شعارسال: سید محمود میر خلیلی دارنده دکترای حقوق و عضو هیات علمی دانشگاه تهران و تقی یعقوبی دانشجوی دوره دکترای حقوق در مقالهای با عنوان " بررسی عوامل افزایش جمعیت کیفری زندان ها درباره این موضوع تحقیق کرده اند که آیا " نقش عوامل قضایی در کنار عوامل تقنینی و اجرایی " ممکن است موجب افزایش جمعیت کیفری زندانها شود . این حقوق دانان نتایج مطالعات خود را در تازهترین فصلنامه راهبرد از نشریههای وابسته به مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام منتشر کرده اند. در این پژوهش آمده است: ...بررسی ها و ملاحظات و انعکاس انتظارات عوام و خواص جامعه به دستگاه قضایی این را نشان میدهد که باید با اکثر مجرمان صرف نظر از نوع جرم با اعمال مجازات حبس برخورد قانونی به عمل آید . حتی در برخی موارد ضابطان قوه قضاییه از عملکرد قاضی اعلام نارضایتی میکنند و میگویند ما مجرمان را دستگیر میکنیم و آنها آزاد میکنند ". در این پژو هش اضافه شده است "... چنانچه قاضی در خانواده ای بزرگ شود که در آن میان پدر ومادر علاقه و تفاهم واقعی وجود ندارد و همواره یکدیگر را تحقیر و مسخره می کنند و مجادله می کنند این تعارض ها بر کودک اثر منفی دارد . این افراد که در چنین خانواده هایی بزرگ شده اند اگر قاضی شوند شرایط را سخت خواهند کرد .
جمع بندی پژوهش
در این تحقیق به این نکته پی بردیم که در کنار عوامل تقنینی و اجرایی ، عوامل موثر از نظر قضایی وجود دارند که به انباشت نیروهای عموما فعال جامعه در زندان ها منجر می شود و روزانه افراد زیادی را به جمعیت کیفری تبدیل میکنند . در واقع ، سیاست جنایی قضایی ما سنجیده و دقیق عمل نمیکند . مجازات گرایی آحاد جامعه که از رویکرد سزاگرایی نشات میگیرد در تصمیم قضات موثر میافتد و قضات جهت تسکین افکار عمومی و جلب رضایت آنان در مواردی دچار عوام گرایی کیفری می شوند که لازم است به قضات در این خصوص آموزش ها و آگاهی های لازم داده شود . پیشینه خانوادگی و تربیتی قضات در دوران کودکی پایههای شخصیت آنان را فراهم میسازد ، تعارض های احتمالی موجود در دوران کودکی در درون او افکنده میشود ، نظرها و خواستهای متعارض والدین در او نقش میبندد و پایه یک شخصیت نا متعادل را فراهم میسازد و بر این اساس در موقع قضاوت رفتاری نامتعادل خواهد داشت ؛ بنابراین در گزینش قضات باید به پیشینه خانوادگی و تربیتی او توجه داشت و در دوران خدمت وی نیز از ارتقای تربیت وی غافل شد .
سابقه بزهدیدگی بعضی قضات از عوامل حبس گرایی آنان است و مقام قضایی مذکور ناخداگاه با شدت عمل نشان دادن در خصوص مجرمان درواقع درصدد انتقام گیری از آنان بر میآید و میطلبد تا نظام عدالت کیفری در حمایت از بزه دیده نقش موثری ایفا کند و از آسیبهای روانی جرم بر مجنی علیه بکاهد .
پیشگیری از وقوع جرم از طریق حمایت مادی و معنوی از زندانیان واجد شرایط و فراهم نمودن زمینه مساعد جهت بازگشت آنان به یک زندگی اجتماعی سالم در پرتو سازمان منسجم مراقبت از خروج از زندان اهمیتی چشمگیر دارد .
جهت تاثیر گذاری در قضات برای استفاده از جایگزین های حبس باید نسبت به ارتقای سرمایه اجتماعی در ایران اقدام عاجل و بایسته صورت گیرد و می توان با فرهنگ سازی سالم در نزد قضات و برگزاری کلاسهای آموزشی و توجیهی و بکار گیری ظرفیت های صدا و سیما به هدف مطلوب در این مورد نائل شد . نبود سازوکارهای اجرایی برخی جایگزینها نیز از عوامل افزایش جمعیت کیفری است برای مثال معلوم نیست نحوه احراز رعایت یا عدم رعایت دستورات ذکر شده در بندهای ماده 43 چگونه است ؛ پیشنهاد میشود تا طی دستورالعملی مراتب مذکور تعیین تکلیف شود .
بی تجربگی قضاتی که مقنن اختیار صدور حکم به آنان داده است نیز در افزایش جمعیت کیفری موثر است و حتی المقدور باید به نحو صحیح و دقیق معیارهای تعیین کیفر برای قضات تشریح شود .
ارائه آموزشهای جرم شناختی به قضات در کشور ما به نحو مطلوب صورت نمیگیرد و لازم است تا با آموزش جرم شناسی به قضات بیا موزند که در مورد مجرم پیش داوری عجولانه نکنند و به ریشه جرم توجه نمایند و با وسعت نظر و سعهصدر با پدیده بزهکاری برخورد نمایند ؛ بازدید مستمر و مداوم از زندانها اثرات مطلوب و سازندهای را در بهینه سازی وضع زندانها ،شناسایی و رفع مشکلات زندانیان ، شناخت مسایل و مشکلات اجتماعی و تقویت روحیه زندانی و آماده سازی وی جهت بازگشت سعادتمندانه به اجتماع و تشویق مسئولان و مراقبان زندانها را در پی دارد .
اشتباهات قضایی در رسیدگی در دادسرا ، محاکم و همچنین در مرحله اجرای حکم از دیگر عوامل قضایی افزایش جمعیت کیفری زندانها می باشند و میتوان با ارایه آموزشهای لازم و بهبود نظارتهای درون سازمانی نسبت به رفع عوامل اقدام کرد .
نظر سنجی از قضات نشان داد که عوامل فوق الذکر در افزایش جمعیت کیفری زندانها فوقالعاده موثر هستند فلذا برنامه ریزی در رفع عوامل ، ضرورتی اجتناب ناپذیر دارد .
سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت ساعت24، تاریخ انتشار: 8تیر1396، کدخبر: 273497: www.saat24.com