شعار سال: در حدود ۲۵ قرن پیش زمانی که تمدن رودخانه‌ای شوش در دشت پرآب سوزیان و کنار کرخه رونق می‌گرفت، در شرق ایران و سرزمین بیابانی و خشک، مردم سلحشور گناباد با حفر نخستین قنات، تمدن کاریزی را بنیان نهادند.

تمدن‌های پرشکوه رودخانه‌ای در کناره‌های نیل، دجله و فرات و کرخه که معمولاً پرزرق‌وبرق و مهاجم یا مورد هجوم بودند، از میان رفتند اما تمدن‌های متین و محبوب کاریزی که بر مبنای تعاون و تقوا و با بهره‌گیری از علم و فن‌آوری پا گرفته بودند؛ هنوز زنده‌اند و قنات که رگ حیات آن تمدن‌ها محسوب می‌شود نه‌تنها در گناباد که در یزد، کرمان، فردوس، قاین، بشرویه و دامغان و صدها و هزاران شهر و آبادی دیگر موجبات زندگی شرافتمندانه را برای مردم فراهم می‌نمایند.

میزان باران سالیانه گناباد حدود ۱۶۰ میلی‌متر است. در این سرزمین نسبتاً خشک درگذشته‌های دور نیز به دلیل سطح نسبتاً صاف و یکنواخت، به شعاع حدود ۲۵ تا ۳۰ کیلومتر چشمه‌ای جوشیده نمی‌شد و رودخانه‌ای جریان نداشته و بنیان گران تمدن کاریزی حدود ۲۵۰۰ سال پیش با علم به اینکه در عمق حدود ۳۰۰ متر به سفره سرشار آب خواهند رسید، ۳۳ هزار و ۱۳۵ متر در درون تشکیلات بتون پیشرفته‌اند و آبی جاری کرده‌اند که نه‌تنها گناباد را سیراب می‌کرده بلکه سرریز یا مازاد آن آب خروشان بر دامان زمین‌های تفته شمال گناباد نیز جاری‌شده و علاوه بر کشتزارهای وسیع حداقل سپه شهر «بن قوژد»، «برغیون» و «حوض سرخ» تا حدود ۴۰ کیلومتری شمال شهر گناباد حیات و رونق بخشیده است.

ارتفاع بقایای رسوبات بر بدنه کوره اصلی قنات تا ارتفاع حدود یک متر حکایت از میزان آبدهی چندین برابر حجم فعلی قنات قصبه دارد، اما اگر همین دبی فعلی با ۱۵۰ لیتر آب در ثانیه را هم به‌عنوان یکی از ۵۹۶ رشته قنات گناباد مبنا قرار دهیم، میزان خدمات ارزنده‌ای که به بشریت داده است را محاسبه کنید.

این شاهکار بشری حاصل عشق، زندگی و انگیزه‌های بشردوستانه است نه دستور و فرمان لذا حداقل قدردانی ما از آن عاشقان فداکار، پاسداری از میراثشان و نگهداری و لای روبی قنات است. گمان می‌کنم با استفاده از ابزارهای مدرن و فناوری بتوان ۵ رشته مسدود شده قنات قصبه را که هیچ آسیبی ندیده‌اند، بازگشایی کرد و میزان آبدهی آن را چند برابر کرد.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازپایگاه خبری تحلیلی ندای گناباد، تاریخ 25 اسفند 95، کد مطلب: 25620: www.nedayegonabad.ir