات‌وحش، اکوسیستم، جلوگیری از آلودگی محیط زیست و ممانعت از تجاوز به مناطق تحت کنترل سازمان‌های حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی است. محل خدمت این افراد نیز عرصه‌های تحت مدیریت حفاظت زیست از جمله پارک‌های ملی، مناطق حفاظت شده، پناهگاه حیات‌وحش، مناطق شکار ممنوع و تالاب‌های بین‌المللی است. اما جدا از فقدان حمایت‌ها از محیط بانان در عرصه حفاظت از جنگل ها و منابع طبیعی، وضعيت معيشتي محيط‌بان‌ها نيز اسف‌بار است و بخش زيادي از محيط‌بان‌هاي ايران، افرادي هستند كه با سابقه 20تا 25سال صيانت از عرصه‌هاي طبيعي و گونه‌هاي حيات وحش و مقابله با شكارچيان متخلف، هنوز قراردادي هستند و تمامي حقوق‌شان به سختي به بيش از يك‌ميليون تومان مي‌رسد. ترديدي نيست كه محيط‌بان‌هاي ايران مظلوم مانده‌اند و اگر خوش‌شانس باشند و با تير يك شكارچي متخلف بر زمين نيفتند و جان نسپارند، كمترين خطر براي‌شان نقص عضو و جانبازي است كه به گفته مشاور سازمان حفاظت محيط‌زيست حتي اگر در انجام وظيفه‌شان شهيد شوند، بنياد شهيد هيچ حمايتي از خانواده‌شان نمي‌كند. از سویی، در پرونده‌هایی که پس از شهادت مظلومانه محیط‌بانان تشکیل شده، احكامي كه براي شكارچيان متخلف درنظر گرفته می‌شود، حبس است . در دادگاه اوليه احكام خوبي براي پيشگيري از تكرار عمل خلاف آن‌ها صادر مي‌شود اما اين احكام با اعتراض متهمان در دادگاه تجديدنظر به جزاي نقدي تبديل مي‌شود و به اين ترتيب شكارچي متخلفي كه با آگاهي به جرمي دست زده، به‌جاي حبس، به پرداخت جزاي نقدي و جريمه محكوم مي‌شود. در پرونده‌هايي كه شكار غيرقانوني، داشتن سلاح غيرمجاز و حمله به محيط‌بان‌ها را همزمان داشته باشد براساس قانون جديد، حكم به بالا‌ترين جرم تعلق مي‌گيرد. به‌طور مثال شكارچي غيرمجازي كه با محيط‌بان درگير شده و او را زخمي كرده، قبلا در مجموع به ۱۱ سال حبس براي چهار جرمي كه مرتكب شده محكوم مي‌شد اما در قانون جديد فقط اشد مجازات كه برای درگيري با مامور محيط‌باني است درنظر گرفته شده و متهم به چهار سال حبس محكوم مي‌شود.

*حمایت ها بیشتر می شود

در چنین شرایطی، تصویب لایحه حمایت از محیط بانان، درگاهی به سوی احقاق حقوق این قشر زحمتکش جامعه به شمار می رود که نیاز به حمایت‌های جدی از سوی دولت، در اجرای آیین نامه لایحه نیز دارد.معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید که با توجه به برخوردهای خشن متخلفان نیاز بود که حمایت دقیق‌تری از محیط‌بانان صورت گیرد و از این رو، لایحه حمایت از محیط بانان در مراحل مختلف كارشناسي براساس آيين‌نامه هيات وزيران مورد بررسي قرار گرفت و در كميسيون اجتماعي دولت به تصويب رسيد اما از آنجا كه يكي از بندهاي اين لايحه تنظيم شده، در رابطه با برخوردهاي قوه قضاييه با متخلفان است و هر لايحه‌اي كه تكليفي در آن براي قوه قضاييه روشن شده باشد مستلزم اعلام موافقت قوه قضاييه است، دراين خصوص، كميسيون اجتماعي و رياست سازمان حفاظت محيط‌زيست از قوه قضاييه استعلام كرده‌اند. محمد مجابي با اشاره به اينكه محيط‌بانان به‌عنوان ماموران اجرايي از اهميت بسيار بالايي براي سازمان حفاظت محيط‌زيست برخوردار هستند، تصريح كرد: «اقدامات متعددي تا امروز براي افزايش قدرت محيط‌بانان در اعمال قانون صورت گرفته است كه مهم‌ترين ‌آن‌ها ابلاغ دستورالعمل يگان حفاظت محيط‌زيست توسط رييس ستاد كل نيروهاي مسلح، آموزش وظايف قانوني و مهارت‌هاي فردي براي محيط‌بانان تا پايان امسال است». به‌گفته وی، اعزام فرماندهان و برخي از محيط‌بانان به خارج از كشور براي گذراندن دوره‌هاي آموزشي، تعيين تكليف درجات محيط‌بانان، افزايش سختي كار، اعمال بندپنج ماده 68 (تعيين فوق‌العاده شغل كاركنان كليه دستگاه‌هاي اجرايي متناسب با سطح تخصص و مهارت‌ها)، تبديل وضعيت محيط‌بانان از قراردادي به پيماني، امضاي تفاهم‌نامه با وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح براي تامين 38ميليارد تومان براي تجهيز امكانات فردي و جمعي محيط‌باني از ديگر اقداماتي است كه براي ارتقاي وضعيت محيط‌بانان صورت گرفته است.وي در مورد وضعيت پرونده شهداي محيط‌بان در بنياد شهيد با اشاره به اينكه در دولت هشتم آيين‌نامه بنياد شهيد اصلاح شد، خاطرنشان كرد:« از همان موقع محيط‌بانان با احراز شرايط به‌عنوان شهيد و جانباز محسوب مي‌شوند و هم‌اكنون پرونده شهادت تعداد زيادي از محيط‌بانان در بنياد شهيد وجود دارد».

*تصویب دیرهنگام لایحه حمایت از محیط بانان

تصویب لایحه «حمایت از جنگلبانان و محیط بانان» هرچند با تاخیر اما سرانجام تصویب شد. مساله این است که چرا این لایحه باید جزو آخرین لوایحی باشد که دولت در پایان دوره خودش تصویب می‌کند و به مجلس می‌دهد و تازه پس از این در مجلس رای می آورد یا خیر؟ درحالی که این مساله سال هاست مورد غفلت واقع شده است. محیط بانان با حداقل معیشت و با زمان کاری که حدودا دوبرابر زمان کاری یک کارمند دولت است، برای کار خود وقت می‌گذارند. علی رغم اینکه سخت ترین شغل را دارند، متاسفانه جزو مشاغل سخت محسوب نمی شوند. همه این موارد ضرورت تصویب چنین لایحه ای را در جهت حمایت از محیط بان ها راچند برابر می کند. اکنون بسیاری از محیط بانان دارای تحصیلات دانشگاهی و حتی دکترا نیز هستند. در زمان قبل از انقلاب به ما گفته می شد، شکارچیان را استخدام کنیم زیرا این افراد هم منطقه را می شناسند و هم روی متخلفان شناخت دارند و در نهایت، همین که خودشان تفنگ را زمین بگذارند غنیمت است. در واقع آن زمان محیط‌بان‌ها را با مدرک‌های پایین استخدام می‌کردیم اما اکنون دکترا داریم در کسوت محیط بانی. هرچند دیر اما هر زمانی و به هر اندازه ای از این افراد حمایت شود ،خوب است زیرا این افراد نیاز به حمایت دارند. تعداد 2700 نفر محیط بان داریم که میلیاردها تومان هزینه دارند. هرکدام از این‌ها اضافه حقوق، پاداش، حق ماموریت و بازنشستگی‌شان میلیاردها تومان هزینه دارد و به بودجه مملکت فشار می آورد. لذا این ها ملاحظات مختلف دارند که چه زمانی این لایحه را تصویب کنند. احتمال دیگری که وجود دارد این است که تصویب چنین لایحه ای برای آخرین روزهای عمر دولت گذاشته شده تا به عنوان یک پیروزی برای دولت حساب شود. درواقع در انتخابات بعد آقای روحانی بگوید ما در دولت یازدهم چنین کاری برای محیط زیست انجام دادیم. سیاست‌مداران، زمان برای شان بسیار مهم است. اینکه چه زمانی چه لایحه ای را ارائه دهند مهم است. بهترین وقت را اکنون گذاشتند که پایان دوره دولت یازدهم است. به نظرم مجلس هم این لایحه را تصویب می‌کند تا نشان دهد که طرفدار محیط زیست است. در این صورت اگر زمانی نيزدر مقابل هیات وزیران قرار گیرد توپ به زمین دولتی ها می افتد زیرا این افراد با تصویب این لایحه از محیط زیست حمایت کرده اند.

با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری سلامت نیوز، تاریخ انتشار: 10 اسفند 1395، کد مطلب: 207401:www. salamatnews.com